Culturele pionier op Bali

Culturele pionier op Bali
Gepubliceerd op 19 januari 2016



Exotische en Hollandse taferelen door de ogen van kunstenaar W.O.J. Nieuwenkamp. Daarover gaat de tentoonstelling Op reis met Nieuwenkamp in de Universiteitsbibliotheek. Start 21 januari.

Sleutelfiguur Indonesische kunst
De veelzijdige kunstenaar Wijnand Otto Jan Nieuwenkamp (1874-1950) was een ‘sleutelfiguur’ voor het ontsluiten van de Indonesische kunst en cultuur, stelt Kasper van Ommen, medesamensteller van deze expositie. De tentoonstelling Op reis met Nieuwenkamp belicht Nieuwenkamps prenten en toegepaste kunst zoals boekbanden. De kunstenaar reisde door Nederland, Indonesië, Egypte en India en verwerkte impressies van deze omzwervingen in zijn kunstwerken.

Leven op Bali
Nieuwenkamp maakte vooral faam met zijn Indische werk. Van Ommen: ‘Hij was de eerste westerse kunstenaar die vijf keer langdurig het eiland Bali bezocht, voor de eerste keer in 1903, toen het nog niet geheel onder het Nederlands bewind was gebracht.’ In treffende tekeningen en prenten legde hij het leven op Bali vast. Daarnaast was Nieuwenkamp etnoloog en verzamelde hij een groot aantal kunst- en gebruiksvoorwerpen uit de Indische archipel die nu deel uitmaken van de collecties van diverse Nederlandse musea.



Band met Leiden
De universiteit bezit ruim twintig tekeningen, prenten en boekbanden van Nieuwenkamp, maar de Leidse band met deze kunstenaar is niet alleen daarom bijzonder. Van Ommen: ‘Nieuwenkamp kwam naar Leiden om in de Universiteitsbibliotheek het werk van Indonesische kunstenaars te bestuderen en vervolgens maakte hij eigen interpretaties van hun werk.’



In Europa reisde Nieuwenkamp met een door hem zelf ontworpen boot, De Zwerver. Hij leefde op deze boot en organiseerde er exposities van zijn werk.

Collectie Nieuwe Kunst
Nieuwenkamp maakte ook veel boekomslagen die veelal onder de noemer Nieuwe Kunst vallen, een stroming binnen de Nederlandse kunstnijverheid die verwant is aan de internationale stijlbeweging Art Nouveau. De expositie zoomt in op deze Nederlandse variant.  De universiteit bezit een van de grootste collecties op het gebied van de Nieuwe Kunst rond 1900, met werk van beroemde kunstenaars als Toorop, Dijsselhof, Lion Cachet en Lebeau. Bij de opening van de tentoonstelling op 21 januari schenkt de kleindochter van de kunstenaar, Geertje van Erp Taalman Kip-Nieuwenkamp, enkele prenten van haar grootvader aan de Universiteitsbibilotheek.

Universiteit Leiden