Na 67 jaar proces over bloedbad in Nederlands-Indië

VAN GERVEN: GELIJKE BEHANDELING VOOR KINDEREN GEËXECUTEERDEN INDONESIË
28-08-2014

 SP-Kamerlid Henk van Gerven ontving dinsdag drie Indonesiërs wier vaders in de jaren ’40 standrechtelijk zijn geëxecuteerd door Nederlandse militairen. Van Gerven: ‘Deze mensen willen een zelfde schadevergoeding van de Nederlandse staat als enkele weduwen uit Indonesië eerder al kregen. Vanwege het grote leed dat hen is aangedaan, ondersteun ik dit van harte. Nederland heeft een ereschuld in te lossen.’

Tijdens de koloniale oorlog zijn duizenden Indonesiërs standrechtelijk geëxecuteerd. Enkele weduwen hebben inmiddels, vanwege de zaak-Rawagede in 2011, een schadevergoeding ontvangen en ook is door Nederland excuses gemaakt. De SP speelde hier een voortrekkersrol in. Nu eist een aantal kinderen, die allen ooggetuigen zijn geweest van de moord op hun vaders, een gelijke behandeling. De Indonesiërs zijn in Nederland vanwege de door hen aangespannen rechtszaak.

Van Gerven: ‘Deze kinderen zijn inmiddels alweer behoorlijk op leeftijd. Daarom is het van het allergrootste belang dat er haast gemaakt wordt in deze zaak. Het mag niet zo zijn dat het straks te laat is voor genoegdoening.’

Gisteren besteedde actualiteitenprogramma EenVandaag aandacht aan deze kwestie. De uitzending kunt u hier terugkijken.

SP.nl

Na 67 jaar proces over bloedbad in Nederlands-Indië

Door: redactie
28/08/14 - 21u14 Bron: ANP


Eén van de nabestaanden van een slachtoffer van het bloedbad in Zuid-Sulawesi, die in Den Haag het proces volgt. © anp.

Voor het eerst heeft de rechter zich vandaag gebogen over het bloedbad dat het Nederlandse leger 67 jaar geleden in Zuid-Sulawesi in toenmalig Nederlands-Indië heeft aangericht onder Indonesische mannen. Kinderen van de slachtoffers willen erkenning van hun leed en eisen een schadevergoeding van 20.000 euro.

Enkele jaren geleden werden deze foto's van een executie door Nederlandse militairen in Nederlands-Indië gepubliceerd. De foto's kwamen uit een privéalbum van een soldaat die diende als dienstplichtige in Nederlands-Indië. © kos.
"Voordat we sterven hoop ik dat we rechtvaardigheid krijgen. U kunt aan onze gezichten zien dat we al oud zijn. We zijn gekomen om u te vertellen over het leed dat we hebben doorstaan", zei Shafiah Paturusi (82) tegen de rechtbank in Den Haag .

Die moet bepalen of behalve weduwen van de geëxecuteerden, waar al een regeling voor is, ook kinderen recht hebben op een schadevergoeding. Nederland vindt dat de zaak is verjaard en dat de uitzondering die is gemaakt voor de weduwen daar niets aan afdoet.

De vrees bestaat dat als de kinderen ook recht krijgen op een vergoeding, veel meer mensen daar aanspraak op zullen maken. Tot op heden hebben 78 mensen een claim ingediend.

In de rechtbank waren donderdag drie inmiddels bejaarde kinderen van slachtoffers. Zij mochten het woord voeren. "Als kind heb ik geleden, ik kon niet naar school", vertelde Andi Monji.

208 doden
Monji zag op op 28 januari 1947 als jongetje van 9 of 10 jaar dat de mannen in het dorp Suppa werden geslagen, uitgekleed en doodgeschoten door Nederlandse militairen. De lijken werden opgestapeld en in gaten in de grond begraven. Er waren 208 doden.

