Herdenking: 50 jaar Molukkers in Krimpen

Herdenking: 50 jaar Molukkers in Krimpen

IJssel- en Lekstreek
15 jan 2014
Door: Jenny Enzlin

Aan zijn naam zou je het niet zeggen maar Atjo Roos is derde generatie Molukkers. Hij is tevens lid van de Molukse Werkgroep 50 jaar. Die werkgroep heeft een uitgebreid feestelijk programma opgesteld ter herdenking van het feit dat ruim 50 jaar geleden een aantal Molukse gezinnen uit het woonoord Schattenberg, het voormalige kamp Westerbork, in Krimpen kwam wonen.
“We geven een kijkje in de keuken van de Molukse gemeenschap. Het is leuk daaraan te mogen meewerken. Ik hoop dat veel mensen komen kijken dat bevordert het onderlinge begrip”, zegt Atjo Roos.

Het programma, dat loopt van 25 januari tot en met 19 maart, biedt zang, dans, eten, kleding schilderijen, foto’s en workshops die de Molukse cultuur en identiteit tot leven brengt.
Hoogtepunt voor Roos is de culturele dag die gehouden wordt op 15 februari in de Tuyter.
“Wat ik sowieso fantastisch vind is de samenwerking met de verschillende instellingen en organisaties.”

De dag in de Tuyter wordt een dag voor alle Krimpenaren. De theatervoorstelling is binnen het programma weer een hoogtepunt. Daarin wordt een stukje geschiedenis over Schattenberg verteld. Woorden gedragen door melodieën is het thema van de voorstelling die duurt van 14.00 uur tot 15.30 uur. Workshops bieden kennismaking met tifa, suling, tattoo en parang salawaku aan”, somt Roos op die nog steeds Maleis verstaat en ook (een beetje) spreekt.
Kaarten voor de theatervoorstelling kosten 10 euro en zijn te koop op 28 januari en 11 februari bij de Lokale Omroep Krimpen in de Tuyter. De overige activiteiten zijn gratis of bijna gratis.

Tegelijkertijd is er in de Tuyter de expositie van Molukse kunstenaars In Geuren en Kleuren en in het Streekmuseum vertellen 25 foto’s het verhaal van 50 jaar Molukkers in Krimpen.

Op 18 februari houden de kunstenaars Bart Belonje, Ben Manusama en Pieter Latul een lezing in het Streekmuseum die begint om 20.00 uur.

In de bibliotheek wordt in de maand februari de zogenoemde Kruidnagelcollectie getoond, boeken over de Molukken en van Molukse schrijvers, jeugdboeken en reisgidsen. Molukse Krimpenaren worden geportretteerd met een voor hen dierbaar voorwerp.

“We geven een kijkje in de keuken van de Molukse gemeenschap. Het is leuk daaraan te mogen meewerken. Ik hoop dat veel mensen komen kijken dat bevordert het onderlinge begrip”, vindt Roos.
Dat begrip heeft nog wel eens ontbroken naar aanleiding van de treinkapingen in de Punt en in Wijster en de bezetting van de basisschool in Bovensmilde in de zeventiger jaren. De Molukkers wilden hiermee aandacht vragen voor de realisering van hun droom, een zelfstandige Republiek Maluku Selatam (de RMS). Daar is niets van terecht gekomen al zijn er volgens Roos nog steeds mensen die er in geloven.

Inmiddels is de gemeenschap goed geïntegreerd en onderscheidt zij zich in niets van een gemiddelde van de Nederlandse maatschappij. In begin jaren vijftig (Indonesië werd onafhankelijk op 25 april 1950) kwamen de schepen met Molukkers, de Kota Inthem was de eerste, in Nederland aan, Zij hadden gediend in het KNIL en gevochten voor Nederland.
In totaal zouden 12.500 Molukkers voor een tijdelijk verblijf naar ons land komen maar dat pakte anders uit. Hun ideaal werd niet verwezenlijkt.

de Weekkrant

Drukke opening expositie 'In Geuren en Kleuren' [video]
REGIO  |   26 januari 2014   |   reageer  |   Door Martijn Kuiler, dichtbijredacteur


KRIMPEN AAN DEN IJSSEL - In ontmoetingscentrum De Tuyter is zaterdagmiddag de expositie 'In Geuren en Kleuren' geopend, met werk van vier Nederlands/Molukse kunstenaars: Bart Belonje (schilderijen), Pieter Latul (schilderijen), Eddy Manuhutu (objecten) en Ben Manusama (schilderijen). Het was een echt feestje met -naast de fraaie kunstwerken- ook muziek (Tifa) en smaakervaringen (Rudjak).

De opening van de expositie was ook de aftrap van een veelzijdig programma van culturele activiteiten, waarmee Krimpen aan den IJssel zich 'na meer dan vijftig jaar samen' met de Molukse gemeenschap verbindt. Het programma loopt tussen 25 januari en 19 maart in de Tuyter, de bibliotheek, het Streekmuseum en bij de Kunstkring Krimpen.

