Wie geen wapens heeft, gebruikt humor

Wie geen wapens heeft, gebruikt humor
18-08-2009 09:39 | Van onze correspondent

Over hun staatshoofden en andere autoriteiten maken Indonesiërs graag grappen.

JAKARTA – Veel buitenlanders in de Indonesische hoofdstad Jakarta bestempelen de Indonesische humor als schuin, plat en kinderachtig. Maar voor miljoenen Indonesiërs is humor al eeuwenlang de enige veilige manier om hun leiders te bekritiseren.

„Je kunt je niet verdedigen met wapens. Dus gebruik je humor”, vertelt Effendi Gozali, een bekende stand-up comedian en voormalige studentenactivist uit West-Sumatra.

In Nederlands-Indië beïnvloedden de machtsverhoudingen tussen onderdanen en de machthebbers de humor in een gebied. In West-Sumatra, Noord-Sulawesi en Midden-Java genoten veel mensen Nederlands onderwijs. Hun hogere opleidingsniveau maakte hen kritischer ten opzichte van het lokale bestuur. Hierdoor ontstonden veel grappen over de burgemeester en de gouverneur. Elders in Java bleef de patriarchale cultuur voortbestaan. Veel Javanen beschouwden de grappen over leiders als respectloos en onbeschoft.

Het regime van de Javaanse president Suharto, bekend als de Orde Baru (nieuwe orde), censureerde sinds de jaren zeventig met harde hand de shows van komedianten. Slechts radioshows zoals Prambros glipten door de mazen van de wet. Komisch of niet, op tv kritiek uiten op de regering was streng verboden, herinnert Effendi Gozali, nu als docent communicatie verbonden aan de Universitas Indonesia in Jakarta, zich. „Eind jaren tachtig nam ik dertien shows op voor de staatstelevisie TVRI. Uiteindelijk is er maar één aflevering uitgezonden. De producers waren te bang.”

Het aftreden van Suharto in 1998 luidde een nieuwe, democratische periode in met een snelle afwisseling van presidenten. Veel Indonesiërs vatten deze presidentschappen met één grap samen: „President Sukarno had de Old Order. Suharto vormde de New Order. Tijdens president Habibie was er No Order. De regering van president Wahid was Out of Order. Bij het presidentschap van Megawati was het Waiting for Order. In de huidige regering van president Yudhoyono is het Everyday another Order.”


Sinds Yudhoyono’s presidentschap vindt er op de commerciële Indonesische televisie een ware wildgroei aan politieke parodieën plaats. Het belangrijkste was Effendi Gozali’s televisieprogramma Benar Benar Mabok (BBM), oftewel Heel Erg Dronken, dat milde kritiek uitte op de regering. De net verkozen Yudhoyono had zich ingezet voor persvrijheid, en nam daarom voorzichtig een neutrale positie in jegens de komische praatprogramma’s. Gozali zocht enkele goede dubbelgangers van de vijf Indonesische presidenten voor briljante persiflages tijdens de uitzendingen. Op het hoogtepunt van BBM keken 40 miljoen mensen. Maar op het traditionele Java kan niet iedereen lachen om de persiflages met een neppresident Yudhoyono en zijn spraakzame vicepresident Jusuf Kalla. Tijdens een bijeenkomst in Bandung uitte een commandant van het leger zijn onvrede over Gozali’s nieuwe programma De Droomrepubliek: „Onze nationale leiders kunnen weliswaar vervolgd worden door een rechtbank als ze iets slechts hebben gedaan, maar we moeten ze wel blijven respecteren.” Effendi had snel een antwoord klaar: „Als onze nationale leiders ooit voor een rechtbank komen, onderbreken we direct ons programma.”

Ref.Dag.

Ben gedeeltelijk eens dat je niet zo maar grapjes kan maken over je eigen leider .

Voor zover ik weet is er een andere methode om eventuele "onrecht"van de machthebbers , regeringen aan de kaak te stellen.

Ook door middel van humor , dat kan men zien bij wayangvoorstellingen.
Al honderden jaren als middel gebruikt door de "machtelozen" om hun ongenoegen te uiten.