Een levensverhaal vol woede

Een levensverhaal vol woede

door Michel Maas

"Ik heb heel wat honger geleden. Ik was 11 toen ik het Jappenkamp in ging, en 15 toen ik eruit kwam. In al die jaren was ik niet gegroeid. De mensen van het Rode Kruis schrokken ervan, toen ze mijn leeftijd hoorden. We hebben jarenlang geen zeep, geen tandpasta, niks kunnen krijgen. We hebben onder de luizen gezeten."

Het Jappenkamp heeft Albert Muller (79) nooit meer losgelaten. Niet vanwege de honger, of de luizen, of de stank: "Het ergste was de machteloosheid. Dat je niks terug kon doen."

Muller werd er zelf halfdood geslagen en moest vaak toezien hoe andere gevangenen werden gedood. Wie zijn mond opendeed tekende zijn eigen doodvonnis. "Ik kan er nu redelijk over praten omdat ik het verhaal al verscheidene malen heb verteld. Eenvoudig... nee. Het roept ontzettend veel emoties op. Ik ben heel gauw geraakt, timmer erop los, ram alles kapot."

Muller is slecht ter been. Hij kan bovendien moeilijk ademhalen, slikt antidepressiva tegen de woede-uitbarstingen en pillen om te slapen.

Hij verhuisde naar Nieuw-Guinea, en ging van daaruit naar Korea - vrienden achterna die daarheen waren gegaan om mee te vechten tegen het communistische Noord-Korea.

"Ik heb mij daar in Korea heel beestachtig gedragen. Daar heb ik nu wel spijt van, maar het heeft mij aan de andere kant heel sterk van mijn driftbuien afgeholpen. Want ik was voor die tijd veel agressiever."

Zijn levensverhaal is het verhaal van zijn woede. "Ik kon het nergens lang uithouden, omdat ik overal altijd ruzie kreeg." Hij bleef in het leger, al stapte hij er - uit woede - ook drie keer uit. In 1985 ging hij met pensioen, en vier jaar later begon hij te sukkelen. "Ik kreeg steeds meer last van dat oorlogsverleden. Ik ben naar het Centrum '40-'45 gegaan in Oegstgeest. Twee weken zat ik daar, tot ik op een avond een flinke ruzie kreeg met een van de nachtzusters. Ik plofte uit elkaar, heb mijn koffers gepakt en ben meteen naar huis gegaan."

De volgende ontploffing volgde vijf jaar later. Omdat Muller in het kamp had gezeten, genoot hij een uitkering op grond van de Wet uitkeringen vervolgingsslachtoffers (de WUV) die sinds 1973 van kracht was. Hij ontving een simpel, ambtelijk briefje waarin hem werd meegedeeld dat die uitkering werd herzien.

Het trof hem op het verkeerde moment. "Ik was net met een vriend naar het Indisch monument in Den Haag geweest en zat vol emoties. Ik dacht: nou, als jullie het niet kunnen missen, hou het dan maar!"

Muller schreef met woedende letters op het formulier: "Per 1-11-1995 zie ik volledig af van een WUV-uitkering." De Pensioen- en Uitkeringsraad (PUR) zette de uitkering daarop stop.

Muller keerde Nederland de rug toe en vertrok, voorgoed, naar Indonesië. Maar zijn oorlogsverleden achterhaalde hem daar opnieuw. In 2002 vroeg hij opnieuw een uitkering aan. "Die werd mij zonder probleem toegekend."

In plaats van blij te zijn, proefde Muller echter meteen een nieuw onrecht. Die uitkering had nooit mogen worden stogezet! "Zij wisten dat ik die woede-uitbarstingen had. Dat stond in mijn dossier. Zij hadden eerst eens met mij moeten praten."

Hij eist nu terugbetaling van de verloren jaren, maar al zijn klachten worden door de PUR afgewezen. Zelfs geen excuus kan eraf. Muller schrijft zijn brieven aan de Tweede Kamer, dient klachten in bij de PUR en bij de ambtenaren-rechter, en stuurt zelfs brieven aan koningin Beatrix.

Albert Muller heeft gelijk, weet hij, en hij zal het halen. Al was het maar om eindelijk een einde te kunnen maken aan dat gevoel van machteloosheid, een gevoel dat de jonge Albert Muller in dat jappenkamp vier jaar lang heeft moeten wegslikken.


De Volkskrant, 16-11-2009