Hoop voor Indische kwestieZevenaar Post
05 nov 2009
REGIO - Het kabinet gaat kijken of er toch een bevredigende oplossing te vinden is voor de al bijna 65 jaar slepende 'Indische kwestie'.
Die toezegging heeft staatssecretaris Jet Bussemaker gedaan aan het Indisch Platform (overlegcollege van belangenverenigingen, organisaties en stichtingen verbonden aan de Indische Gemeenschap in Nederland). Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden ruim 60.000 Nederlandse ambtenaren en militairen gevangen genomen door de Japanners. Na de bevrijding kregen de Nederlanders, waaronder Indische Nederlanders, nooit hun achterstallig salaris uitbetaald. 41 maanden duurde het verblijf in de Jappenkampen en de Indische Nederlanders raakten ook nog eens al hun bezittingen kwijt. Nederland is volgens Stichting Vervolgingsslachtoffers Jappenkampen het enige land ter wereld dat hun gevangen ambtenaren nooit heeft uitbetaald.
Nederland probeerde met militair ingrijpen na de Tweede Wereldoorlog Nederlands-Indië als kolonie te behouden. Er rezen veel protesten tegen deze zogenaamde politionele acties. foto: pr
Twee NIOD-rapporten, uit 2005 en 2006, concludeerden dat Den Haag wellicht niet juridisch, maar wel moreel de plicht heeft de achterstallige salarissen uit te keren. Het Indisch Platform hoopt, dat er inderdaad volgend jaar een wettelijke overeenkomst tot stand komt waarin erkend wordt dat de Nederlandse regering de belangen van de Indische Gemeenschap heeft geschaad, haar excuses daarvoor aanbiedt, en met deze gemeenschap een adequate regeling voor de oorlogsschade en achterstallige betalingen treft. Daarnaast streeft het platform er naar, dat in het Nederlandse geschiedenisonderwijs nadrukkelijk de Indische geschiedenis wordt opgenomen. En tenslotte dat het Kabinet een 'fair deal' aan deze groep Nederlanders aanbiedt. In eerste instantie aan de nog in leven zijnde overlevenden en aan de directe nazaten van de overledenen in Nederlandse Indië tijdens de bezetting door Japan.
Historie Nederlands-IndiëVanaf 1595 waren de Nederlanders in Indonesië. In 1814 werd het land officieel een kolonie van Nederland. Het heette voortaan Nederlands-Indië. De Indonesiërs hadden zelf weinig te zeggen. Een Nederlandse gouverneur maakte de dienst uit.
In 1942 veroverde Japan Nederlands-Indië en voortaan moeten ook Nederlanders en gehoorzaamheid aan de Japanse keizer zweren. Veel mensen verdwijnen in de zogenaamde 'Jappenkampen' en leefden onder erbarmelijke omstandigheden en vernederingen. ‘Loot all, kill all and leave no traces’, dat was in augustus 1944 het ultieme lot van Japanse gevangen in Nederlands Indië geformuleerd in een geheime order van de Japanse keizer aan zijn troepen.
De vervolgingsslachtoffers van de Japanse bezetting waren 42 maanden in handen van een bezetter die zich niets aantrok van Internationale Conventies. Ze werden beroofd, gemarteld en systematisch uitgehongerd, terechtgesteld met de bajonet of onthoofd met het Samoerai zwaard. Duizenden overleden, tewerkgesteld aan onder andere de beruchte Birma-spoorlijn.
Mensen als Boudewijn de Groot en Willem Nijholt brachten een gedeelte van hun jeugd door in zo'n Jappenkamp, evenals cabaretier Wim Kan die tijdens een tournee in Nederlands-Indië door de Jappen werd opgepakt.
In 1945 verloor ook Japan de oorlog en de gevangenispoorten gingen open. Na deze oorlogsperiode kwamen burgers en militair personeel terug naar Nederland. Getraumatiseerd, deels uitgemoorde families, berooid, beroofd van al hun geld en bezittingen en velen arriveerden in een vaderland dat ze nog nooit hadden gezien. Bij deze terugkomst werd tevens van hen verwacht dat ze de overtocht zelf betaalden.
Nederland wilde Indië toen echter terug en breidde zijn leger in Indonesië uit met vrijwilligers en dienstplichtigen uit Nederland. Op 20 juli 1947 vallen Nederlandse troepen Indonesisch gebied binnen om ‘de rust en orde te herstellen’. In 1948 volgt een tweede ‘politionele actie’, door de Indonesiërs 'militaire agressie' genoemd. Er wordt hevig gevochten. Daarbij vallen duizenden Nederlandse en tienduizenden doden aan Indonesische zijde.
Het Nederlandse optreden krijgt steeds meer kritiek, zowel in Nederland zelf als internationaal. Deze zogenaamde 'politionele acties' mislukten en op 27 december 1949 wordt de soevereiniteit officieel overgedragen aan de Republiek Indonesië. Dit onder grote druk van de Verenigde Staten.
In de jaren daarna verlieten honderdduizenden mensen het land. Er vertrokken ook veel Indonesiërs naar Nederland. Velen kwamen van de Molukken. Dat is een groep eilanden in Indonesië. De meeste Molukkers waren soldaat voor Nederland geweest. Een deel van Nederlands-Indië heette Nieuw-Guinea. Dat bleef tot 1962 bij Nederland horen. Daarna werd het een deel van Indonesië. Niet iedereen in Nieuw-Guinea was daar blij mee. Sommigen wilden liever een eigen onafhankelijk land.
de Weekkrant