Aziatisch vliegverkeer niet bang voor aswolk Merapi Gepubliceerd op : 2 november 2010 - 11:13 am | door Johan Huizinga
(foto: NASA)
De as van de Indonesische vulkaan Merapi lijkt het luchtverkeer in de regio amper te ontregelen. Een IJslandse vulkaan legde dit voorjaar nog het hele luchtverkeer 2000 km verderop in Europa plat. Maar de luchthaven van Yogyakarta, amper 25 km van de Merapi, werd na de asregen zondag simpelweg schoongeveegd en weer opengesteld. Waarin zit het markante verschil?
Het Aziatische luchtverkeer trekt zich weinig aan van de as en lava spuwende Merapi. Dinsdag werd vliegmaatschappijen wel geadviseerd om bepaalde routes over Midden-Java te mijden. Maar vergeleken met de chaos op Europese luchthavens afgelopen voorjaar stelt het weinig voor.
Nemen de piloten onverantwoorde risico’s met de vulkanische aswolk? Evert van Zwol, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Verkeersvliegers, draait het liever om. De Europese reactie op de aswolk van de IJslandse vulkaan Eyafjallajokull was zwaar overtrokken.
Paniekreactie
'We hebben toen in een soort stuip hele grote delen van het luchtruim gesloten op basis van een model waarvan we eigenlijk helemaal niet weten hoe correct het is. Achteraf en ook al tijdens de crisis hebben we vastgesteld dat we onnodig veel luchtruim hebben gesloten. En dat moeten we een volgende keer niet weer doen.'
Europa hanteerde een zwart-wit model met wél of geen vulkaanas, legt Van Zwol uit, en daar zaten amper nuances tussen. Als vliegtuigen door een dikke wolk vulkaanas vliegen, zet de gloeiend hete as zich als een soort glaslaag af op de motor die uiteindelijk kan uitvallen. Maar bij lage asconcentraties ontstaat alleen schade.
Omvliegen
De meest simpele oplossing is om of over de aswolk heen vliegen. Maar daarvoor moet de aswolk niet te hoog in de atmosfeer hangen.
De IJslandse aswolk bereikte zo’n 3 km hoogte en bij de Merapi kwam de as aanvankelijk niet veel hoger. Volgens recente waarschuwingen van het Vulkaanas Adviescentrum in Darwin kan de aswolk echter wel tot 7 km hoogte stijgen. Maar ook daar kunnen vliegtuigen volgens Van Zwol goed overheen vliegen.
Vergelijkbaar
Zijn de beide vulkaanuitbarstingen qua omvang wel vergelijkbaar? Vulkanoloog Bernd Andeweg van Vrije Universiteit Amsterdam:
'Voorzover ik nu weet, zijn ze qua omvang redelijk vergelijkbaar. Maar daarbij merk ik wel op dat we bij de Merapi nog veel meer verwachten. Op IJsland was het veel meer de vraag hoe lang de uitbarsting zou duren. Bij de Merapi zitten we te wachten of en wanneer de echt grote uitbarsting komt.'
Volgens Andeweg duidt alles erop dat de Merapi nog een echt zware uitbarsting zal laten zien. Maar wannéér die plaatsvindt, durft geen expert te voorspellen.
Wind gunstig
Vooralsnog valt het met de Indonesische vulkaan dus wel mee. Bovendien staat de wind relatief gunstig, zegt de vulkanoloog:
'Als in het geval van de Merapi de wind zou draaien, dan zou je problemen hebben met bijvoorbeeld Kuala Lumpur. Dat is een grote internationale luchthaven en dan wordt het een heel ander verhaal.'
Lessen trekken
Een ander verschil met Europa is, dat daar zo veel drukke luchthavens vlak bij elkaar liggen. Toch is de voornaamste les dat Europa te paniekerig reageerde. ‘Men is bezig om die lessen te trekken’, concludeert vlieger Van Zwol. ‘De politiek moet het meer aan de professionals overlaten’.
Zijn laatste tip voor piloten die dicht in de buurt van een aswolk moeten landen, getuigt van common sense: alleen bij daglicht vliegen, want dan kun je de wolk met eigen ogen goed in de gaten houden.
RNW
di 2 nov 2010 - 23:26