Oud-bisschop Bär viert gouden jubileum

Oud-bisschop Bär viert gouden jubileum
zaterdag 19 september 2009 | 08:07


ROTTERDAM (ANP) - Oud-bisschop Philippe Bär viert zaterdag zijn vijftigjarige priesterjubileum in de kathedraal van Rotterdam. Onder anderen Ad van Luyn, de bisschop van Rotterdam, en kardinaal Ad Simonis zijn bij de mis aanwezig. Bär was van 1983 tot 1993 bisschop van Rotterdam. Van Luyn volgde hem op en Simonis was zijn voorganger.

Na de hoogmis stappen de geestelijken in een hoogwerker. Zij bekijken dan van dichtbij hoe het gerestaureerde kruis van de kathedraal boven op de toren wordt bevestigd.

De 81-jarige Bär woont sinds zijn aftreden als bisschop van Rotterdam in de abdij van de benedictijnen in het Belgische Chevetogne. Zijn aftreden was plotseling. Er gingen geruchten over zijn levensstijl.

Brabants Dagblad

In de Volkskrant van zaterdag 19-09-2009 staat een interview van Willem Pekelder met oud-bisschop Philippe Bär
Hieronder een paar stukjes uit dat interview



Philippe Bär laat de woorden langzaam aan zijn lippen ontsnappen. "Het moet halverwege maart 1942 zijn geweest, een week na de capitulatie van het KNIL, dat de Japanners alle Indische mannen interneerden. De vrouwen en kinderen volgden rond Kerstmis. Ik kwam in een jongenskamp terecht, in Ambarawa. Gescheiden van mijn moeder, dat was het allerergste. We woonden in barakken van twee etages. Overdag gingen we het kamp uit om te werken: tuinwerk, schoonmaken langs de wegen, hout vervoeren."

Hij spreekt er slechts zelden over. Toch tekenden de vier jaren in het kamp de rest van zijn bestaan. "Ik heb er geleerd dat verraad een van de grootste kwaden is. Sommige kampbewoners probeerden zakdoekjes te ruilen voor bananen. Die werden dan onder de bamboehekken - of op zijn Maleis: de gedeg - doorgeschoven. Maar vaak werden de smokkelaars verraden door mede-kampbewoners. Dan volgde een flinke afranseling door de Japanners. Later heb ik me afgevraagd: wat hadden die verraders eraan? Die bananen kwamen namelijk ook niet bij hén terecht. Het was dus uit pure afgunst dat ze hun daad pleegden."

Oud-bisschop Bär (81) zoekt naar een bijbelwoord om zijn kampervaringen samen te vatten: "Vest op prinsen geen betrouwen, zoals psalm 146 zegt. Bouw je bestaan niet op anderen, maar ga je eigen weg in het leven. Een leven dat niet maakbaar is. Ook dat heb ik in het kamp ervaren."

---

"In mijn jeugd in het toenmalig Nederlands-Indië gingen mijn vader en ik naar het Japanse boogschieten. "Ze schieten op het kwaad", zei mijn vader, "maar voordat ze dat doen, moeten ze heel goed richten, anders missen ze doel".

"Dat is voor mij een levensles geworden. Je moet het kwaad bestrijden, tenzij je daarmee een groter kwaad aanricht. Tot op heden vind ik dat ik in 1993 de juiste beslissing heb genomen."

Hij voelde zich verdoofd na de geruchten. "Net zo verdoofd als destijds in het kamp. Die verdoving zorgt ervoor dat je de situatie kunt uithouden. Dat gold in 1993 en in de oorlogsjaren natuurlijk nog veel sterker. Nadat mijn moeder in 1948 als gevolg van de oorlogsontberingen was gestorven, heb ik alle tranen gehuild die in mij zaten. Vier jaar kampleed kwam toen naar buiten. Ik mis mijn moeder tot op de dag van vandaag."

---

Een warm nest noemde hij het hervormde gezin waarin hij in 1928 in Menado (Celebes) werd geboren. Vader onderwijsinspecteur, moeder thuis met vijf kinderen. "We hadden een groot huis met, zoals bijna alle Nederlanders in Nederlands-Indië, huishoudelijk personeel: kindermeisjes, een chauffeur, een tuinman. Het was een sociale verplichting om mensen uit de dessa aan werk te helpen. We deden als kinderen veel samen. Mijn vader was van het standpunt: gaat er één, dan gaan we allemaal. Samen naar verjaardagen, naar de hindoekluizenaars of de Javaanse dansers aan het Hof van Surakarta."

---

CV
1928 - geboren in Menado (Nederlands-Indië)
1942 - 1945 Jappenkamp in Ambarawa
1948 - 1953 theologie Rijksuniversiteit Utrecht
1953 - bekering tot de Rooms-Katholieke kerk
1953 - 1954 filosofie Katholieke Universiteit Nijmegen
1955 - 1957 filosofie Rome
1957 - 1960 theologie Parijs
1954 - intrede in de Orde der Benedictijnen
1959 - tot priester gewijd in Namen
1965 - 1972 aalmoezenier Koninklijke Luchtmacht
1972 - 1975 hoofd-luchtmachtaalmoezenier
1975 - 1982 vicaris-generaal van het bisdom Rotterdam
1982 - 1983 hulpbisschop van Rotterdam
1983 - 1993 bisschop van Rotterdam


Spreekverbod

Hoewel reeds in 1975 bij het bisdom Rotterdam begonnen als vicaris-generaal bleef Philippe Bär tot 1983 een betrekkelijk onbekende verschijning in de Maasstad. Pas toen hij bisschop Simonis in dat jaar opvolgde, viel op dat hij in vele opzichten gematigder was dan zijn voorganger. Zo vond Bär dat homo's in de kerk moesten worden geaccepteerd.
Na zijn terugtreden in 1993, als gevolg van geruchten over schending van het celibaat, sprak hij zich nog explicieter uit over de kerkelijke leer: de kerk zou homorelaties moeten willen zegenen, en het was goed dat Nederland een euthanasiewet had. Zijn vrijmoedigheid leverde hem in 2003 een spreekverbod op van het Vaticaan. Bär daarover: "Er is uit het struikgewas op me geschoten en daar kon ik me niet tegen verdedigen. Een pijnlijke geschiedenis."
Op politiek terrein was hij behoudender. Als legerbisschop pleitte hij in de jaren tachtig voor de installatie van kruisraketten, wat hem de woede opleverde van de kerkelijke vredesbeweging. Bär had in het Jappenkamp de oorlog aan den lijve ondervonden en kon daardoor weinig begrip opbrengen voor pacifisten. Die maakten op hun beurt een spottend grammofoonplaatje over de bisschop onder de titel Bommen-Bär.
Zijn begripvolle en vaderlijke houding maakte hem geliefd onder vele gelovigen en priesters in het bisdom. Bij zijn veertigjarig priesterjubileum in 1999 was de Rotterdamse kathedraal 'uitverkocht' en bracht de Koninklijke Luchtmachtkapel na de hoogmis een muzikale ode aan de jubilaris.
De voormalige bisschop van Rotterdam is als erekapelaan van de Orde van Malta een graag geziene gast bij de katholieke adel.