Nederlandse elitetroepen executeerden eind 1946 en begin 1947 in totaal duizenden mannen. De 'zuiveringsacties' onder commando van kapitein Raymond Westerling moesten een einde maken aan de anarchie en het verzet tegen de Nederlandse kolonisator.

In totaal vijf 'kinderen van Sulawesi' eisen in Den Haag een schadevergoeding. Maar ook 18 weduwen hebben Nederland gedaagd. Tien van hen zijn afgewezen voor een schadevergoeding omdat Nederland twijfels heeft over hun claim en getuigenissen. Acht anderen zijn het er niet mee eens dat de advocaatkosten van hun schadevergoeding wordt afgetrokken.

Bij het verlaten van de rechtszaal zei Abdul Halik (76), die zijn vader kwijtraakte, dat hij in ieder geval 'senang' (gelukkig) is dat hij na al die jaren zijn verhaal heeft kunnen vertellen. De rechter doet op 28 november uitspraak.

HLN

'Oorlogsmisdaden zijn niet af te kopen, niet met woorden en niet met geld'
OPINIE - Lidy Nicolasen − 30/08/14, 07:07


column. Een schaderegeling aan de 'kinderen' van Zuid-Sulawesi is wel degelijk een erkenning van het destijds door de eigen overheid toegebrachte leed, vindt Lidy Nicolasen. 'Nederland had de plicht de eigen inwoners te beschermen. Na 67 jaar nog knijperig doen als je hebt verzaakt, is ridicuul.'

Afgelopen week waren drie hoogbejaarde en broze Indonesiërs in Nederland. De oudste, de 82-jarige Syafiah Patursi, declameerde opgetogen de eerste zinnen van het Wilhelmus. Ze was ongeveer 14 jaar toen haar vader werd geëxecuteerd. Ze woonde in Bulukumba op Zuid-Celebes, het tegenwoordige Zuid-Sulawesi. Haar vader was ambtenaar. Hij ging rond met vaccinaties en ze dachten allemaal dat hij in hoog aanzien stond bij de Nederlandse overheerser.

Waarvan hij werd beschuldigd hebben ze nooit geweten. Zoals ze het evenmin weten van de andere mannen - tussen de 214 en 240 - die zonder enige vorm van proces werden geëxecuteerd in en rondom Bulukumba. Het waren voornamelijk boeren en vissers. Sommige boeren werden neergeschoten toen ze de rijstvelden invluchtten. De meeste anderen werden groepsgewijs geëxecuteerd, bij voorkeur onder het toeziend oog van de weduwen en kinderen.

De executies waren een waarschuwing aan het adres van mogelijke andere rebellen. Pas op, dit is je lot als je je tegen Nederland keert. Het gebeurde in de eerste maanden van 1947. Op Zuid-Celebes waren veel aanhangers van de republiek te vinden en Nederland wilde dat verzet grondig de kop indrukken. Nederland wilde zich kunnen richten op Java en Sumatra, waar de belangrijkste brandhaarden van het verzet zaten.

Fanatieke navolgers
Kapitein Raymond Westerling kreeg met zijn elitetroepen opdracht Zuid-Celebes te zuiveren en de bevolking te intimideren. Dat deed hij grondig. In nog geen drie maanden tijd werden er 3500 mannen gedood, veelal via standrechtelijke executie. 'Wie zijn de kwaden? Wijs ze aan', zeiden de militairen in elke kampong, als ze zelf al niet spionnen hadden ingehuurd. Haalde Westerling de trekker niet over, dan deden zijn fanatieke navolgers het wel.

Ze hadden geen idee wie hun slachtoffers waren en of ze zich schuldig hadden gemaakt aan iets dat op rebellie leek. De oorlogsmisdaden werden in Nederland in de doofpot gestopt. Westerlingen werd de hand boven het hoofd gehouden. Drie van zijn officieren werden wel berecht.

