Santet - Bloedige heksenjacht op Java

maandag 8 maart 2010 door Elske Schouten

Bloedige heksenjacht op Java



Gisteren hoorde ik een luguber verhaal van onze hulp (de man van degene wiens vader laatst uit de boom viel). We hadden het over het fenomeen ‘tukang santet’, oftewel mensen die aan zwarte magie doen. Hij vertelde dat er ook zo iemand was in het dorp in district Semarang, waar hij vandaan komt. ''Maar die is toen vermoord door de mensen.'' Pardon?

Ongeveer drie jaar geleden zou zich in dat plattelandsplaatsje een waar drama hebben afgespeeld. In het dorp bestond een irrigatiesysteem, om te zorgen dat elk rijstveldje genoeg water kreeg. Maar de vermeende tovenaar kreeg niets, terwijl zijn buurman extra veel water kreeg.

Toen de buurman op een dag thuiskwam van zijn rijstveld, begon er volgens de overlevering bloed te stromen uit zijn oren, neus en mond. Duidelijk tovenarij, volgens de andere dorpsbewoners. Enkele mannen zijn toen naar het huis van de ‘tukang santet’ gegaan en lokten hem mee naar buiten, met het excuus dat ze een geit gingen slachten. Maar hij mocht zijn leren jasje niet meenemen, want zijn dorpsgenoten wisten dat het jasje ‘speciale krachten’ had.

Volgens het verhaal van mijn hulp, hebben een paar mannen uit het dorp hem toen gewurgd met een touw, zijn lichaam meegesleept over straat en opgehangen aan een boom. (''Die mensen hebben geen hersens'', zei mijn hulp, ''het zijn net beesten''.) Daar zou hij nog gehangen hebben, toen de politie de volgende ochtend kwam. Ongeveer zeven mannen zijn opgepakt, en hebben celstraffen tot een jaar of 10 gekregen.

Dit verhaal komt natuurlijk uit de zoveelste hand. Maar dit soort heksenjachten gebeurt vaker. Deze week stond bijvoorbeeld dit stukje (in het Indonesisch) in de krant, waarin het dorpshoofd ook denkt dat een 80-jarige man is afgeslacht omdat hij werd aangezien voor een ‘dukun santet’.

''Maar straks wás die man helemaal geen tovenaar'', zei ik tegen mijn hulp, na zijn verhaal. Maar die hield vol dat-ie dat wel was, ''want hij had het ook toegegeven''. Hij vertelde dat veel bewoners blij waren dat het gevaar van deze magiër nu geweken was. Al woont er nóg een tovenaar in hetzelfde dorp, zei hij. Als die maar niet hetzelfde lot is beschoren als de eerste.


NRC