'Daar werd wat groots verricht' - cabaretprogramma van Diederik van Vleuten

in de Voorburgse Courant van 14 apr 2010 stond :

Een uniek lesje maatschappijleer

LEIDSCHENDAM - Cabaretier Diederik van Vleuten treedt donderdag 15 april op in theater Camuz in Leidschendam. Hij probeert er zijn nieuwste programma 'Daar werd wat groots verricht' uit. De aanvang is om 20.30 uur en een kaartje kost 14,50 euro.

Ontroerende schets van oudoom

Cabaret – Diederik van Vleuten


Een familiegeschiedenis prachtig gereconstrueerd.

Diederik van Vleuten in Daar werd wat groots verricht, waarin hij op een meeslepende manier anekdotes over zijn familie, de omgangsvormen en de tijdgeest vertelt, ondersteund door foto's en geluidsfragmenten. Foto Klaas Koppe


Velsen – “Ik gun jullie zo’n kist”, zegt Diederik van Vleuten in zijn nieuwe voorstelling, het eerste soloprogramma dat hij maakt na jarenlange samenwerking met Erik van Muiswinkel. Daar werd iets groots verricht is bepaald geen standaard cabaretprogramma. Hij waarschuwt zelfs bij aanvang dat het over een VON’er gaat, een Volstrekt Onbekende Nederlander.

Van Vleuten schreef en speelt een komische en ontroerende voorstelling over zijn oudoom, een authentiek verhaal dat ook symbool staat voor wat Nederland in de 20ste eeuw heeft meegemaakt. Zijn inspiratie haalde hij uit een kist met spullen uit Nederlands-Indië die hij kreeg van zijn vader. In deze dekenkist zaten kaarten, foto’s, boekjes en bovenal de memoires van oom Jan (1901-1989). In vier cahiers getuigt deze oudoom over zijn leven in de Oost, de beide wereldoorlogen, de politionele acties en hoe hij intussen de maatschappij totaal zag veranderen.

De cabaretier reconstrueerde een levensverhaal dat hij smakelijk en met gevoel voor detail navertelt. Door de ingetogen regie van Berend Boudewijn weordt het nergens een familieavondje dia’s kijken.

Van Vleuten is deze avond zowel een bevlogen geschiedenisleraar, een trotse bewaker van het familie-erfgoed als een kritische cabaretier, en dat is een spannende combinatie.
Moet hij als linkse jongen niet meer kanttekeningen bij dat koloniale verleden zetten?, vraagt hij zich hardop af. Uiteraard staat hij stil bij koloniale gebruiken die nu niet meer door de beugel kunnen. Hij spreekt zijn verbazing uit, maar oordeelt niet expliciet. Hij koppelt zijn verhaal soms aan de actualiteit, en dat zou hij vaker mogen doen, omdat het daarmee meer wordt dan een geschiedenisles.

Als Van Vleuten aanbelandt bij de oorlog en het Jappenkamp, rollen er tranen over de wangen van het publiek. Dan is goed voelbaar hoe verknocht de cabaretier aan zijn familiegeschiedenis is geraakt. Van Vleuten heeft van rijk materiaal een persoonlijke, maar toch universele voorstelling gemaakt. Dit project zou nog wel een staartje kunnen krijgen in de vorm van een biografie, maar voorlopig is het theater de plaats om van dit levensverhaal te horen.


Door Merlijn Henfling.

Daar werd wat groots verricht, door Diederik van Vleuten
recensie over de voorstelling in Stadsschouwburg Velsen in IJmuiden.

Volkskrant
23-10-2010

speellijst November 2010 04-11-10 05-11-10 06-11-10 09-11-10 11-11-10 12-11-10 17-11-10 18-11-10 19-11-10 23-11-10 24-11-10 27-11-10 De Meerse van Beresteyn Schouwburg Amstelveen Goudse Schouwburg Cascade De Nobelaer De Nieuwe Doelen Blauwe Zaal Blauwe Zaal De Schalm Stadstheater De Hofnar Hoofddorp Veendam Amstelveen Gouda Hendrik Ido Etten-Leur Gorinchem Utrecht Utrecht Veldhoven Zoetermeer Valkenswaard zie de website voor de andere speeldata

'



aanrader

Kester Freriks |

Cabaretier Diederik van Vleuten: afscheid van Indië
In zijn voorstelling ‘Daar Werd Wat Groots Verricht’ blikt cabaretier Diederik van Vleuten terug op het verloren Indië van zijn oom Jan.


