Vrouwenbesnijdenis komt wereldwijd veel vaker voor

Vrouwenbesnijdenis komt wereldwijd veel vaker voor



Door: Rob Vreeken − 06/02/14, 05:48


Tientallen miljoenen meisjes niet in cijfers Unicef


Genitale verminking van meisjes en vrouwen komt wereldwijd veel vaker voor dan blijkt uit de cijfers van Unicef. Volgens de VN-data is besnijdenis voornamelijk een Afrikaans probleem, maar rapportages van onderzoekers uit een reeks landen buiten Afrika geven een ander beeld: ook tientallen miljoenen meisjes en vrouwen in het Midden-Oosten en Azië zijn besneden. .

Unicef geeft tegenover de Volkskrant toe dat dit neerkomt op 'onder-rapportage'. Niet alleen cijfermatig kantelt daarmee het beeld. Ook de mantra dat 'besnijdenis niets met de islam te maken heeft', komt in een ander licht te staan. De gevallen van genitale verminking die buiten de VN-data vallen, betreffen vrijwel alleen moslims.

In Afrika loopt besnijdenis door alle religies heen. Het meerekenen van het Midden-Oosten en Azië versterkt het 'islamitisch' gehalte van het fenomeen genitale verminking. In Indonesië, 's werelds grootste moslimland, blijkt de praktijk wijdverbreid. Overal beroepen voorstanders van besnijden zich mede op de godsdienst.

Vandaag, op de Internationale Dag tegen FGM (genitale verminking van vrouwen), staat de wereld stil bij wat de VN een schending van de mensenrechten en een ernstige vorm van geweld tegen meisjes noemen.

125 miljoen
Volgens de Unicef-statistieken zijn er minstens 125 miljoen besneden meisjes en vrouwen in de 29 landen 'waar FGM is geconcentreerd'. De wereldkaart in het rapport kleurt het gebied: een deel van Afrika plus Jemen en Irak.

Irak is in de editie van juli 2013 toegevoegd. Dat is te danken aan Wadi, een Duits-Koerdische organisatie die tien jaar geleden bij toeval ontdekte dat besnijdenis grootschalig is onder de Koerden in Noord-Irak. Niemand wist daar iets van.

Wadi sloeg alarm, maar stuitte volgens directeur Thomas von der Osten-Sacken op een muur van onwil en onbegrip. 'Er was een lobby onder internationale FGM-bestrijders die wilde dat het een 'Afrikaans probleem' zou blijven', zegt hij. Huiver voor 'islamofobie' speelde volgens hem een rol.

Inmiddels groeit het bewijs dat besnijdenis voorkomt in een reeks landen in het Midden-Oosten buiten de 29 kernlanden, met name het Golfgebied. Overheden daar tonen weinig interesse in de kwestie.
Een recent rapport over Oman van Wadi wijst op een hoge prevalentie in deze Golfstaat. Van de 100 vrouwen die onderzoekster Habina al-Hinai ondervroeg, zei ruim 80 procent besneden te zijn. Vermoedelijk betrof het het (deels) afsnijden van de clitoris.

Om het 'zwijgen te doorbreken' voert Wadi met het Nederlandse Hivos de campagne Stop FGM in the Middle East. 'Overal waar je onderzoek doet, vind je aanwijzingen voor FGM', zegt Von der Osten. 'Maar het is nooit serieus genomen. Een zwart gat.'

Het blijft niet bij het Midden-Oosten. Ook in een reeks moslimlanden en landen met een moslimminderheid in Azië worden meisjes besneden. Er is anekdotisch bewijs dat FGM voorkomt in Sri Lanka, de Maldiven, Brunei, Singapore, de Filipijnen en Thailand, evenals onder sjiitische minderheden in India en Pakistan. De schaal is niet bekend.

Indonesië en Maleisië leveren de grootste aantallen. Zij zijn de ware olifant in kamer, er wordt over gezwegen. De overheden daar vrezen hun vingers te branden aan een religieus beladen kwestie. Volgens de Universiteit van Maleisië is 94 procent van de moslimvrouwen in het land besneden.