Wethouder Lex Hofstra was blij met de grote opkomst zaterdag in De Tuyter: "Al meer dan vijftig jaar geleden zijn de eerste Molukse gezinnen in de gemeente Krimpen aan den IJssel komen wonen. De bewoners van de Molukse wijk hebben helemaal hun plek in de Krimpense samenleving gevonden, op de scholen, bij de sportverenigingen. En dat vieren we. We zijn hartstikke blij met deze opkomst."

Op 15 februari wordt er een Molukse Culturele Dag gehouden in De Tuyter. Deze dag heeft de titel 'Al meer dan 50 jaar samen'. Het wordt een dag voor alle Krimpenaren met onder andere Molukse dans, muziek, workshops en theater, waar kennismakingen en ontmoetingen kunnen plaatsvinden.


Op 18 februari (20.00 uur) geven de kunstenaars Bart Belonje, Pieter Latul en Ben Manusama een lezing over hun werk bij de Kunstkring Krimpen in het Streekmuseum.


bekijk video en foto's op dichtbij.nl

Het verleden wordt nooit vergeten, maar Molukkers voelen zich ook Krimpenaar
IJssel- en Lekstreek
12 feb 2014


Door: Thea Van Der Raaf

KRIMPEN AAN DEN IJSSEL - Meer dan 60 jaar geleden kwamen 4000 Molukse gezinnen naar Nederland. Zij werden ondergebracht in kampen. Tien jaar later kregen zij, verspreid over Nederland, woonruimte toegewezen. Ook in Krimpen aan den IJssel. De Molukse bewoners maken nu deel uit van de Krimpense samenleving, maar ooit was het de bedoeling dat de beroepsmilitairen van het Koninklijk Indisch Leger, met hun gezinnen, na een half jaar weer naar huis zouden gaan.


Merisi Battista en Jan Tonikoe: “Nu zijn we allemaal Krimpenaar”. foto: Thea van der Raaf

De 64 jarige Jan Tonikoe was zes maanden oud toen hij met zijn ouders naar Nederland kwam. Merisi Battista, (MB), is 28 jaar en in Krimpen opgegroeid als kind van Molukse ouders. Waar Tonikoe de strenge Molukse opvoeding kreeg, kozen de ouders van MB voor een vrije opvoeding in de Nederlandse samenleving.

De moeder van Tonikoe, destijds net in de twintig, verliet huis en haard om met haar echtgenoot en kind naar Nederland te komen. De Indonesische regering had de Nederlandse regering met klem verzocht om de KNIL militairen, van het inmiddels ontbonden leger, mee te nemen naar Nederland. De Indonesische regering werd in 1948 onafhankelijk en voorzag problemen met de Molukkers die vrij en onafhankelijk van Indonesië en het Javaanse bewind wilden zijn. Voor een half jaar was de belofte. Het werden meer dan 60 jaren. Jaren zonder mogelijkheid, zowel financieel als om politieke redenen, om terug te gaan. Jaren waarin, onthecht van alle familie en alles wat hen lief was, woede en frustratie de boventoon voerde waarna ze uiteindelijk berustten in hun lot.


Grote saamhorigheid

De familie Tonikoe kwamen vanaf de boot in Zeeland en later in IJsseloord in Capelle aan den IJssel. “Dat was een fijne tijd, met de Molukse cultuur, sober maar warm. Er was een grote saamhorigheid”, weet Jan Tonikoe nog. Na tien jaar, waarin nog vier broertjes en twee zusjes werden geboren, vestigde het gezin zich in de Molukse wijk in Krimpen. “Een nieuwe omgeving, nieuwe mensen, uit de beschutting van het kamp. Het was moeilijk,” herinnert Tonikoe zich. “De gezinnen kwamen uit verschillende richtingen van het land. Molukkers zijn van zichzelf emotioneel en terughoudend, dus het heeft even geduurd, maar uiteindelijk ontstond er toch een eenheid, saamhorigheid in de Molukse wijk.”


