‘We zien wel ’ns een vervalste Fongers’
30-04-2016 | Jan Schlimbach | Groningen
Het Groninger fietsenmerk Fongers staat begin mei centraal op een fietsenfestival in de Indonesische stad Bandung. Fongers-conservator Jos Rietveld uit Haren is erbij, met Fongers-nazaat Jen Fongers.
Is het de moeite waard om zo’n lange reis te maken voor zo’n kort verblijf?
"Ja. We gaan een week, het festival duurt drie dagen. We worden als een vorst ontvangen. Fongers staat er zo in de belangstelling dat het is uitgeroepen tot thema van het oude-fietsenevenement. Ik ga ernaartoe met Jen Fongers, de achterkleinzoon van Albert Fongers, de oprichter van het bedrijf. Onze komst wordt commercieel uitgebuit. Er wordt een meet en greet georganiseerd. Mensen moeten geld betalen om onze handtekeningen te mogen krijgen."
Wat gaan jullie daar precies doen?
"We doen er keuringen. Er zijn wedstrijden wie de mooiste gerestaureerde fiets heeft. De Fongers fietsen zijn heel erg populair; er wordt veel geld voor betaald. Ze worden zelfs nagemaakt. We zien wel eens een vervalsing. We helpen de Indonesiërs om het historisch erfgoed op een goede manier te koesteren."
Hoe groot is die beurs eigenlijk?
"Er worden twintigduizend bezoekers verwacht. Tijdens de vorige beurs in Bali waren er zevenduizend. Volgens de laatste schattingen zijn in Indonesië anderhalf miljoen mensen met oude fietsen bezig."
Is de interesse van de Indonesiërs in de Fongers-fiets een gevolg van het kolonialisme?
"Tot zeg maar 1945 was Indonesië een Nederlandse kolonie. Als je daar rondloopt, zie je machines van Werkspoor en Stork. Er draaien nog allerlei suikerrietfabrieken op Nederlandse machines uit de jaren twintig. Tussen 1900 en 1940 zijn heel veel fietsen die kant op gegaan. Van Fongers, maar ook van Gazelle en Simplex. Tien procent van de productie van Fongers ging naar Nederlands-Indië. Dat kwam omdat Fongers kwalitatief de beste fietsen maakte die te koop waren.’’
Wie lieten die rijwielen overkomen?
"De cliëntèle in Indië bestond uit hogere bestuursambtenaren en plantagehouders. Zij bestelden vaak de duurste Fongers-fietsen. Dat maakt het voor ons interessant, omdat we daar bijzondere modellen kunnen zien. De eerste keer dat we er waren, zag ik een Fongers-model uit 1899. Het was een soort archeologische ontdekkingsreis."
U bent daar welkom, als ‘voormalige kolonist’?
"We worden met alle egards ontvangen. Het is zo’n 70 jaar geleden dat we er zijn weggegaan. Minister Koenders is er laatst nog geweest en er zijn excuses aangeboden. In Indonesië zijn ze bezig met een herontdekking van het koloniale verleden. Zeker onder hoger opgeleiden ontstaat meer waardering voor wat Nederland er heeft gedaan, los van wat er aan het einde van de oorlog allemaal is misgegaan. Er zijn mensen die het leuk vinden om in Nederlandse koloniale kledij op oude fietsen rond te rijden."
DVHN