Ook Soekarno's dochter treft de wraak van de islamisten in Indonesië

Conservatieve moslims in Indonesië protesteerden op 6 april tegen Sukmawati Soekarnoputri, de dochter van de eerste president van het onafhankelijke Indonesië, Soekarno. Ze beschuldigen haar van godslastering tegenover de islam. EPAMINARET
In Nederland zakt de straf voor belediging van de koning naar vier maanden. In Indonesië kun je vier jaar krijgen wegens minachting voor 'nationale symbolen'. Wat zijn die symbolen? Zou in Nederland, als er zo'n wet was, belediging van Rembrandt, Cruijff of de Deltawerken verboden zijn?

Een Indonesische godslasteraar riskeert zelfs vijf jaar cel, ook als ze Sukmawati Soekarnoputri heet en de dochter is van Soekarno, de eerste president en in 1945 de man van de onafhankelijkheid. Ze kreeg in verschillende rollen met beide wetten te maken, die tegen blasfemie en tegen symboolbelediging. Tranen vol spijt op de tv, vorige week, en een vrachtlading excuses zullen haar mogelijk behoeden voor vervolging wegens godslastering, al moet dat nog blijken.

Een 'goddeloos' gedicht is haar opgebroken, met op de achtergrond een akkefietje van een paar jaar terug, dat haar nu als een op wraak beluste boemerang treft. Toen was ze niet verdachte maar aanklager. Ze wilde de prediker Habib Rizieq Shihab voor de rechter slepen, wegens belediging van een nationaal symbool, de Pancasila, de onder haar vader geformuleerde staatsfilosofie van Indonesië. De grofgebekte man Gods vluchtte naar Saoedi-Arabië.
De Pancasila bevat beginselen die de diverse godsdiensten in Indonesië gemeen hebben, waaronder geloof in uitsluitend een enkele god, zelfs gedeeld door hindoes. Weliswaar vereren zij talloze goden, maar die zijn volgens hun hogere theologie manifestaties van een en dezelfde God. Het is zoiets als de christelijke drie-eenheid maar ingewikkelder. Islamitische organisaties pleitten in 1945 vergeefs voor een extra bepaling voor moslims: de plicht om de religieuze geboden na te leven. In 2014 rakelde de door Sukmawati beschuldigde prediker in schunnige kleedkamertaal dat strijdpunt weer op. Hij zei dat seculiere Indonesiërs God hadden verbannen uit het 'hoofd van de Pancasila' naar het achterwerk. Reden voor Sukmawati's aangifte, twee jaar na dato.
Volgens een theorie ging het Sukmawati niet echt om die prediker, maar wilde ze de toenmalige gouverneur van Jakarta helpen, Ahok. Hij is christen en had uit de Koran geciteerd, om te bewijzen dat zijn vijanden een foute exegese tegen hem hadden gebruikt. Maar volgens de rechtbank had hij als christen de Koran helemaal niet mogen citeren laat staan uitleggen, en dus kreeg hij twee jaar wegens blasfemie. Sukmawati zou aangifte hebben gedaan tegen de prediker, in de hoop dat in de opschudding daarover de cycloon boven het hoofd van de gouverneur kracht zou verliezen.
Wat dus niet gebeurde en ineens staat Sukmawati zelf tegenover de coalitie die Ahok vloerde en nu haar aanklaagt, ook als genoegdoening voor de prediker. Haar 'vergrijp' is dat ze in de 'nationale week van de mode' een 'kwetsend' eigen gedicht voordroeg. Ze bezingt de Indonesische haarknot, die ze mooier vindt dan de Arabische sluier. Ook geniet ze meer van een Indonesische ballade dan van de azaan, de gezongen Arabische gebedsoproep.
God komt voor in de azaan en dus is haar kritiek blasfemie, zeggen haar vijanden. Volgens Sukmawati verminken juist vals zingende geestelijken de gebedsoproep. Het gedicht zou niet haar eigen gevoelens verwoorden maar die van traditionele Indonesiërs, die niet meedoen aan de Arabische modes van de islamisten. Zal dat verweer helpen? Als het tot vervolging komt vinden haar rechters in hun jurisprudentie de zaak Ahok. Ook voor de 'dochter van' dreigt de cel.
In de rubriek Minaret houdt arabist en oud-redacteur van Trouw Eildert Mulder bespiegelingen over de islamitische wereld.
Trouw