Mijn vaders moeder, die hij zelf nooit gekend heeft, was natuurlijk illiterate (analfabeet); mijn moeders moeder, mijn geliefde Apoh, was het natuurlijk ook, maar zij was haar hele lange bestaan (90+) onafhankelijk, liep van het ene eind van Bandung tot het andere, alleen om mijn moeder, die lag te sterven (cancer) de diverse bestanddelen voor Chinese hapjes klaar te maken.
Het was 1947. Mijn moeder kon nauwelijks een theelepel inhouden. Maar dat gaf niet, elke dag gingen Apoh en haar jongste zoon op stap om mijn moeders laatste wensen te bevredigen. De dokter, die haar dood bevestigde, gaf Apoh een hartelijk compliment: nog nooit heeft hij een kanker patiënt zo voorbeeldig schoon gehouden gezien. Ik kon het betuigen: de verpleegsters in het hospitaal in Zuid Bandung knepen hun neus dicht, als ze mijn moeders kamer binnenkwamen.
Jullie kunnen je mijn gevoelens indenken: mijn moeder, die altijd voorbeeldig was in haar uiterlijk en kleding. Het was in de bersiap tijd, dus je klaagde niet. Men gaf het op en mijn moeder werd naar ons huis vervoerd om daar haar laatste dagen door te brengen.
Apoh waste, baadde en verzorgde haar. Er was geen "offensive odor". Mijn moeder leerde lezen en schrijven toen ik een jaar of tien was. Een Indisch lid van de Pinksterkerk gaf haar en een tiental andere vrouwen les. Haar grootste genoegen was, 's avonds als ze in bed lag, de bijbel te lezen of liederen uit haar zangboek te zingen. Het was zo'n genoegen voor me, haar stilletjes te observeren.
Het was altijd een bron van verbazing voor me, hoe ze al de recepten voor gerechten uit het hoofd kende, zelfs Europese, zoals blancmanger pudding , zwartzuur. Zij, met mijn onwillige medewerking bakte spekkoek, in een bakblik op houtskool in een anglo. Wij hadden altijd een toetje bij de thee, 's middags. Zij was het, die me op het hart drukte om te leren, zodat het mij anders zou gaan dan haar. Van mijn analfabete moeder en haar vader heb ik de gene ontvangen van een betrekkelijk hoog IQ en daar de voordelen van geplukt.
Mijn eeuwigdurende hulde is aan al die eenvoudige, verguisde vrouwen, in welk land dan ook, ik heb ze gekend in Indie en Suriname. Ik zie ze hier, die in hun onvoorwaardelijke liefde de basis vormden van het betere bestaan van hun kinderen. En als ik een hoog-van-de-toren-blazende persoon zie, die het bestaan van die onbekende sterren wil verheulen, dan kan ik alleen maar zeggen: "Kassian jullie, dat jullie zo stom zijn".
Nee, ik heb genoeg Indische mensen gekend, die neerkeken op moeders, gekleed in sarong en kabaya. Mijn moeder verstond Nederlands maar wilde het niet spreken. Ze sprak een paar Chinese dialecten en met ons kinderen Maleis. Wij waren een bi-lingual familie + petjoh, de Pa-van-der-Steur-taal en ik haalde de beste cijfers in Nederlands op school. En het ontbrak ons nooit aan liefde en een goede omgeving - ik kom uit een gezin van zes en een ieder van ons heeft zichzelf een goed bestaan geschapen.
Nogmaals, mijn hulde aan de nederige mensen, die zich zonder medewerking van de geaccepteerde society, meestal zonder scholing, hun bestaan dubbel en dwars in ere verdienden. De voorouders van ons, Indo's.
Bron: Lily McLin-Fraanje, Kentucky USA, ze is nu 83 jaar
Naschrift:
Mooi verhaal van deze vrouw Lily. Toen ik het zinnetje Pa van der Steur taal las, dacht ik gelijk aan mijn vader die ook veel voor Pa van der Steur heeft gedaan.
Pa van der Steur deed heel goed werk voor weeskinderen. Ik weet wel zeker als men dit verhaal leest, dat men herinneringen gaat ophalen, zoals het met mij ook nu is gebeurd.
In 1995 hebben mijn vrouw en ik, het originele weeshuis van Pa van der Steur in Magelang opgezocht. We waren in Indonesië op vakantie en als laatste eerbetoon aan mijn reeds overleden vader, wilde ik graag weten hoe dat weeshuis eruit zag. Mijn vader en zijn jongere zus werden hier “gedumpt” door mijn Oma, omdat zij een last waren voor haar “verdere carrière” als geslaagde Hollandse vrouw in die tijd. De Hollandse omgeving mocht niet weten dat haar kinderen “bastaard kinderen” waren en dus moesten zij maar als zgn. weesjes naar Pa van der Steur.
Mijn vader en zijn zusje hebben het grootste deel van hun jeugd hier doorgebracht. Tot hun overlijden toe waren zij, Pa en Moe van der Steur hun hele leven dankbaar daarvoor. Later in Nederland werd mijn vader ook lid van de Bond van Oud Steurtjes (B.O.S.). Helaas was zijn jongere zus al op vroege leeftijd reeds overleden.
Toen wij bij het weeshuis aankwamen (een puur toevallig tegengekomen jonge man op straat, was onze gids geweest), schrok ik van de armoedige situatie waar het weeshuis verkeerde. Het meest werd ik getroffen door de hele eenvoudige opzet van het weeshuis met zijn indeling van verschillende zalen waaronder de eetzaal en slaapzaal.
Zo stond in de slaapzaal stalen “britsen” als stapelbed en voor ieder een stalen kast. Meer niet, dus geen overdadige luxe. De jongelui moesten allemaal zelf voor hun onderkomen en leven zorgen. Alleen de maaltijden en het onderhoud van de gebouwen, werd door de Stichting vergoed.
De jongeman vertelde ons dat de meesten hier weeskinderen waren en op verschillende manieren hun levensonderhoud verzorgden. De jonge mannen verdienden hun kost door allerlei reparatiewerkzaamheden uit te voeren en de jonge meisjes door kleding en verstel werkzaamheden te doen.
Mijn vrouw en ik konden het niet laten om dit weeshuis een gift (donatie) te schenken. Vanwege de corruptie in Indonesië zeiden we tegen het hoofd van het tehuis, dat het geld slechts voor hun bestemd was en niet doorgegeven moest worden aan het Hoofdkantoor. Ik had hun nog nooit zo blij gezien en ze hebben ons beloofd dat dit geld goed besteed zal worden.
Nadat wij het gastenboek hadden getekend, namen we enigszins ontroerd afscheid van hun en beloofden dat wij terug in Nederland over het weeshuis zouden vertellen. Gelukkig had ik mijn (analoge) video camera bij me en heb alles gefilmd. Dit als aandenken aan de jeugd van mijn vader en zijn zusje bij Pa en Moe van der Steur. Iets wat ik later aan mijn kinderen kon nalaten.
tjibertjop
kind van 2 culturen
za 7 maa 2009 - 16:47
Pa van der Steur