Maandelijks commentaar – februari 2012
Door P.J.G.A. Ego
EEN BIJZONDER INITIATIEF
Burgemeester Viktor Molkenboer van Leerdam heeft recent zijn zeventig collega’s gevraagd bij de Nederlandse regering aan te dringen op het aanbieden van excuses aan de Molukkers voor de slechte opvang en behandeling in de jaren vijftig. Een opmerkelijk initiatief, dat de kwestie van de Zuid-Molukkers opnieuw in de publiciteit brengt.
Ter herinnering
Nadat de Republiek Indonesië de RTC-overeenkomst met Nederland had geschonden (waarin de verschillende volken in het voormalig Nederlands-Indië het recht op zelfbeschikking was toegekend) werd op de Zuid-Molukken de “Onafhankelijke Republiek der Zuid-Molukken” (RMS) geproclameerd. Voor Jakarta een reden om, met hulp van de Nederlandse KPM, troepen over te brengen naar de Zuid-Molukken, terwijl Nederland de proclamatie afdeed als een opstand van rebellen. Deze ontwikkeling blokkeerde de demobilisatie van het KNIL en in het bijzonder van de in het KNIL dienende Ambonezen. Op grond van hun rechtspositie maakten zij aanspraak op demobilisatie op de plaats waar zij waren aangeworven. Dat nu werd door de Republiek Indonesië verhinderd. Omdat de Ambonezen zich niet in het toen vijandige Indonesische gebied lieten demobiliseren, werd de Nederlandse regering in een tegen haar aanhangig gemaakte rechtszaak veroordeeld deze KNIL-militairen naar Nederland over te brengen om hier de demobilisatie in het land van herkomst en aanmonstering af te wachten.
Nauwelijks waren de Ambonezen met hun gezinnen echter in Nederland gearriveerd of ze werden bij aankomst in strijd met alle overeenkomsten gedemobiliseerd en ondergebracht in centrale woonoorden, waaronder het voormalige concentratiekamp Westerbork. Over deze opvang (te schandelijk voor woorden) en alles wat daarna plaatsvond, zouden wij opnieuw bladzijden vol kunnen schrijven. De Zuid-Molukkers werden doelbewust buiten de Nederlandse samenleving gehouden. Zij mochten ook niet werken, want hun verblijf hier was maar tijdelijk en ze zouden spoedig weer terugkeren. Hun behandeling heeft onder de Zuid-Molukkers grote frustraties veroorzaakt, die mede door de hoge werkloosheid en gebrekkige levensomstandigheden het klimaat vergiftigden.
Lees verder bij OSL.