Molukse wijken bewaken de identiteit

Molukse wijken bewaken de identiteit  


Gepubliceerd: 05 december 2014 15:00

De dag dat Nederlandse gezinnen ook kunnen wonen in specifiek voor Molukkers bedoelde wijken zoals in Hoogeveen, komt steeds dichterbij.  

De integratie van deze bevolkingsgroep in Nederland is zo ver gevorderd, dat de Molukse wijken alleen leefbaar blijven wanneer vers bloed instroomt en nieuwe huizen worden gebouwd. Oók voor autochtone Nederlanders, die vaak een gemengd huwelijk zijn aangegaan met een man of vrouw van Molukse origine.

"Anders krijg je een situatie van verpaupering, waarin alleen nog maar mensen met de laagste inkomens wonen. En waar vergrijzing troef is en de achterblijvers in sociaal opzicht steeds verder achteruitgaan", waarschuwt dr. Elias Rinsampessy, sociaal en cultureel antropoloog en zelf ook van Molukse afkomst. Rinsampessy is directeur van de Stichting Muhabbat, een landelijke organisatie op het terrein van maatschappelijke dienstverlening, zorg en educatie.

Er wonen volgens hem nu al autochtone Nederlanders in Molukse wijken, ofschoon dat vrijwel altijd het gevolg is van een gemengde relatie.

"Een geheel Nederlands gezin in zo'n Molukse wijk, dat is nog een brug te ver. Maar dat gaat op termijn veranderen", voorspelt Rinsampessy. "We hebben namelijk in Nederland geleerd om te praten en in redelijkheid te communiceren."

Ongelukkig voorbeeld

De rel in Hoogeveen is volgens hem een ongelukkig voorbeeld van een situatie waarbij de woningtoewijzing aan een Nederlands gezin niet goed is besproken met de Molukse gemeenschap. "Het was een domme zet van woningcorporatie Domesta om zorgvuldig beleid te doorkruisen", vindt de antropoloog, die de eerste vijftien jaar na zijn komst naar Nederland in een barak in Kamp Westerbork woonde.

De cijfers over een succesvolle integratie spreken volgens hem boekdelen, weet hij na tal van wetenschappelijke onderzoeken en publicaties, zoals zijn laatste werk 'Van barak tot hypotheekvilla'.

Meer dan de helft van de Molukse jongeren gaat tegenwoordig een gemengd huwelijk aan, bijna net zo veel als Surinamers. Op de arbeidsmarkt gaat het de goede kant op, na rampzalige werkloosheidscijfers in de jaren negentig.

Centrale rol

En nog een richtinggevend cijfer: zeventig procent van de Molukse Nederlanders woont tegenwoordig buiten de specifieke wijken, zoals die sinds de jaren zestig zijn ontstaan in onder meer Assen, Capelle aan den IJssel, Geleen, Alphen aan den Rijn, Bovensmilde, Tiel, Culemborg, Moordrecht en Hoogeveen. Van de ruim 50.000 Molukkers wonen er nog een kleine 20.000 in die aparte wijken, waarin de kerk en de jeugdopvang een centrale rol spelen.    

Hun situatie mag volgens hem niet worden verward met de bewoners van de Haagse wijk Duindorp, die inwoners van buitenlandse afkomst uit hun buurt weerden.

"Dat is een wezenlijk andere situatie", vindt Rinsampessy. "Molukkers zijn juist altijd apart gezet door de overheid, het was een regelrecht segregatiebeleid. De groep is daardoor altijd erg naar binnen gekeerd geweest. We moesten in die wijken wonen, of we wilden of niet."


“Een geheel Nederlands gezin in zo'n Molukse wijk, dat is nog een brug te ver.”


Gesprek

Hij huldigt de stelling dat indien Molukkers het belangrijk vinden dat hun woonwijken bijdragen aan de eigen identiteit, zij zelf het initiatief moeten nemen om die wijken in te bedden in de Nederlandse multiculturele omgeving. Dus dat zij het gesprek met andere bevolkingsgroepen daarover aangaan.

De toekomst van Molukkers ligt namelijk in Nederland. Rinsampessy: "Tachtig tot negentig procent van de jonge Molukkers denkt er zo over. Ze dragen uiteraard allemaal de Molukken een warm hart toe. Ik schat dat hooguit tien procent nog het vrijheidsideaal in de praktijk belijdt en uitdraagt. Het overgrote deel kijkt daar vrij genuanceerd tegen aan. Het schenden van mensenrechten op de Molukken en West-Papoea is een onrechtvaardige zaak, waar ieder mens - dus ook iedere Molukker - tegen moet zijn."

Droom

De president van de Republik Maluku Selatan (RMS) in ballingschap is het over de inschatting van de cijfers hartgrondig met hem oneens. President John Wattilete zegt dat de droom van een zelfstandige Molukse republiek nog altijd volop leeft. "Het moment is er nog lang niet, maar we blijven onverkort streven naar onafhankelijkheid."

Wattilete zegt juist bemoedigende tekenen te zien voor de onafhankelijkheid van de Molukken. Als voorbeeld noemt hij de strijd die in West-Papoea wordt gevoerd voor autonomie. En hij wijst op de onafhankelijkheid die Oost-Timor sinds 2002 heeft.

"Onafhankelijkheid lijkt nu ver weg, maar soms kan het door omstandigheden ook heel snel gaan", zegt de vijfde RMS-president in ballingschap. "Wie had ooit gedacht dat Oost-Timor zelfstandig zou worden? Of kijk dichtbij ons in Europa, waar Joegoslavië uiteen is gevallen in een aantal zelfstandige landen. We moeten daarom alert blijven."

Vrijheidsdrang

Wattilete zegt dat de vrijheidsdrang nog altijd sluimert in de jonge generaties, ook al zijn ze hier goed geïntegreerd. De Molukse wijken vormen in zijn ogen een bindende factor voor dat streven naar een zelfstandige republiek.

Daarom begrijpt hij ook de reacties in Hoogeveen: "Het heeft allemaal een begrijpelijke historische achtergrond. Alles is altijd tegen onze wil gebeurd in Nederland. Eerst moesten we tegen onze wil in barakken wonen, en mochten we niet werken omdat we een bedreiging vormden voor de Nederlandse arbeidsmarkt.
Daarna moesten we tegen onze wil naar de Molukse wijken. Logisch dat er veel boosheid en oud zeer is dat oude afspraken worden geschonden."

Die wijken dragen in zijn ogen bij aan de Molukse identiteit. "Er is behoefte om bij elkaar te wonen, zeker onder ouderen. De meeste wijken krijgen in de toekomst misschien wat andere kleuren, de Molukse wijk heeft voor onze bevolkingsgroep een sterke historische betekenis. Het biedt saamhorigheid."

Zonder die verbondenheid heeft de Molukse republiek volgens Wattilete nog maar een beperkte voedingsbodem. "Als de jeugd de Molukken alleen nog maar als vakantieland gaat zien, dan is ons ideaal dood."


Nu.nl