“De oorlog etterde door, tot op de dag van vandaag”Geschreven door Ronald Boutkan | 15 augustus 2011
Den Helder – Bij het monument ‘Voor hen die vielen’, aan de Middenweg, heeft maandag de 15 augustus herdenking plaatsgevonden. Daarmee werd stilgestaan bij de slachtoffers van de oorlog in Nederlands-Indië, die op 15 augustus 1945 ten einde kwam door de capitulatie van Japan.
Het thema van de herdenking was ‘Vrijheid op straat’. “We gedenken hoe de straten van Java en elders stil werden, uit angst voor de stampende laars van de bezetter. We staan stil bij de vele offers, gebracht door marinepersoneel en burgers. Offers zijn en worden nooit vergeefs gebracht en ieder mens telt, want ieder mens is een roep om vrijheid.”
De herdenking begon met het halfstok hijsen van de vlag. De gebruikelijke geluidssignalen kwamen dit keer uit de geluidsinstallatie, omdat er geen tamboer beschikbaar bleek voor deze herdenking. De bijeenkomst werd bijgewoond door heel wat genodigden, nabestaanden en vertegenwoordigers van de gemeente en organisaties. Ook waren er zo’n vijftig ‘gewone’ belangstellenden.
Einde?
“Op 15 augustus 1945 kwam het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog, maar voor velen die gestreden en geleden hebben was dat niet het echte einde”, zo sprak vlootgeestelijke Hugo Houtgast. “De oorlog etterde door, voor sommigen tot op de dag van vandaag.”
“De vrijheid kunnen we niet vaak genoeg herdenken. Op die manier eren we diegenen die ervoor gestreden hebben. We herdenken vandaag de fundamentele vrijheid te zijn wie je bent, het recht om je leven zelf vorm te kunnen geven.”
Na deze toespraak volgde het Indisch Onze Vader, waarna een minuut stilte werd gehouden. Daarna werden twee coupletten van het Wilhelmus gespeeld en nam burgemeester Koen Schuiling het woord.
Herinnering
“We staan stil bij de gruwelijke geschiedenis die we kennen uit persoonlijke verhalen, fotos’, boeken en films. Bij de duizenden mensen die in en buiten de kampen en in de koopvaardij zijn omgekomen, in de periode tot 15 augustus 1945 en direct daarna”, zo sprak Schuiling. “De groep mensen die de oorlog heeft meegemaakt wordt steeds kleiner, maar het blijft belangrijk de herinnering levend te houden.”
“Jarenlang was er geen aandacht voor de mensen die in kampen hebben gezeten aan de andere kant van de wereld. De bevrijding in 1945 betekende voor hen nog geen vrijheid en bij aankomst in Nederland was er niets geregeld. Geen mensen op de kade ter begroeting en nauwelijks begeleiding. In Den Helder is de verbondenheid met voormalig Nederlands-Indië echter groot, ook door de banden met de Koninklijke Marine.”
Schuiling besloot zijn toespraak met wat tekstregels uit het lied “Achter glas”, geschreven door Boudewijn de Groot:
Ik zag mijn moeder achter glas
Als kleine witte vlinder
Ik vroeg haar hoe het vroeger was
Toen zij een jonge moeder was
Nog door geen angst gehinderd
Aan het strand van Soerabaja
De koele tuinen van Bandoeng
Het geluid van de Perkoetoet
Maar zij zweeg
Liever had ze niet gezwegen
Maar zij zweeg voorgoed
De herdenking werd afgesloten met de kranslegging door een groot aantal organisaties. De eerste krans werd gelegd namens de gemeente Den Helder. Daarna volgden onder anderen nog de Koninklijke Marine, de Nederlandse Vereniging van Kapiteins der Koopvaardij, de Stichting 15 augustus herdenking Den Helder, de Onafhankelijke Defensie Bond en de Helderse Vereniging voor Sociale Geschiedenis.
Den Helder Actueel 
vr 12 aug 2011 - 9:13
De herdenking bij het Indië-monument op het Grote Kerkhof in Deventer. Foto Ab Hakeboom