Shariabanken moeten hebzucht bestrijdenvrijdag 06 maart 2009 | 07:27 | Laatst bijgewerkt op: vrijdag 06 maart 2009 | 08:02
Door de kredietcrisis lijkt de publieke belangstelling van de shariabanken te zijn toegenomen. foto Jan Lepeltak/GPDJAKARTA - Shariabanken zijn veiliger dan conventionele banken, is de boodschap van Indonesië. Maar eerst moeten de Indonesische moslims zelf nog worden overtuigd.
Regeringsleiders uit de moslimwereld riepen deze week in koor dat de financiële crisis te wijten is aan de hebzucht van westerse banken. De staatshoofden en ministers uit Maleisië, Marokko en diverse Golfstaten kwamen op het World Islamic Economic Forum in Jakarta tot eenzelfde conclusie: met shariabanken had de huidige kredietcrisis nooit plaatsgevonden. De islam verbiedt immers rente op leningen. En dus, redeneren zij, investeren shariabanken zeker niet in giftige aandelen.
Volgens de Indonesische president Susilo Bambang Yudhoyono biedt de kredietcrisis de islamitische banken de kans om een machtige plaats te gaan innemen in de internationale bankwereld. Hij voorziet om te beginnen een grote toekomst voor halal ('rein') bankieren in eigen land.
Shariabanken bieden geen rente maar winstdelingen uit investeringen in bedrijven. De bedrijven met productie of handel in alcohol of varkensvlees zijn haram, onrein, en daarom streng verboden.
Ook Riawan Amin, presidentdirecteur van de grootste Indonesische shariabank, Bank Muamalat, meent dat de crisis het nut van shariabankieren heeft bewezen: "In de Amerikaanse subprime-hypotheken ging het om de koop en verkoop van schulden, wat verboden is in de islam. Met shariabanken was het nooit zo uit de hand gelopen."
Zijn Bank Muamalat is, met een vermogen van 1,14 miljard dollar, de belangrijkste motor voor shariabankieren in Indonesië.
Marktdeskundigen zetten echter grote vraagtekens bij het draagvlak voor islamitische banken in het grootste moslimland ter wereld. De vier shariabanken nemen slechts drie procent van het Indonesische financiële verkeer voor hun rekening. De meeste Indonesische moslims hebben nog steeds renterekeningen op conventionele staatsbanken, in plaats van shariabanken. Onduidelijk is of de toenemende islamisering van Indonesië ook de binnenlandse behoefte aan shariabanken versterkt.
"Veel Indonesische moslims realiseren zich niet dat de shariabank een verplicht onderdeel van hun geloof is. Ze begrijpen het shariabank-systeem niet", stelt directeur Riawan Amin. Door de kredietcrisis lijkt de publieke interesse voor shariabanken wel toegenomen. Amins bank telt nu bijna twee miljoen zogenoemde 'Shar-E'-spaarrekeninghouders, op een bevolking van tweehonderd miljoen moslims.
Bank Muamalat beschikt over een speciale sharia-controleraad van drie prominente imams die bepalen of een investering van de bank halal is.
Volgens een adviseur van de Islamic Development Bank vormen de controles het belangrijkste obstakel voor het gezamenlijke doel van de moslimlanden: een internationaal financieel systeem, gebaseerd op regels van de islam. "De islamitische controles zijn erg subjectief en verschillen per land. Banken in het Midden-Oosten zijn veel strenger dan in Zuidoost-Azië, waar je op vrachtfacturen wel bankleningen kan afsluiten bij shariabanken. Bij Arabische banken is dat juist strikt verboden", aldus de consultant uit Singapore.
Het internationaal standaardiseren van de shariaregels kan nog jaren duren.
Uiteindelijk worden shariabanken voor hetzelfde dilemma gesteld als conventionele banken: strengere ethisch richtlijnen of meer geld verdienen.
BNdeStem