Promotie: "Zeker zijn van je grond in de kampong"

Promotie: zeker zijn van je grond in de kampong
Datum nieuwsfeit: 13-12-2011
Bron: Universiteit Leiden



Hoe doorbreek je de vicieuze cirkel van stedelijke armoede? Door mensen meer zekerheid te geven over de grond waarop ze wonen. Tristam Moeliono en Gustaaf Reerink hebben onderzocht hoe je de zekerheid op grondbezit kan versterken in de kampongs van Indonesië. Beide juristen promoveren 13 december.


Rechten promoveren in Indonesië

De gemeenschap van armen in Bandung plaatste dit bord: Recht om het land te gebruiken en weerstand te bieden aan krachten die armen willen verdrijven.

Reerink borduurt in zijn onderzoek voort op het onderzoek van Moeliono, en ondersteunt diens conclusie. Een rechtssysteem dat voldoet aan de standaarden van de rechtsstaat blijft noodzakelijk om de armoede van de burgers te bestrijden.


Tristam Moeliono en Gustaaf Reerink verrichtten onderzoek aan het Van Vollenhoven Instituut voor Recht, Bestuur en Ontwikkeling. Ze namen deel aan het onderzoekproject 'Indonesia-Netherlands studies of Decentralisation of the Indonesian 'Rechtsstaat' and its impact on 'Agraria' (INDIRA), gefinancierd door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

INDIRA

Ruimtelijke ordening

Promovendus Tristam Moeliono

Moeliono heeft gekeken naar de ruimtelijke ordening, op papier en in de praktijk. Hij vraagt zich af of de Indonesische wetgeving burgers voldoende beschermt tegen onrechtmatig optreden van de overheid. Dat blijkt helaas niet het geval. De lokale overheid is eenzijdig gericht op economische groei en voert een weinig consistent beleid op het gebied van ruimtelijke ordening. Bovendien blijkt de wetgeving niet eenduidig te zijn, wanneer burgers verdreven dreigen te worden en voor hun rechten willen opkomen.

Vergunningen

In praktijk vormen vergunningen het belangrijkste beleidsinstrument voor het grondgebruik. Bovenop de bestuursstructuur, gedecentraliseerd na de val van Soeharto, is nu een top-down planningsmechanisme gelegd. Verwarring alom. Ambtenaren bepalen tot in detail wat wel en wat niet mag, zonder daarbij veel aandacht te schenken aan de lokale bevolking. Zelfs als de vergunningverlening duidelijk in strijd is met de regels, is het moeilijk te achterhalen bij welke instantie je verhaal kunt halen. Moeliono's case studies van West-Java en Bandung leveren zo een somber beeld op van de ruimtelijke ordening. Die zou alleen kunnen verbeteren door de wetgeving grondig te herzien en de bestuurspraktijk te veranderen.

Officiële grondcertificaten

Reerink heeft gekeken naar de effecten van grondregistratie op de zekerheid van grondbezit in Bandung. Uit zijn studie blijkt dat het maar de vraag is of officiële grondcertificaten voor iedereen even effectief zijn. De bedoeling van zo'n certificaat is dat de bewoners van kampongs - de traditionele arme buurten - juridische zekerheid krijgen en bijvoorbeeld in hun woning willen investeren. Maar het veronderstelde verband tussen grondregistratie en zekerheid blijkt in praktijk beperkt. Om zich zeker te voelen over het bezit van een kamponghuisje, hebben de meesten voldoende aan een kwitantie van de grondbelasting; als het lokaal bestuur je maar laat zitten op je plek.


Feitelijke zekerheid

Promovendus Gustaaf Reerink

Reerink bepleit een verschuiving naar programma's om de feitelijke zekerheid op grondbezit te versterken. 'Bij de bestrijding van de stedelijke armoede moet het vergroten van deze feitelijke zekerheid eigenlijk bovenaan de agenda staan.' Verdere hervormingen van de Indonesische rechtsstaat blijven volgens hem van essentieel belang om willekeur te voorkomen. Reerinks aanbeveling: 'De Nederlandse ontwikkelingsamenwerking kan hierbij ook een rol vervullen; iets wat in het verleden ook al resultaat heeft opgeleverd.'


Promoties

Tristam Moeliono
Spatial Management in Indonesia: from planning to implementation; a socio-legal study
Datum: Dinsdag 13 december 2011
Tijd: aanvang 13:45 uur
Faculteit: Rechtsgeleerdheid
Promotor: Prof.dr. J.M. Otto

Gustaaf Reerink
Tenure security for Indonesia's urban poor
Datum: Dinsdag 13 december 2011
Tijd: aanvang 15:00 uur
Faculteit: Rechtsgeleerdheid
Promotor: Prof.dr. J.M. Otto


Nieuwsbank

... Reerinks aanbeveling: 'De Nederlandse ontwikkelingsamenwerking kan hierbij ook een rol vervullen; iets wat in het verleden ook al resultaat heeft opgeleverd.' ....

Welk verleden? Welk resultaat?

Het enige resultaat was en is nog steeds en zal altijd zo blijven en zijn:


"De papieren inhoud van de dompet van de meest biedende is bepalend voor het eigendomsrecht. Certifikaten of welke andere paperassen dan ook zijn theoretisch en praktisch van nul en generlei waarde."


Eigendomsrechten?
Daar wordt niet over gepraat, als de grond opgeëist wordt door "iemand of een concern"die het stukje grond wil(len) hebben.
Dan wordt er met een bundeltje gekleurde papiertjes gewapperd, zodat niet onnodig teveel rompslomp gecreëerd hoeft te worden in en met de ambtelijke molen. Is het bundeltje te klein, dan komt er wel een knokploegje en omdat het de ver van mijn bed show is voor de verantwoordelijke ambtenaren, zwicht het arme slachtoffer (orang kecil) en pakt ie zijn boeltje in een gerobak en gaat ie onder een bruggetje wonen op de kalikant.

Zo simpel is nu de praktijk en de waarheid, ondanks alle idealistische en idyllische studies en dergelijke.

En wat gebeurt er met deze studies/rapporten?
Juist ja: Pffffrrrrtt en in een diepe la ermee, want de wereldse economie draait door.


Amien.