Molukse tragedie blootgelegd in ‘Gesloten Koffers’Recensie
10 december 2014
Gesloten Koffers - Sylvia Pessireron
The House of Books
320 pagina’s
€ 19,95
ISBN: 9789044344806
Als kleine jongen ging ik regelmatig mee met mijn vader naar een wat wij noemden ‘Molukkenkamp’ dat dicht bij Wierden lag verscholen in de Twentse bossen. Voor mij een heel andere wereld waar je voor werd gewaarschuwd. Want gevaarlijk, vreemd en zo. Onzin natuurlijk. Mijn vader was leraar op de ambachtschool en had veel Molukse jongens in de klas, waar het vaak niet goed mee ging. In die hoedanigheid ging hij met de ouders een praatje maken. Maar het kan ook met zijn eigen verleden in Indonesië te maken hebben gehad, dat hij er graag even naar toe ging. Dat kan ik hem echter niet meer vragen. Terwijl mijn vader binnen aan de koffie zat werd ik mee naar buiten genomen om de konijnen en kippen van dichtbij te bekijken en in boomhutten te klauteren. Mij niet bewust van wat er werkelijk speelde. Die herinneringen kwamen terug toen ik Gesloten Koffers las van Sylvia Pessireron.
Door Bert Vos
In deze roman wordt de geschiedenis verteld van de KNIL-militairen en hun families. Vanaf het moment dat ze in 1950 naar Nederland kwamen tot aan de dramatische kapingsacties. Op de Molukken waren ze op hand geweest van de koloniale overheersers, de Nederlanders, tijdens de onafhankelijkheidsstrijd. En werden daarom gerepatrieerd. Ze denken, na een lange boottocht, gastvrij onthaald te worden in het koude land overzee. Maar niets is minder waar.
Afgedankt
De hoofdpersoon in Gesloten Koffers is de KNIL-soldaat Itja Hatuopar. Hij voelt zich afgedankt door de Nederlandse regering. Volkomen onverwacht worden de wapenbroeders bij aankomst in Nederland ontslagen, terwijl hen een tijdelijke aanstelling bij de Koninklijke Landmacht was toegezegd. Ze worden weggestopt in barakkenkampen verspreid over Nederland. Itja’s familie komt in een kamp op de Betuwe terecht, waar ze met argwaan door de dorpelingen worden bejegend. Itja merkt dat de ze helemaal niet welkom zijn. Ze krijgen een beetje zakgeld, mogen niet werken en vooral niet zonder toestemming de poort uit. De autoriteiten gaan er namelijk van uit dat ze ooit weer eens vertrekken na het uitroepen van de Republiek Maluku Selatan op 25 april 1950. Itja ook en richt zijn hele leven daar op in. De koffers staan dan ook altijd klaar en alles, ook de opleiding van zijn kinderen, staat in het teken van een toekomst in Indonesië. Maar het gaat heel anders lopen dan hij verwacht had.
Verzetsdaad
Hij raakt verbittert en kan zich niet neerleggen bij de strenge leefregels die hem worden opgelegd en trekt zich steeds meer terug. Zijn vrouw Ina doet haar best om hun dochters en zonen een toekomst te geven. En stimuleert hen hun hart te volgen, tegen de wil in van haar man, die altijd gewend was dat zijn wil wet is. Ze kan echter niet voorkomen dat haar gezin terechtkomt in een draaikolk van botsende belangen en zelfs een slaande ruzie tussen een van de dochters en haar vader. Zijn kinderen settelen zich steeds meer in Nederland en een terugkeer is slechts een ver weggestopt verlangen. Uiteindelijk zet een extreme verzetsdaad de familiebanden op scherp.
Wil je pijn en ontberingen van het Molukse volk en Sylvia’s familie op een toegankelijke manier beschreven zien, dan is de roman van de Molukse Sylvia Pessireron een must en wat mij betreft verplichte leesvoer voor middelbare scholieren. Ze schreef eerder de roman ‘De Verzwegen Soldaat’ en is co-scenarist van de televisiefilm ‘De Punt’.
De Aziatische Tijger
wo 10 dec 2014 - 13:50