Diederik van Vleuten met foto van zijn voorouders in Nederlands-Indië Foto Maurice Boyer

‘Op Kerstavond 1982 bracht oom Jan, broer van mijn opa, een groot pakket bij ons thuis. Mijn vader opende het haastig en vond daarin tot zijn verbazing een 685 pagina’s tellend manuscript, verdeeld over vier cahiers, waarin Jan zijn herinneringen aan zijn Indische jaren had opgetekend. Het stond groot op de titelpagina: Memoires.

„Mijn familie heeft drie generaties gewoond, geleefd en gewerkt in het voormalige Nederlands-Indië. In mijn voorstelling Daar Werd Wat Groots Verricht wek ik oom Jan tot leven. Ik haal hem tevoorschijn uit het verre, voorbije verleden. Ik vertel zijn verhaal tegen de achtergrond van het verval en de ondergang van Nederlands-Indië. Mijn oom Jan, en wij allemaal trouwens, zijn slechts een pluisje stof in de grote geschiedenis.

„Met zijn Memoires nam hij afscheid van Indië. Het was zijn stellige overtuiging dat hij daar thuishoorde. Oom Jan van Vleuten werd er geboren in 1906 en bleef er, met onderbrekingen, tot 1953. In Indië maakte hij alles mee. De eerste auto’s op Java, de bloei van de ondernemingen. Zelf werkte hij op drie suikerfabrieken. Hij vond er Aukje, de liefde van zijn leven. Hij zat in Jappenkampen en nam deel aan de politionele acties. In het kielzog van de Nederlandse militairen maakte hij rapport op van de Nederlandse ondernemingen. Welke waren nog rendabel na de oorlog? Dat was voor hem de zwaarste tijd. Hij maakte sabotage mee en obstructie. Nederland kon geen goed meer doen in Indonesië. Het was over. Gedesillusioneerd keerde hij in 1953 terug. In mijn voorstelling staat een grote kist op het podium met de spullen van oom Jan. Die kist symboliseert het vaarwel van Indië.”

Dit artikel werd gepubliceerd in NRC Handelsblad op Donderdag 30 december 2010, pagina 28

za 16 apr 2011, 06:00
Theater als therapie
Diederik van Vleuten verricht wat groots door Annet de Jong

AMSTERDAM - Hij werd door de critici overladen met sterren en loftuitingen én is genomineerd voor de Poelifinario 2011, de belangrijkste cabaretprijs van Nederland. Maar er is méér aan de hand met Diederik van Vleuten en zijn eerste soloprogramma Daar werd wat groots verricht.


Zijn verhaal over Nederlands-Indië blijkt het verhaal van een zwijgende groep ouderen die eindelijk hún spoken kwijtraken. Van Vleuten vangt in twee keer 65 minuten een eeuw familie- en vaderlandse geschiedenis en kennelijk heelt hij ook vele wonden. Iedere dag wordt hij overstelpt met brieven en e-mails van Indiëgangers die eindelijk gaan praten. Theater als therapie?

„Het is ongelooflijk wat er gebeurt”, zegt van Vleuten. „Mensen willen me omhelzen in de foyer. Iedereen wil zijn verhaal kwijt. Sommigen hebben als kinderen bij mijn oom of tante in het Jappenkamp gezeten. De verhalen blijven maar komen.” De cabaretier is overdonderd door het effect van zijn programma. „Het is nooit mijn bedoeling geweest therapeut of beschermheer van de Indische gemeenschap te worden. Ik wilde een biografie maken op het toneel, het verhaal van mijn oudoom. Zoiets bestond nog niet in Nederland. Pure vertelkunst is meer een Angel-saksische traditie. Met cabaret heeft het eigenlijk niets te maken. Wat mij nu gebeurt, is vergelijkbaar met wat Jan Siebelink is overkomen met Knielen op een Bed Violen: u vertelt het verhaal van mijn vader, zeiden zijn lezers.”

Van Vleuten is dus bezig met een zegetocht langs de theaters. Een groot deel van zijn publiek bestaat uit fans van Van Muiswinkel&Van Vleuten, het duo dat na 15 succesvolle jaren stopte. Maar hij heeft ook een nieuw publiek aangeboord, van mensen die anders nooit naar het theater gaan. Er is een extra tournee gepland voor begin 2012 in de grote schouwburgen én er wordt een dvd opgenomen. Het is een understatement om te zeggen dat er leven is na Erik van Muiswinkel.

