22 december 2014
De vergeten slaven van Nederlands Indië
De historische waarheid was anders, rijker, breder, veelkleuriger
Demythologisering is essentieel, willen wij vandaag de dag op een zinnige manier de confrontatie aangaan met ons slavernijverleden, schrijft Han van der Horst.
Het beeld van de geschiedenis wordt sterk door romans, films en tv-series beïnvloed. Zo bepalen producties als Amistad, Twelve Years a Slave, Hoe Duur Was de Suiker of – een paar decennia terug – Roots, heel sterk onze voorstelling van slavernij. Daar is natuurlijk niet zoveel tegen maar in populaire fictie ligt de nadruk sterk op de ontwikkeling van het verhaal en dramatische gebeurtenissen om de aandacht van het publiek vast te houden. Daardoor blijft er weinig ruimte over voor het alledaagse in een slavenmaatschappij. Ook vertonen de hoofdrolspelers de neiging tot extreem gedrag. Zij gaan in verzet tegen hun lot of zij vertonen een grote wreedheid in het onderdrukken en mishandelen van hun menselijk bezit. Daar is evenmin iets tegen. De samenleving gaf ruimte voor zulk gedrag. Slavenbezitters kwamen er mee weg.
Er onttrokken zich genoeg slaven aan de heerschappij van hun meesters om overal in het Caribisch gebied eigen gemeenschappen te vormen. Maar de meesten bleven en de gemiddelde meester gedroeg zich niet als een ongeremde sadist. Het is niettemin belangrijk om zulke verhalen te blijven vertellen omdat zij de uiterste consequentie zijn van een maatschappij die mensen als bezit verhandelt. Maar het is niet het hele verhaal en als je wilt dat het onderwijs in Nederland behoorlijke aandacht besteedt aan het slavernijverleden, dan moet je dat hele verhaal wel vertellen: van de excessen en van het alledaagse.
Lees verder bij Joop.nl