Arm meisje
Geplaatst op 19-01-2009 11:50
door Michel Maas in categorie buitenland
Toen ‘Kartini’ werd gevierd was Amel doodzenuwachtig. Zij was door de leraar uitgekozen om in vol ornaat de heldin van het Indonesisch onderwijs te eren. Dat betekende: make-up, een kapsel en een glimmende jurk. Het zweet droop van haar voorhoofd toen zij op Kartinidag, uitgedost als een prinses, naar school liep. Amel was nog nooit zo mooi geweest.
Dat was twee jaar geleden. Het meisje is nu negen jaar oud en sinds die bewuste 21ste april nooit meer zo mooi geweest. Niet dat zij lelijk is, integendeel, maar mooi zijn kost geld, en geld is iets dat in Amel’s leven niet voorkomt. Zij woont in een doodlopend steegje in een laaggelegen buurtje van Jakarta. Elk jaar in de regentijd staan de huisjes hier onder water en wie hier woont woont hier doorgaans omdat hij te arm is om ergens anders te wonen.
Haar ouders wilden niet deugen. De familie spreekt nooit over ze. Haar moeder is ooit met de noorderzon vertrokken en dat was maar goed ook. Zij maakte altijd ruzie met iedereen en vooral met haar man, en was bovendien aan de drugs. Amel’s vader is een paar jaar geleden gestorven.
Hij was een ‘preman’, een straatschuimer die leefde van de ene dag in de andere. Wat hij verdiende maakte hij op aan drugs. Hij spoot. Zijn familie zegt dat hij stierf aan kanker, maar het was waarschijnlijk aids. Geld voor een goede dokter was er niet, en van aids-remmers hadden ze in dat buurtje nog nooit gehoord. De gratis buurtdokter probeerde antibiotica en toen dat niet hielp zei hij dat ze maar moesten bidden. Zij gaven hem massages en kruidenthee tot hij stierf.
Amel bleef achter. Zij woont bij haar tante, die zelf twee kinderen heeft en een man die zelden werkt en nooit thuis is. Niemand kijkt naar haar om, en nooit is er geld voor Amel. Waar zouden zij dat vandaan moeten halen? Het leven in het steegje is hard. Het kent geen pardon, geen medelijden. Er is geen geld voor kleren, er is geen geld voor school, alleen te eten krijgt Amel. Als het aan de tante ligt verdwijnt het meisje op een dag en komt het, net als haar moeder, nooit meer terug. Dat zou een opluchting zijn.
De straat lokt. Iedereen leeft hier toch al de hele dag buiten. De huisjes zijn te klein en te bedompt om in te zitten, dus de stap van huiskind naar straatkind is een hele kleine. Als zij per dag een hapje rijst bij elkaar kan scharrelen heeft zij al net zoveel als nu, nietwaar? En straatkinderen hebben elkaar, zij hebben het gezellig.
Maar Amel woont nog bij haar tante. Daar woont ook haar oma, de enige die zich nog om haar bekommert. Oma wil eigenlijk al sterven, zij is klaar met het leven. Zij heeft diabetes maar doet daar niets aan. Een keer per jaar wordt zij blind, dan dragen ze haar naar het ziekenhuis en wordt zij volgespoten met insuline en dan gaat het weer. Voor oma hoeft dat niet meer. ‘Geld weggooien’ noemt zij dat. Maar zij blijft leven. Voor Amel. Zij móet blijven leven, maar het kost haar veel moeite. Vaak huilt oma, omdat zij bang is voor wat er met het meisje zal gebeuren als zij er niet meer is om op haar te letten.
Wij waren hun buren in het steegje op die Kartini-dag. Wij betaalden de jurk, de make-up, en het kapsel. Dat sprak vanzelf. Ik was immers de rijkste man van de straat.
Wij zijn inmiddels verhuisd, maar nog steeds bezoeken wij oma elke maand, en drukken wij haar wat geld in haar oude handen: genoeg om de school van Amel te betalen en een klein beetje extra. Elk jaar kopen wij bovendien een nieuwe tas, nieuwe schoenen en kleren voor het meisje. En elke keer als wij komen begint oma harder te huilen, omdat zij dankbaar is, maar ook uit wanhoop, omdat zij niet weet of wij nog blijven komen als zij er niet meer is.
Amel doet het goed op school. Zij is een verlegen, maar opgewekt kind dat je graag helpt.
Het kost niets om haar te helpen, tien euro per maand, meer niet. Maar soms vragen ook wij ons angstig af wat er met haar gebeurt, als wij er niet meer zijn.
Indonesië is een vriendelijk land, maar armoede is hard, keihard.
de Volkskrant
vr 13 feb 2009 - 17:33