FGM is in Zuidoost-Azië minder ingrijpend dan in Afrika. Voorstanders noemen khitan onschuldig: slechts een prikje in de clitoris. Vrouwenorganisaties spreken dit tegen. Ook zwaardere vormen komen voor. Bovendien veroordelen de VN alle soorten als ernstige vorm van geweld tegen meisjes

Volkskrant

Nee, genitale verminking heeft niets te maken met de islam

Elma Drayer − 13/02/14, 18:05


column Zo. Het jaarlijkse aandachtsgolfje rond de Internationale Dag tegen Genitale Verminking is weer voorbij. Begin februari is het steevast raak: ineens duiken overal verhalen op over het leed dat meisjesbesnijdenis heet. Dat gaat langs vaste lijnen. .

Meestal komt er een slachtoffer en/of bestrijder aan het woord. In elk stuk lees je welke besnijdenisvarianten er zoal zijn: van een klein prikje in de clitoris tot de gruwelijkste vorm, die van het complete weghakken en dichtnaaien. En steevast staat er ter geruststelling bij dat de ingreep 'niets te maken heeft' met de islam. Want weten wij wel dat er miljoenen moslims zijn die de praktijk net zo verafschuwen als het Westen dat doet? En weten wij wel dat meisjesbesnijdenis tevens voorkomt onder Afrikaanse en Midden-Oosterse christenen?

Dat klopt natuurlijk. Maar vorige week wierp een concurrerend ochtendblad nieuw licht op deze eeuwige mantra.

Angst voor angst
De Volkskrant ontdekte dat de cijfers die Unicef gebruikt verre van compleet zijn. Dat ook moslimmeisjes in bijvoorbeeld enkele Golfstaten en Aziatische landen de ingreep ondergaan vind je in de officiële statistieken niet terug - om de banale reden dat de betreffende overheden 'weinig interesse' tonen in de materie en "vrezen hun vingers te branden aan een religieus beladen kwestie". Volgens een ngo-medewerker wil een lobby van internationale bestrijders bovendien dat meisjebesnijdenis 'een Afrikaans probleem' blijft. "Huiver voor 'islamofobie' speelt volgens hem een rol." (Angst voor de angst, ik was geloof ik niet de enige die even moest glimlachen.) Als dat klopt, dan zouden de wereldwijde statistieken over vrouwelijke genitale verminking nog huiveringwekkender uitpakken dan ze nu al zijn.

Nu was bekend dat het gebruik ook in bijvoorbeeld Indonesië voorkomt - niet in de extreem wrede, maar in de zogeheten 'milde' variant. Uit een reportage in NRC Handelsblad van enkele jaren geleden bleek dat 'de meeste Indonesiërs' menen dat het hier een islamitisch voorschrift betreft. Hardnekkig blijven families geloven "dat hun dochter pas een echte moslima is na een besnijdenis". Een wettelijk verbod, ingesteld in 2006, mocht niet baten. In zijn oneindige wijsheid kwam het ministerie van gezondheid daarop met een 'richtlijn' waarin staat tot hoever besnijders mogen gaan. (Onwillekeurig doet het denken aan ons eigen gedoogbeleid: het mag niet, maar het mag.) Dit uiteraard tot groot ongenoegen van vrouwenorganisaties en andere activisten die vinden dat de Indonesische regering aldus verwarring zaait, en een abjecte traditie in stand houdt.

Politiek-religieuze zaak
Vorige week wist de Volkskrant evenwel te melden dat de situatie in Indonesië "alleen maar erger lijkt te worden". Een reden noemde het dagblad ook: de opmars van de vrome islam. Fundamentalistische geestelijken maken de gelovigen wijs dat het gebruik verplicht is, hun gematigder broeders bevelen het aan als 'een goede religieuze traditie'. Zo wordt meisjesbesnijdenis in dit land meer en meer 'een politiek-religieuze zaak'.

Inderdaad, nergens in de Koran staat dat de Allerhoogste behagen schept in het verminken van vrouwelijke genitaliën. Maar doet dat ertoe voor al die miljoenen meisjes die de ingreep uit Zijn naam hebben ondergaan, voor de miljoenen die het nog te wachten staat? Dáár zou ik nou bij het volgende aandachtsgolfje wel eens wat over willen lezen. .

Trouw