Schadevergoeding verscheurt Rawagede
(Novum/AP) - De schadevergoeding die Nederland heeft betaald voor de massamoord in het Indonesische Rawagede heeft het dorp verscheurd. De vergoeding veroorzaakt woede onder de mensen die hem niet hebben gekregen. Slechts een paar inwoners - vooral weduwen rond de negentig jaar - hebben de zaak voor de rechter gebracht en dus hebben alleen zij schadevergoeding gekregen.
De schadeloos gestelden en hun familie zijn na de zaak lange tijd gepest en geïntimideerd door oude vrienden en buren. Die vonden dat zij ook recht hebben op een deel van de 211 duizend euro die is uitgekeerd. Uiteindelijk dwongen lokale bestuurders de slachtoffers de helft van de schadevergoeding af te staan.
"Het is niet eerlijk", zegt de 75-jarige Muskar Warjo. Hij verloor bij de slachtpartij die in december 1947 honderden mannen in het dorp het leven kostte zijn vader en zijn grootvader. "Onze advocaten zeiden dat het geld voor ons was en dat we het naar eigen inzicht mochten besteden."
Nederlandse militairen zochten destijds in het dorp naar een verzetsleider. Toen de bevolking niet bij die zoektocht wilde helpen, zetten ze 430 jonge mannen en jongens op een rij in een rijstveld. Daarna werden ze zonder pardon geëxecuteerd. Na 64 jaar beval de rechtbank in Den Haag dat tien eisers ieder recht hadden op 21 duizend euro. Omdat drie eisers inmiddels al waren overleden, ging het geld naar hun nabestaanden.
Muskar kreeg het geld omdat zijn moeder in 2009 is overleden. Bijna onmiddellijk nadat hij het vonnis in handen had gekregen, vormde zich volgens hem een menigte rond zijn huis. De gezichten van mensen die hij zijn hele leven al kende waren vertrokken van haat en woede.
"Er waren honderden mensen, ze schreeuwden en dreigden mijn huis in brand te zetten als ik hun geen deel van het geld zou geven", zegt Muskar met betraande ogen. "Ik had uiteindelijk geen keus."
Door de uitspraak in september is de weg vrijgemaakt voor soortgelijke claims. Maar de goede bedoelingen hebben in het kleine boerendorp met drieduizend inwoners dramatisch uitgepakt. In het zich snel ontwikkelende land met 240 miljoen inwoners worden plotselinge grote veranderingen in het banksaldo zelden gevierd door degenen die achterblijven. Zij moeten vaak rondkomen van twee dollar per dag. In Rawagede hebben zelfs broers ruzie gekregen over de schadevergoedingen.
Muskar wist aan de woedende menigte te ontsnappen. Nadat de gemeenschap had besloten zijn geld onderling te verdelen werd hij door de lokale autoriteiten voor zijn eigen veiligheid naar een dorp in de buurt gebracht. Daar moet hij blijven totdat de spanningen zijn verminderd.
Omdat hij zich nog niet veilig voelde, trok hij in bij een huis van zijn broer net buiten de hoofdstad Jakarta. Al snel zochten bestuurders hem op. Ze garandeerden zijn veiligheid, maar in ruil daarvoor moest hij een brief ondertekenen waarin staat dat hij afstand doet van zijn geld. Uiteindelijk is niet veel terechtgekomen van de droom van zijn moeder om hun gammele houten bouwval te vervangen door een nieuw bakstenen huis.
Ook over de 1,2 miljoen euro die Nederland drie jaar geleden toezegde om een school, een ziekenhuis en een markt in Rawagede te bouwen wordt getwist. Het blijft voorlopig in Den Haag omdat er onenigheid is tussen twee Indonesische stichtingen. Zij beweren beide de belangen van de inwoners van het dorp te vertegenwoordigen.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken was niet direct bereikbaar voor commentaar.
In executies spelen nog altijd een grote rol in Rawagede. Aan de rand van het dorp ligt een 'heldenbegraafplaats' met simpele witte grafstenen. De executies worden ieder jaar herdacht.
Kadun bin Siot is een van degenen die hebben geprotesteerd tegen de schadevergoeding die de rechtbank heeft toegewezen. "Hoe zit het dan met mij?", zegt hij, terwijl zijn lippen trillen van woede. "Waarom krijg ik geen vergoeding? Ik heb net zo veel geleden als zij."
Hij was 12 ten tijde van het drama. Hij had zich verstopt in een houten schuur en zag door de spleten tussen het hout hoe soldaten met bajonetten in een afvalhoop staken omdat zijn vader zich daarin had verstopt. Uiteindelijk kwam hij tevoorschijn met een bebloed gezicht. "Ze sleepten hem weg", zegt de 76-jarige boer. "Ik heb hem nooit meer gezien."
Hij is erg boos op Nederland. "Eerst de moorden en nu dit. Door het geld op deze manier te geven veroorzaken ze alleen maar jaloezie en woede."
Na het aanhoren van dit soort klachten besloot dorpshoofd Mamat een vergadering te beleggen. Hij nodigde de eisers, hun families, de politie en andere bestuurders uit om tot een overeenkomst te komen. Daar kwam uit dat de weduwen en hun familie moeten delen. Mensen zoals Kadun kregen hierdoor een kleine vierhonderd euro. Dat is in Rawagede een groot bedrag, maar niet genoeg om iedereen volledig tevreden te stellen.
"Het is een heel gevoelige situatie", zegt Mamat. "Van de Nederlandse overheid kan niet worden verwacht dat zij begrijpt dat het oneerlijk verdeelde geld voor nieuwe problemen zorgt. We weten allemaal dat het onmogelijk is iedereen tevreden te maken, maar we moeten het wel proberen."
De eisers zeggen dat het geld uiteindelijk meer kwaad dan goed heeft gedaan. De familie van de 92-jarige Wanti Dodo is verscheurd. De weduwe wilde enkele gouden armbanden en ringen, daar droomt ze al van sinds ze een kind is. De rest verdeelde ze tussen haar zeven zonen en dochter.
Twee kinderen - van haar eerste man die bij de slachtpartij omkwam - protesteerden. Zij vonden dat zij als kinderen van het slachtoffer recht hadden op een groter deel.
Ook bij hen begonnen de problemen zodra het vonnis was uitgereikt. Iedere keer als de telefoon ging, klopten de buren aan om hen te onderwerpen aan een spervuur van vragen. "Ging het over de vergoeding? Hoeveel geld was het? Wanneer zou het aankomen?", vroegen ze steeds.
Al snel werd de toon vijandig en werd hun huis omsingeld door een menigte. "We waren het er niet mee eens dat we het geld moesten weggeven, we moesten wel. Wat konden we anders?", zegt een van de kinderen.
Uitgegeven op Maandag 16 januari 2012 om 10:01:19
Nieuws.nl
do 22 dec 2011 - 16:22
"De families zouden er vrijwillig mee hebben ingestemd". Ja ja....