Liever rijst dan democratie

LIEVER RIJST DAN DEMOCRATIE
25 JULI 2014|TEKST KIRSTEN RONDA|BEELD ILSE VAN LOON|

Je eigen stem verkopen. Waarom niet? Je keuze heeft toch geen invloed op de politiek en je krijgt er wel geld of eten voor terug. Dat is in elk geval de gedachte van de mensen die hun stem verkopen in Indonesië. In april 2014 koos het land een nieuw parlement en dinsdag werd bekendgemaakt dat Joko ‘Jokowi’ Widodo de nieuwe president wordt.
In Indonesië kan iedereen in aanraking komen met stemmenkopers. Zo ook student Luluk. “De assistenten van drie verschillende parlementskandidaten boden ons rijst, suiker en olie aan. We accepteerden de cadeaus, maar hebben niet op ze gestemd”, zegt Luluk. “Dat was tijdens de parlementsverkiezingen afgelopen april.” Mede-student Wiwik heeft eveneens ervaring met stemmen verkopen. “Wij kregen van één kandidaat 100.000 rupiah (zes euro, red.) en van een ander 50.000 rupiah (drie euro, red.). We namen het geld aan, omdat het verkeerd voelt om de koper weg te sturen en op die manier te beledigen. En we houden natuurlijk van geld. Maar we stemden niet op degene die ons het meeste geld gaf, dus eigenlijk bedrogen we hem.”

Afgelopen december publiceerde onderzoeksbureau Indikator een rapport waarin staat dat 41,5 procent van de Indonesische kiezers het acceptabel vindt zijn stem te verkopen. Een derde daarvan stemt ook daadwerkelijk op degene die zijn stem koopt. “Mijn broer houdt zich niet bezig met politiek en kent de kandidaten niet”, zegt Jalil. “Omdat hij geen keuze had gemaakt, dacht hij 'Waarom zou ik niet stemmen op degene die mij geld geeft?'”


De Indonesische democratie staat nog in de kinderschoenen. In 1998 was er een dictatuur onder president Soeharto, die deed aan omkoping, vriendjespolitiek en schending van de mensenrechten. “Indonesië is heel snel veranderd van een van de minst democratische landen naar een van de meest democratische”, zegt Thomas Lindblad, universitair hoofddocent Indonesische geschiedenis en economie in Leiden. “Maar juist door de misstanden onder Soeharto wantrouwen de kiezers van nu hun politici.”

En dat wantrouwen is volgens Lindblad de reden dat het de bevolking weinig uitmaakt op wie die stemt. In 2002 werd de Komisi Pemberantasan Korupsi opgericht, een commissie met als doel om corruptie terug te dringen. Ook wordt het onderwerp breed uitgemeten in de media. Maar het probleem blijft. “Pas als politici bewijzen dat ze eerlijk zijn, zullen mensen hun stem belangrijker vinden”, zegt Lindblad. “Er moet een mentaliteitsverandering komen. Maar dat zal jaren duren.”

Lees verder bij VersPers