Excuses
Nederland heeft inmiddels de onrechtmatigheid van de misdaden erkend. Er zijn excuses aangeboden en de eerste schadevergoedingen aan nabestaanden zijn verstrekt. Hoogbejaarde weduwen. Destijds waren ze tieners. Vaak niet ouder dan de zonen en dochters van de geëxecuteerde mannen, zoals Syafiah Patursi. Zij was met twee andere 'kinderen' in Den Haag om de Staat er via de rechtbank van te overtuigen dat ook zij recht hebben op een schadevergoeding. Dat ook zij tot de nabestaanden moeten worden gerekend.

Zo weinig naspeuring als Nederland destijds stopte in de antecedenten en de schuld van mogelijke rebellen, zo grondig wordt nu de doopceel gelicht van weduwen die een beroep doen op een schaderegeling. Ze moeten ooggetuige van de executie zijn geweest en daarvan moet in openbare bronnen gewag zijn gedaan. Het zijn maar enkele van de voorwaarden.

Nederlandse ambtenaren doen ter plekke onderzoek. Ze aarzelen niet bejaarden als potentiële fraudeurs te beschouwen en hen in hun huizen op te zoeken en te ondervragen, evenals dorpshoofden en opgevoerde getuigen.

De Staat is 'dwangmatig op zoek naar mogelijke verschillen' tussen de gegevens in de aanvragen voor de schadevergoeding en de werkelijkheid, zei advocate Liesbeth Zegveld tegen de rechtbank. Zij vertegenwoordigt de nabestaanden, samen met de Stichting Comité Nederlandse Ereschulden.


Bang voor nieuwe claims
Er is inmiddels vier ton uitbetaald aan weduwen. Er liggen nog aanvragen van tien andere weduwen. Mocht de rechter 'kinderen' als officiële nabestaanden erkennen, dan zal het beroep op de schadevergoeding van 20 duizend euro per persoon zich niet beperken tot de vijf die nu een aanvraag hebben ingediend. Geen mens weet hoeveel andere 'kinderen' ook een beroep op de regeling doen.

De Staat is bang voor onverwachte nieuwe claims en beroept zich op verjaring. Oorlogsmisdaden zijn niet af te kopen, niet met woorden en niet met geld. Ze dekken de materiële noch de geestelijke schade. Maar een schaderegeling is wel degelijk een erkenning van het destijds door de eigen overheid toegebrachte leed. Indië hoorde bij het koninkrijk. Nederland had de plicht de eigen inwoners te beschermen. Na 67 jaar nog knijperig doen als je hebt verzaakt, is ridicuul.

Lidy Nicolasen is redacteur van de Volkskrant. Iedere zaterdag schrijft zij een column voor Volkskrant.nl


enkele reacties op Vk-site

‘Handel ereschulden Indonesië collectief af’

Voor nabestaanden van slachtoffers van het Nederlandse geweld tijdens de politionele acties in 1947 in Indonesië moet een collectieve schadevergoeding komen. De regeling moet in plaats komen van individuele rechtszaken die nu worden gevoerd. Daarvoor pleit het Comité Nederlandse Ereschulden maandag in dagblad Trouw.

Het comité zegt dat wel vaker een collectieve regeling is vastgesteld. Ook is een collectieve schadevergoeding een pragmatische oplossing, omdat de kring van gedupeerden mogelijk groter wordt nu het comité nieuwe gevallen onderzoekt. “Er zullen steeds meer van dit soort gevallen komen en het is voor beide partijen het beste als er niet voortdurend individuele processen zullen plaatsvinden.”

Het gaat om enkele tientallen nabestaanden van mannen die in Indonesië zijn geëxecuteerd. Tot op heden konden alleen weduwen een beroep doen op een regeling, maar alleen als ze in een vergelijkbare positie verkeerden als vrouwen van het Javaanse dorp Rawagede. Zij wonnen vorig jaar een zaak bij de rechter.

De Nederlandse staat zegt tegen Trouw niets te voelen voor een nieuwe regeling of een uitbreiding van de bestaande.

geplaatst: 08-09-2014 - 9.00
laatst gewijzigd: 08-09-2014 - 9.00
auteur: Novum
Nederlands Dagblad