„Het was even slikken toen Erik wilde stoppen”, bekent Van Vleuten. „Ik had nog wel een programma samen willen maken, maar Erik had zoveel andere plannen, daar paste geen lange tournee meer in. Als je theater maakt, moet je daar volledig op geconcentreerd zijn. Ik heb niet de ambitie om er van alles op tv bij te doen. Exact op het moment dat het besluit viel dat we uit elkaar gingen, dat was nota bene in theater ’t Kruispunt in Barendrecht, sprak mijn vader mijn voicemail in dat hij zijn Nederlands-Indië archief aan mij wilde overdragen. Een krankzinnig toeval. Hij gaf me de memoires van oom Jan. Ik begon te lezen en wist meteen: dit is mijn nieuwe programma.”

Over de reacties heeft Van Vleuten zich verbaasd toen hij en Van Muiswinkel ermee stopten. „Theaterdirecteuren vroegen bezorgd: maar wat moet jíj nu? Alsof ik alleen maar de aangever was van Erik.” Van Vleuten trok in meer dan één geval de artistieke kar. „Voor Antiquariaat Oblomow heb ik het meeste geschreven. Dat was onze beste voorstelling, cabaretesk toneel, van a tot z doorgecomponeerd. We hadden toen de Poelifinario moeten krijgen”, zegt hij beslist.

Dit jaar is hij dus opnieuw genomineerd. Hij relativeert het belang van een prijs, maar is er tegelijkertijd op gebrand hem te krijgen.

„Laat ik dit zeggen, ik zou het een mooi signaal vinden als ik hem krijg. Met dit programma toon ik aan dat er in deze lachcultuur plaats is voor een indringende voorstelling. Je hoeft niet de pannen van het dak te lachen. Wat ik wel weet: als ik hem nu niet krijg, hoef ik hem nooit meer.” Diederik van Vleuten denkt na. Arrogant is hij beslist niet, maar wel overtuigd van het feit dat hij goud in handen heeft: „Ja, ik vind dat ik iets bijzonders heb gemaakt, een genre dat er nog niet was. Het was bevrijdend om te kunnen schrijven zonder bezig te zijn met de lach. Mijn regisseur Berend Boudewijn heeft enorm geholpen. Hij zei: geen omwegen, blijf bij oom Jan. Er zitten genoeg cabareteske elementen in.”

Van het feit dat Diederik van Vleuten opgroeide in een welgesteld milieu – het gezin woonde op landgoed Schuilenburg – maakt hij dankbaar gebruik in zijn voorstelling. Hij schrijft ondertussen ook een boek over drie generaties Van Vleuten, dat volgend jaar verschijnt bij de Bezige Bij. „Ik dacht dat ik klaar was met de research, maar in al die brieven die ik krijg, zit zoveel moois, dat moet er ook in. Maar het boek moet nu snel af, oom Jan moet van mijn rug. Ik kan niet nog jaren met hem bezig blijven.”

Om materiaal voor een nieuw programma zit hij niet verlegen. Van Vleuten kan zich boos maken over de oppervlakkigheid, binnen en buiten het theater, en over het gebrek aan parate kennis. Zelf leest hij alles wat los en vast zit: hij schuimt de antiquariaten af op zoek naar bijzondere boeken en heeft een indrukwekkende verzameling over ontdekkingsreiziger James Cook. Onlangs is Van Vleuten erachter gekomen dat hij familie is van de cartograaf Samuel Johannes Holland, de man die Cook de finesses van het kaart tekenen bijbracht. Ook daar zit een programma in, beseft hij.

„Het gaat in Nederland alleen nog om wat je vindt en niet meer om wat je weet. Meningen, op tv, in de krant. Ik weet me er geen raad mee. Dat is de waterval van onze tijd, al die nutteloze informatie. Over deze idiote tijden ga ik nog eens een boek schrijven. Wij gaan nog meemaken dat de olie opgaat. Het grote vraagstuk wordt de verdeling van het water. De val van het Westen, daar zitten we midden in. China als wereldmacht, dat had oom Jan nooit gedacht in 1945. Mijn memoires zullen waarschijnlijk die achtergrond hebben.”

Telegraaf