Indië in Apeldoorn

Boek: Indië in Apeldoorn
door Jeroen Pol.
dinsdag 17 augustus 2010 | 07:33



Ton Bos voor de oude HBS (huidige KSG), waar in de jaren vijftig veel leerlingen met een Indische achtergrond op zaten. foto Maarten Sprangh

APELDOORN - In de jaren vijftig had hij in Apeldoorn veel vrienden, die hun oorsprong in Nederlands Indië vonden.


Ton Bos interesseerde zich altijd voor hun cultuur en leefwijze. In 2004 zette hij met de werkgroep Indisch Erfgoed Apeldoorn een tentoonstelling op, die ruim tienduizend mensen naar het Stadhuis lokte. ''Ik vond het jammer dat het bij een expositie bleef, eigenlijk moest er ook een boek komen.'' Zes jaar later is het boek af. Vanaf volgende week donderdag gaat het in de verkoop bij Nawijn & Polak.

Hij genoot van de bezoekjes aan zijn vrienden. Maar het viel Bos (70) altijd op dat er weinig over het verleden in Nederlands Indië werd gesproken. ''De ouders van mijn vrienden hadden veel verdriet en heimwee. Er is hen veel onrecht aangedaan. Hun diploma's werden bijvoorbeeld hier niet erkend. Ze kwamen eenmaal in Nederland weer helemaal op het nulpunt terecht.''

Apeldoorn was één van de steden waar veel mensen uit Nederlands Indië terecht kwamen. ''We hadden hier verschillende contractpensions. Daar was het onprettig. Ze konden één kopje thee per dag krijgen en mochten maar één keer in de week douchen. Er was veel betutteling. Zo waren er boekjes waarin uitgelegd hoe je moet strijken, of schoenen poetsen. Dat alles op een toon alsof het voor zwakbegaafde mensen was bedoeld. De mensen uit Nederlands Indië hebben zich hier geruisloos aangepast, daar heb ik heel veel respect voor.''

In het fotoboek onder andere beelden van de Pelita woningen aan de Asselsestraat, die voor repatrianten werden gebouwd. Ook aan de Ravenweg werden (inmiddels gesloopte) flats gebouwd waar Indische Nederlanders een woning kregen. In de jaren vijftig kwam 25 procent van de leerlingen van de HBS, de huidige Koninklijke Scholen Gemeenschap, uit Nederlands Indië. De Indische cultuur drukte een behoorlijke stempel op Apeldoorn. Zo werd in 1953 de eerste Indische ontspanningsvereniging opgericht: Advendo. Het doel was Indische en Hollandse jongeren bij elkaar brengen en begrip voor elkaar kweken. De eerste feestavond werd gehouden in Hotel Suisses, tegenover het station.

Er kwamen ook veel bandjes met een Indische oorsprong. Waaronder Arthur and his Cronies (1959). Lydia and her Melody Strings verwierf grote bekendheid met de hit Send me the pillow. De Hanson Hawaiian Minstrels is een andere bekende naam. De formatie komt nog steeds jaarlijks bij elkaar om tijdens het Indisch festival Tempo Doeloe op te treden.

Het boek, met een eerste druk van 500 exemplaren, is niet alleen interessant voor mensen met een Indische achtergrond. Ook liefhebbers van de Apeldoornse geschiedenis zullen veel van hun gading vinden. ''Het boek zal een stuk herkenning zijn, maar zal hopelijk ook een stuk erkenning geven'', zegt Bos.

Stentor