Cees Fasseur, 'Eigen meester, niemands knecht', de biografie over Pieter Sjoerds Gerbrandy

za 04 okt 2014, 11:01|
'Olie had oorlog met Japan kunnen uitstellen'

DEN HAAG - Het leveren van olie uit Nederlands-Indië aan Japan had de Tweede Wereldoorlog in Azië kunnen uitstellen of misschien zelfs kunnen voorkomen. Dat betoogt althans historicus Cees Fasseur in 'Eigen meester, niemands knecht', de biografie over Pieter Sjoerds Gerbrandy, die maandag in het gebouw van de Tweede Kamer wordt gepresenteerd aan onder anderen premier Mark Rutte.

Bijna een halfjaar voor de Japanse aanval op het Amerikaanse Pearl Harbor (1941) besefte de Nederlandse regering al dat Nederlands-Indië, met zijn geringe militaire mogelijkheden, niet meer veilig was als ons land deelnam aan de Amerikaanse olieboycot tegen Japan. Japan had olie heel hard nodig en onze kolonie had meer dan genoeg. Maar Nederland, dat solidair wilde zijn met de VS en later ook met Groot-Brittannië, lapte eerder met Japan gemaakte leveringsafspraken aan de laars, zonder dat via de diplomatieke weg aan de Japanners uit te leggen. Japanse olietankers konden leeg retour naar hun vaderland. Nederlands-Indië werd bezet.
„Hadden het kabinet-Gerbrandy en Batavia zich soepeler opgesteld en beperkte olieleveranties toegestaan met een beroep op eerder gemaakte afspraken, dan was de Japanse aanval op Zuidoost-Azië misschien een paar maanden uitgesteld. En van uitstel komt soms afstel”, aldus Fasseur. Want: „Juist in december 1941 leden de Duitsers hun eerste grote nederlagen in de strijd tegen de Russen en verloor de Wehrmacht haar faam van onoverwinnelijkheid. Wellicht hadden die onverwachte Russische successen Japan nog op andere gedachten gebracht”, overweegt de historicus.

Telegraaf

Eigen meester, niemands knecht
het leven van Pieter Sjoerds Gerbrandy 1885-1961
C. Fasseur



Vooraankondiging
Eigen meester, niemands knecht - C. Fasseur - ISBN: 9789460033360
Prijs: € 39,95 (onder voorbehoud)
Beschikbaarheid: Nog niet verschenen.
Bindwijze: Boek, Gebonden (06-10-2014)
Genre: Geschiedenis



Beschrijving
De geboren Fries en gereformeerde boerenzoon Pieter Sjoerds Gerbrandy (1885-1961) was minister-president in de moeilijkste periode van de Nederlandse geschiedenis, van 1940 tot 1945. Als hoofd van het kabinet in ballingschap in Londen weigerde hij zich neer te leggen bij de gedachte dat Nederland verslagen zou zijn. Hij toonde moed, strijdlust en onverzettelijkheid toen het er werkelijk op aankwam.

In talloze toespraken voor Radio Oranje spoorde hij zijn landgenoten in bezet gebied, regelmatig in Bijbelse taal, aan moed te houden en niet te versagen. Klein van stuk maar met een formidabele snor stond hij in Londen bekend als `het zeehondje of `de walrus. Hij regeerde zonder parlement, maar mét een koningin, Wilhelmina, die met haar Engelandvaarders zelf graag `parlementje had willen spelen. Bij herhaling kwam zij met haar vernieuwingsdrift in conflict met de koppige Gerbrandy. In dit boek wordt daarvan aan de hand van nieuw materiaal uitvoerig verslag gedaan. Ook met zijn ministers lag Gerbrandy regelmatig overhoop. Het was niet gemakkelijk om met hem samen te werken: hij was zijn leven lang een weinig tactvolle, tegendraadse figuur.

Na de oorlog leidde hij de beweging voor de Rijkseenheid, die van onafhankelijkheid voor Indonesië niets wilde weten. In deze periode verdacht men hem zelfs even van een poging tot staatsgreep. Maar toen hij in 1948 lid werd van de Tweede Kamer, had hij als gevat en geestig spreker vaak de lachers op zijn hand. En als voorzitter van de Radioraad was hij bijna dertig jaar lang betrokken bij het modernste communicatiemiddel van zijn tijd.

Thans siert zijn borstbeeld tezamen met dat van Wilhelmina de ingang van het Tweede Kamergebouw als blijvende herinnering aan de Tweede Wereldoorlog.


Cees Fasseur (1938) is historicus en was hoogleraar Nederlands-Indonesische betrekkingen aan de Universiteit Leiden. Ook was hij lange tijd als raadsadviseur verbonden aan het Ministerie van Justitie. Hij publiceerde verschillende boeken over Indië en kreeg grote bekendheid met zijn tweedelige Wilhelmina-biografie, De jonge koningin en ,i>Krijgshaftig in een vormeloze jas, en Juliana en Bernhard. Het verhaal van een huwelijk.

Details
Titel: Eigen meester, niemands knecht
auteur: C. Fasseur
Mediatype: Boek
Bindwijze: Gebonden
Taal: Nederlands
Druk: 1
Aantal pagina's: 580
Uitgever: Balans, Uitgeverij
Publicatiedatum: 2014-10-06
NUR: Geschiedenis
Afmetingen: 236 x 156 x 40
Gewicht: 981 gr
ISBN/ISBN13: 9789460033360
Intern nummer: 27315529

Van Stockum