Reis naar Japan vol oorlogsherinneringen

Reis naar Japan vol oorlogsherinneringen
Herman Spinhof (journalist) dinsdag 8 september 2009, 14:12
Categorie: Kunst & Cultuur | Mensen | Politiek Bekeken: 73 keer



Oorlogslachtoffers over hun reis naar Japan

Na 61 jaar het vergeten verhaal vertellen aan de kinderen en kleinkinderen van je vroegere beul. Dat overkwam vorig jaar het Arnhemse echtpaar Jonas en Wil Muskitta. Samen met dertien in voormalig Nederlands Indië geboren Nederlanders, die door de Japanse regering uitgenodigd waren het land van de rijzende zon te bezoeken. Afgelopen zaterdag hadden ze een reünie in Arnhem.

“We voelden ons echt uitverkoren dat we uit de vele slachtoffers van de Japanse bezetting waren geselecteerd om Japan te mogen bezoeken,” vertelt Jonas (John) Muskitta met het fotoboek op zijn schoot. Het is een gezellige drukte bij de familie Muskitta. Drankjes en Indische hapjes als pangsit worden aangedragen door dochter, zoon, schoonzoon en -dochter.

Iedereen heeft een verhaal. Zijn of haar vergeten verhaal dat verteld moet worden. “Drie jaar lang heb ik op Ambon in een Japans kamp gezeten,” begint Jonas Muskitta zijn relaas. “Ik was acht jaar en ging verplicht naar de Japanse school. Als klasseoudste moest ik altijd melden als er een patrouille Japanse soldaten langs kwam, want dan moesten we in de houding gaan staan om te groeten

Een keer had ik dat niet gezien, omdat we aan het voetballen waren. ‘Wie is hier de kasseoudste?’ Ik stak mijn vinger op. Een soldaat kwam op me af en trok zijn samoerai zwaard. ‘Steek je linker hand naar voren!’ Met het zwaard sloeg hij, gelukkig met de platte kant, hard op mijn pols. Met de scherpe kant was mijn hand erafgeweest. Maar desondanks had ik een enorme wond en heb weken in het ziekenhuis gelegen”. “Maar,” relativeert Jonas Muskitta zijn verhaal, “dit is veel minder erg dan wat mijn vrouw heeft meegemaakt.”

De beroemde dichtregels van Leo Vroman schieten me te binnen. ‘Kom vanavond met verhalen, hoe de oorlog is verdwenen, en herhaal ze honderd malen, alle malen zal ik wenen.’ Nostalgisch stemmende muziek uit de Molukken klinkt uit de boxen. Muskitta’s vrouw Wil zingt mee. “Wat me het meest getroffen heeft van de reis,” zegt Muskitta “is het bezoek aan een Japanse lagere school. Die kinderen kookten voor ons en voor zichzelf. Ze speelden het Wilhelmus en zongen het lied Vader Jacob. Ik dacht, toen ik zo oud was ...”.

Oorlogstrauma
De vrouw van Jonas Muskitta, Wil, woonde op Nederlands Nieuw Guinea, waar haar vader bestuursambtenaar was. Haar drie broers werden door de Japanners opgepakt en onthoofd. Met haar moeder moest Wil, zes jaar oud, de lichamen identificeren.

Japan reis
“Op de tiendaagse reis door Japan vorig jaar werden we echt vertroeteld”, zegt Jonas Muskitta. Een mooi hotel. Een eerste klas vlucht. Alles was geregeld. Tijdens een ontvangst op het miniserie van Buitenlandse zaken in Tokio, kwam een oudere soldaat van in de tachtig op Muskitta af. “Waar komen jullie vandaan?”, vroeg hij. Toen Muskitta, als enige gekleurde van het gezelschap vertelde van Ambon, begon de man de traditional ‘Manisee’ te zingen in het Maleis. “Hij was kampofficieer geweest.” Je beul? “Dat had gekund. Ik koester geen wrok. Ik onderhoud nog steeds contact met hem en met de schoolkinderen en de vele andere mensen die we ontmoet hebben.”

Arnhem-direct