Profiel - Poncke Princen

Poncke Princen
Woensdag 11 februari om 22.50 op Ned. 2



Held en verrader

Profiel reconstrueert het bewogen leven van Jan ‘Poncke’Princen. De man die in 1948 deserteert uit het Nederlandse leger en overloopt over naar de vijand, de Indonesiërs die voor hun onafhankelijkheid vechten.

Overloper

“Wat zouden deze Duitsers lachen als ze alles wisten wat hier gebeurt. Een betere triomf van hun methode is nauwelijks denkbaar”, schrijft hij in die tijd in een brief aan zijn familie.
Princen neemt uiteindelijk de wapens op tegen de Nederlanders. In de bergen van Oost Java leidt hij een guerrilla eenheid en vecht tegen zijn voormalige collega militairen. Reden waarom hij tot op de dag van vandaag gehaat wordt door de meeste Indië veteranen. “Een gemene overloper”, noemt een oud veteraan hem in Profiel.

Mensenrechten

In Nederland wordt de deserteur tot persona non grata verklaard. Maar in Indonesië wordt Princen onderscheiden als verzetsheld. Na de oorlog zet hij zich in zijn nieuwe vaderland in voor de mensenrechten en groeit uit tot een luis in de pels van de nieuwe machthebbers. Het levert hem jarenlange gevangenisstraffen op. “Hij kende de risico’s maar hij nam ze bewust. In naam van de humaniteit en de vrijheid. Een moedige man die stond voor z’n principes”, zo beschrijft een Indonesische advocaat Princen.

Witte guerrilla

Profiel filmde in Indonesië in de streek waar Princen als ‘witte guerrilla’ tegen de Nederlanders vocht en sprak met z’n oude strijdmakkers, z’n weduwe, mensenrechtenactivisten en anderen die hem van nabij hem meegemaakt.

In Profiel het portret van een omstreden man met twee gezichten.

http://profiel.kro.nl/

Hoort Poncke Princen in het verzetsmuseum?

“Wat zouden deze Duitsers lachen als ze alles wisten wat hier gebeurt. Een betere triomf van hun methoden is nauwelijks denkbaar,” schrijft Princen in een brief aan zijn familie vlak voordat hij deserteert en voor de Indonesiërs gaat vechten. Het is een citaat dat prominent voorkomt in de uitzending van Profiel over het leven van de Nederlander die overliep naar de Indonesische kant. Heeft Princen hier een punt en is deze strijder voor Indonesische onafhankelijkheid te vergelijken met een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog?

‘Nee,’ zegt biograaf van de beroemde verzetsstrijder H.M. van Randwijk en historicus Paul Koedijk. ‘Dat is echt te kort door de bocht, de uitgangssituatie is totaal anders. Bij Nazi-Duitsland zat er een hele ideologie achter en werd een hele bevolkingsgroep systematisch uitgemoord. Nederland werd ook als soevereine staat binnengevallen door Duitsland, terwijl Indonesië een kolonie van Nederland was.’

Historicus Chris van der Heijden is het met Koedijk eens, maar wijst erop dat de vergelijking met Nazi-Duitsland niet helemaal uit de lucht is gegrepen. 'Die vergelijking werd in die tijd wel vaker gemaakt, het was vooral een linkse opvatting. Mensen als H.M. van Randwijk en een partij als de CPN plaatsten de Nederlandse acties toch in het licht van wat de Duitsers hier hadden gedaan. Die vergelijking verdween pas in de jaren zestig toen de strijd tegen het communisme belangrijker werd.'

Koedijk haalt de situatie in Indonesië direct na afloop van de Japanse bezetting aan. Op 17 augustus 1945 riepen politieke activisten al de onafhankelijkheid van Indonesië uit. Radicale Indonesische jongeren (Pemoeda’s) vielen iedereen aan die Europa en Nederland goed gezind was, er waren massale moordpartijen waarbij ook vrouwen en kinderen niet werden gespaard. Bendes jongeren trokken plunderend door het land. Het Britse leger dat op dat moment in Indonesië aanwezig was, kreeg de situatie niet onder controle. Koedijk: ‘Er was anarchie daar, orde en gezag moesten worden hersteld. De overgang naar een Republiek moest geleidelijker.’ Van der Heijden vindt dit toch vooral een Nederlands standpunt: 'Ze wilden gewoon de rotzooi daar opruimen.'

