maandag 1 februari 2010 door Elske Schouten
De massamoord van '65/'66 Soeharto (links) in 1965De
nieuwste editie van Inside Indonesia, die afgelopen week online kwam te staan, gaat over de
massamoord op een half miljoen communisten en wat daarvoor moest doorgaan, in 1965/66. Het begin van het drie decennia durende regime van Soeharto. Zoals in het
inleidende artikel staat: nu Soeharto weg is, kan men eindelijk onderzoek doen naar de precieze toedracht. Al blijft dat ook in het huidige Indonesië moeilijk.
De artikelen zijn zeer de moeite waard. Zoals
dit verhaal over hoe buitenlandse regeringen de moorden steunden. Het beschrijft hoe Amerika al jaren daarvoor zinde op een manier om te zorgen dat het leger Soekarno zou verwijderen en de communisten zou aanpakken. Toen het moorden eenmaal begon, zouden de Amerikaanse functionarissen alleen maar bang zijn geweest dat het leger de huis-tuin-en-keuken-communisten niet ook over de kling zou jagen.
Ook andere landen moedigden de moorden volgens het artikel aan, of waren in elk geval niet van plan het te stoppen. Zoals Groot-Brittannië, Thailand en Rusland, dat de invloed van China wilde beperken.
Een ander
interessant stuk gaat over de betrokkenheid van moslimorganisatie Nahdlatul Ulama, die van alle burgerorganisaties de meeste moorden op zijn geweten heeft. Een religieuze haat tegen communisten en de angst om de eigen privileges te verliezen, speelden daarbij een rol.
Zoals de auteur schrijft: One killing squad member told me: ‘I didn’t worry about being involved in the [killing] units after I heard my religious teacher say killing communists would protect Islam. I never had trouble sleeping because of what I was doing, because I knew it was right.’
Dat deze periode uit de Indonesische geschiedenis nog steeds uiterst gevoelig ligt, blijkt uit
dit verhaal over het openen van massagraven uit die tijd. Toen dat in een geval was gelukt, en de botten zouden worden herbegraven, werd de begrafenisstoet overvallen door een anti-communistische organisatie. De botten vielen op straat. En niemand die hiervoor werd gestraft.
De massamoord uit ‘65/’66 komt ook nog terug in
deze column in The Economist, over het verbieden van boeken in Indonesië. Want een flink deel van de boeken die recentelijk werden verboden, gaat daarover. Zoals het blad schrijft: Few horrors have been so unexamined.
NRC