Getuigenissen van een oorlog aan de verkeerde kant van de geschiedenis
De oorlog in Indonesië van 1945 tot eind 1949 maakt nog steeds veel los onder mensen die deze hebben meegemaakt en haalt nog regelmatig de publiciteit. Dat is niet opmerkelijk, gezien het feit dat maar liefst 220.000 Nederlandse militairen strijd hebben geleverd in een uiteindelijk verloren oorlog. Een oorlog die achteraf vaak betiteld is als een onethisch en zinloos gevecht, waarbij het laatste decennium regelmatig de vraag opgeworpen wordt of de Nederlandse soldaten zich daar schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden.
In het boek Soldaat in Indonesië 1945-1950 (uitgeverij Prometheus | Bert Bakker, 2015) gaat KITLV-directeur en Leids historicus Gert Oostindie aan de hand van brieven, dagboeken, memoires en andere bronnen in op de vaak onthutsende militaire excessen in Indonesië. Daarnaast roert hij onderwerpen aan als de reactie op en mening van Indonesiërs over de onafhankelijkheidsstrijd, en allerlei pleziertjes en frustraties die de Nederlandse soldaten in Indonesië hadden.
Bronnenmateriaal: egodocumenten
Het boek is gebaseerd op alle bekende egodocumenten van militairen die in de jaren 1945-1950 in Nederlands-Indië gediend hebben. In totaal betreft het 659 dagboeken, brieven, memoires, interviews en andere bronnen, van 1362 militairen en veteranen, opgeteld een ‘kleine’ 100.000 pagina’s tekst.
Een probleem met dit materiaal is dat het dikwijls uiterst subjectieve informatie bevat, waarbij de betrokkenen elkaar meer dan eens tegenspreken. Oostindie erkent dit feit in de inleiding en geeft aan daarom voorzichtig met de teksten om te gaan en ze goed tegen elkaar af te wegen. Tegelijk biedt de grote hoeveelheid materiaal, ondanks dat het om persoonlijke ervaringen en afspiegelingen gaat, wel de kans voor een systematischer analyse dan tot op heden mogelijk was.
Oostindie heeft goed bronnenonderzoek gedaan en besteedt in het boek ruime aandacht aan bronnenproblemen als onderrapportage en representativiteit. De auteur is zich ervan bewust dat de precieze omvang van de oorlogsmisdaden nooit exact achterhaald kan worden, maar dat er wel vrij precies eerste conclusies getrokken kunnen worden uit het materiaal dat hem onder ogen gekomen is:
Lees verder bij Historiek.net