Strenge opvoeding

Mettertijd paste Tonikoe zich aan. Hij ging naar de Johannes Calvijnschool en had het er naar zijn zin. “Mijn ouders hielden vast aan de Molukse cultuur, ze waren terughoudend en geïsoleerd en de kinderen kregen een strenge opvoeding. “Ik ben heel anders opgevoed”, aldus MB. “Ik heb de Molukse cultuur meegekregen, maar ben opgevoed voor de samenleving waarin we nu leven.”
“Ik heb ook de boosheid van mijn ouders meegekregen”, gaat Tonikoe verder. “Later heb ik hun geschiedenis geaccepteerd, zonder de reden, waarom we hier zijn, te vergeten. In de wetenschap dat een onafhankelijk Molukken er ooit komt, niet zoals wij het willen, maar zoals Hij het wil.” MB onderschrijft die gedachte, “ook als derde generatie moet je je daar aan vasthouden en niet vergeten.”
Gefrustreerd door de geschiedenis van hun ouders, werd in de jaren 70 de oplossing gezocht in geweld. “Er was veel onbegrip bij ons, de tweede generatie Molukkers, en we werden ook niet goed begrepen. We voelden ons ontheemd, waarom zijn we hier? Daar was geen duidelijk antwoord op. Onze ouders hebben nooit geweten waarom de Nederlandse regering haar belofte nooit heeft ingelost,” verklaart Tonikoe.
“Later begrepen we dat geweld niet de manier was. Het verlangen is er nog steeds, maar het is nog niet het goede moment. Daarna kwam de acceptatie en waren we in staat om vooruit te kijken en meer naar buiten te treden. Op dat moment begreep je dat niet, maar terugkijkend was het de beste weg om samen te leven met elkaar in Krimpen.” “Tegelijkertijd is het heel goed om aan je cultuur vast te houden, zo ben je opgevoed, dat is wie je bent,” vindt MB.
Tonikoe woont in het huis van zijn ouders, naar Moluks gebruik. MB heeft nooit in de Molukse wijk gewoond. Zijn ouders kozen ervoor elders in Krimpen te wonen. “Al mijn vrienden wonen verspreid in Krimpen.”
“Uiteindelijk zijn we nu met z’n allen Krimpenaar,” vinden Tonikoe en MB. “De omgang met andere Krimpenaren is toch goed geweest.” “Ik ben gewoon wie ik ben”, zegt MB. “Ik voel me vrij. Ik heb vrienden van verschillende nationaliteiten, ben een kind van de moderne samenleving, met mijn eigen levensopvatting.”


Ode aan eerste generatie

“De activiteiten rond ‘50 jaar samen’ zijn een goed initiatief”, aldus Tonikoe. “Om als Molukker onderscheiden te worden, in de openheid. Dat is voor de derde generatie echt nodig.”
Zowel Tonikoe als MB heeft de behoefte hun afkomst zichtbaar te maken, om te herinneren aan vroeger, als ode aan de eerste generatie.

Na tien jaar kamp kwamen de gezinnen in de nieuwe Molukse wijk van Krimpen wonen.

dé Weekkrant

Veel belangstelling voor Molukse Dag

19 feb 2014
Door: Thea Van Der Raaf

In het kader van 50 jaar Molukkers in Krimpen werd zaterdag 15 februari een culturele dag georganiseerd. Op deze dag, waarop iedereen welkom was, konden Krimpenaren ‘opnieuw’ kennis maken met de Molukse bewoners.


Van 25 januari tot 19 maart zijn er diverse activiteiten rond het feit dat Molukkers meer dan 50 jaar geleden naar Krimpen kwamen. 50 jaar waarin Molukkers en Krimpenaren van grote afstandelijkheid toegroeide tot één gemeenschap van Krimpenaren. Op 15 februari werd dit door iedereen gevierd met een Molukse Culturele Dag in de Tuyter.

In groten getale is gehoor gegeven aan de uitnodiging om deel te nemen aan de Culturele Dag en een groot gemengd gezelschap vulde de ontmoetingsruimte van de Tuyter. Voor de Krimpense Notabelen was een tafel gereserveerd. Burgemeester Lennie Huizer was aanwezig, maar ook oud-burgemeester Ries Jansen met echtgenote. Tijdens een officieel uurtje vertelde de voorzitter van de werkgroep ‘50 jaar samen’ het een en ander over de Molukse gemeenschap en hoe het de bewoners in die 50 jaar is vergaan.

Oud-burgemeester Jansen maakte van de gelegenheid gebruik om iets te zeggen over de 22 jaar die hij als burgemeester te maken had met de Molukse gemeenschap. Hij vertelde dat, kort na zijn komst als burgemeester, de eerste editie van het Tunas Mudan voetbaltoernooi in Krimpen plaats vond. “Onder aanvoering van Simon Tahamata stonden de Molukse spelers in hun nationale kleuren trots op het veld en wonnen, in mijn herinnering, alle wedstrijden.” Jansen vertelde over een geslaagd waterproject op Ceram in 1997, wat helaas door de burgeroorlog grotendeels teniet werd gedaan. Tijdens de actie ‘Samen voor de Molukken’ werd in korte tijd zes miljoen gulden bijeengebracht voor humanitaire hulp. “Natuurlijk waren er ook de incidenten, maar die werden altijd weer snel opgelost.”

In de afgelopen jaren is het echter niet gelukt de vervallen Molukse kerk te herbouwen. Jansen spreekt de wens uit om hier snel verandering in te brengen. De toespraakjes werden afgewisseld met traditionele optredens van de Molukse Tifaband en de dans- en zanggroep van Molukse kinderen, de vierde generatie.

Tot slot kregen alle medeorganisatoren de traditionele Salawaku, een schild dat vroeger, samen met de Parang, het zwaard, door de Molukse voorouders werd gebruikt ter voorbereiding op de strijd. De theatervoorstelling ‘woorden gedragen door melodieën’ was volledig uitverkocht. Bezoekers konden verder kennismaken met de Molukse cultuur door deel te nemen aan verschillende workshops. Het was een gezellige en geslaagde dag voor alle Krimpenaren.

dé Weekkrant / IJssel- en Lekstreek