Bieb geniet van voordracht Nijholt

Bieb geniet van voordracht Nijholt
8 november 2009 | Saskia van Kuik |

Den Helder – Tijdens de actie ‘Nederland leest’ stond het boek ‘Oeroeg’ van Hella S. Haasse centraal. Ter afsluiting van deze actie speelde zondag Willem Nijholt het door Yvonne Keuls bewerkte stuk ‘Oeroeg’ in de bibliotheek aan het Bernhardplein. De tweede helft van de middag leidde Philip Freriks de discussie rond het thema uit dit boek, ‘vriendschap tussen twee culturen’, en interviewde schrijfster Nicolette Smaber, die in haar boek “De man van gas en licht’ hetzelfde thema heeft verwerkt.



Ruim 175 mensen genoten van de voordracht van Willem Nijholt, die het boek in zijn spel tot leven liet komen. “Het is voor het eerst dat ik in een bibliotheek optreed, maar voor alles moet een eerste keer zijn”, lachte Nijholt, die toegaf het best ‘eng’ gevonden te hebben. “In een theater heb je het gevoel het publiek te kunnen omarmen en dat miste ik hier. Het is een lang donker gat met boeken eromheen en daar tussen in de mensen. Ik werd er wel door afgeleid.” Hij speelt de bewerking van ‘Oeroeg’ voor Hella Haasse. “Ik heb haar 20 jaar geleden ontmoet en we hebben een goede vriendschap samen.” Verder vertelde hij enige binding te hebben met Den Helder. “Ik heb hier achttien maanden in Fort Erfprins gelegen.”

Beloofde land
Na de pauze besprak Philip Freriks samen met Nicolette Smabers zowel haar boek ‘De man van gas en licht’ , als het boek ‘Oeroeg’. “Ik spreek eigenlijk nog van Nederlands-Indië. Mijn vader was een ‘Indisch man’, zo noemde men dat. Ik weet niet precies wat men daarmee bedoelde.” Een aspect uit haar boek dat naar voren kwam, was het gezin dat veel vragen oproept, omdat de een wat blanker is dan de ander. Het beloofde land in haar boek is Californië. “Veel mensen vertrokken naar Amerika of Australië, ik denk vanwege het klimaat”, aldus Smabers. De schrijfster vertelde dat ze in haar middelbare schooltijd ‘Oeroeg’ had gelezen. “Het was lekker dun en later dacht ik pas ‘en mooi’, vooral het taalgebruik is heel mooi.” Enigszins verlegen bekende ze dat haar boek dan wel over Indonesië gaat, maar dat ze er zelf nog nooit is geweest. “Ik ben een echte leunstoel reiziger”, lachte Smabers.


Het thema maakte het nodige los in de zaal. “Voor de Nederlander die terug ging naar Nederland, na een verblijf in Nederlands-Indië was het makkelijker. Voor de gemengd bloedigen was het veel moeilijker, want waar moesten die naar toe?”, vertelde een van de aanwezigen, die verder benadrukte dat het woord ‘Indo’ in die tijd als denigrerend werd bedoeld. Een andere opmerking was dat het typisch iets voor kinderen is om iets te weten en het tegelijkertijd niet te beseffen, zoals Haasse de vriendschap tussen de inlander en een Europeaan beschrijft.

De discussie of Haasse haar boek als synoniem heeft geschreven voor wat er tussen Indonesië en Nederland gebeurde, werd door een toeschouwer onderbouwd met: “De ik-figuur in het boek heeft geen naam, daarom neem ik aan dat het wel zo is bedoeld.” Een man verhaalde over eigen ervaringen tussen ‘gemengde’ liefdes, die niet werden getolereerd. “Het was ook niet gebruikelijk dat je daar naar school ging, er waren helemaal geen scholen.”

Hilariteit
Dat er in het huidige Indonesië nauwelijks meer Nederlands wordt gesproken, werd tegengesproken door een dame uit het publiek. “Ik woon hier pas sinds 1985 en heb daar 49 jaar gewoond. De ouderen spreken nog veel Nederlands en hun kinderen nemen dat toch nog over.” Op het verweer van Freriks dat hij de taal daar niet had gehoord, pareerde de dame: “Misschien bent u ook nergens geweest”, wat de nodige hilariteit onder het publiek veroorzaakte. Freriks gaf toe dat zijn bezoek aan Indonesië inderdaad oppervlakkig was geweest.

Smabers liet na afloop weten het een goed idee te vinden vaker met publiek over een thema in de bibliotheek te discussiëren. Freriks liet tot slot aan de gastvrouw namens de bibliotheek, Anita Ruders, weten, de bibliotheek in Den Helder bijzonder te waarderen. “Er zijn een paar bibliotheken in Nederland, waarvan je denkt ‘Top’ en daar is Den Helder er een van”, zei hij stellig.

den Helder Actueel