Wat volgde was een bloedige strijd die tot 1949 duurde, waarbij bijna 5.000 Nederlandse militairen het leven lieten. Aan Indonesische zijde viel een veelvoud daarvan, naar schatting 150.000. Maar in deze strijd zijn de Indonesische onafhankelijkheidsstrijders niet te vergelijken met de Nederlandse verzetsstrijders vindt Koedijk: ‘In Nederland ging het om het stelen van voedselbonnen, het huisvesten van onderduikers en het verspreiden van illegale kranten. Het plegen van aanslagen zoals Princen deed, was eigenlijk maar een klein onderdeel van het verzet.’

Maar zijn de daden en methoden van de Nederlanders te vergelijken met die van de Duitsers? Koedijk: ‘Achteraf kan je wel zeggen dat het Nederlandse leger er misschien te lang heeft gezeten. Er zijn door Nederlandse militairen ook misdaden begaan die niet goed vallen te praten. Maar de Nederlandse uitwassen een op een vergelijken met de Duitse methoden gaat echt te ver.’ Van der Heijden vindt het nog te vroeg voor een deskundig oordeel: 'De mensenrechten werden daar natuurlijk wel geschonden, maar we weten nog steeds niet op welk schaal.'

KRO Profiel

‘Nee,’ zegt biograaf van de beroemde verzetsstrijder H.M. van Randwijk en historicus Paul Koedijk. ‘Dat is echt te kort door de bocht, de uitgangssituatie is totaal anders. Bij Nazi-Duitsland zat er een hele ideologie achter en werd een hele bevolkingsgroep systematisch uitgemoord. Nederland werd ook als soevereine staat binnengevallen door Duitsland, terwijl Indonesië een kolonie van Nederland was.’

Wat een slap excuus, sinds wanneer was Nederland geinviteerd het gebied wat we hedendaags kennen als Indonesia, binnen te vallen?, Naar mijn inziens het zelfde als Duitsland toen ze Nederland binnen vielen, er was wat te halen, was het grond gebied of iets anders, zo met Nederland, en in dit geval waren er oedels te halen, en hebben ze er over drie honderd jaren van geprofiteerd! En bepaalde bevolkings groepen afmaken? De Nederlanders zijn daar aan net zo schuldig als de Duiters en hebben mischien het voorbeeld gezet, ( VOC-Spice trade, massa moord van Chinezen in Batavia, slachternij in de Molukken slave trade, noem maar op!) Nee, ik denk dat deze historicus aan "tunnelvision' lijd. groetjes

'

uitzending gemist ?
Uitzending gemist

wu schreef:

Hoort Poncke Princen in het verzetsmuseum?

“Wat zouden deze Duitsers lachen als ze alles wisten wat hier gebeurt. Een betere triomf van hun methoden is nauwelijks denkbaar,” schrijft Princen in een brief aan zijn familie vlak voordat hij deserteert en voor de Indonesiërs gaat vechten.

‘Nee,’ zegt biograaf van de beroemde verzetsstrijder H.M. van Randwijk en historicus Paul Koedijk. ‘Dat is echt te kort door de bocht, de uitgangssituatie is totaal anders. Bij Nazi-Duitsland zat er een hele ideologie achter en werd een hele bevolkingsgroep systematisch uitgemoord. Nederland werd ook als soevereine staat binnengevallen door Duitsland, terwijl Indonesië een kolonie van Nederland was.’

Ya , de Duitsers zullen behoorlijk aan het lachen zjn geweest als ze zien hoe hypocriet de Nederlanders waren .

** Indonesia een kolonie van Nederland ?
Wat een flauwekul.
Nederland had toen de Linggardjati overeenkomst getekend die de souvereiniteit van R.I erkende over Java , Madura en Sumatra .
Voor de juiste tekst en context zie de Linggardjati overeenkomst.
De Iste en IIde Politionele Acties was een oorlogshandeling waar oorlogsmisdaden werd gepleegd.
Werd ook international enm door de U.N veroordeelt.