Dagen van reiniging, bezinning en stilte

Dagen van reiniging, bezinning en stilte
Geplaatst door redactie op april 1, 2012 //


Door Ed Caffin

Na een maand reizen door Sulawesi en de Molukken zijn we voor even terug in Bali. Terugkeren op de plek waar we eerder zo’n maand of vier hebben gewoond, voelt als thuiskomen. Voordat we doorreizen naar Sumatra rusten we een paar dagen uit en gaan we langs de voor ons bekende plekken. Onze favoriete warungs en dezelfde mooie plekjes aan het strand. Maar we komen vooral terug om de meest bijzondere periode op het eiland mee te maken: Melasti, Bhuta Yajna en Nyepi.

Deze laatste dagen van het Balinese jaar staan in het teken van reiniging en bezinning. Zo worden tijdens Melasti de heilige rituele voorwerpen uit de tempels gewassen. Vanaf elke tempel trekt een bonte stoet van met prachtig geklede Balinezen, jong en oud, op de tonen van gamelanmuziek naar het strand voor de rituele wassing.

Twee dagen later, tijdens Bhuta Yajna, is de sfeer uitgelaten. Er wordt veel geluid gemaakt om boze geesten te verdrijven en aan de kant van de weg staan ogoh-ogohs opgesteld: het zijn metershoge hoge poppen waaraan weken is gewerkt. Ze beelden boze geesten uit waarmee aan het einde van het jaar moet worden afgerekend. Tegen de avond verzamelen groepjes jongens zich rond hun creaties en worden de poppen de weg opgetild voor een lange optocht door het dorp om daarna te worden verbrand.

Een dag later is het Nyepi, de dag van stilte, het officiële einde van het jaar voor de Balinese Hindoes. Na de reiniging van Melasti en Buta Yajna, biedt Nyepi een moment van bezinning en meditatie voordat er weer een nieuw jaar begint. Van 6 uur ‘s ochtends tot 6 uur de volgende ochtend mag er geen licht geen vuur of licht worden gemaakt, niet worden gewerkt en niet worden gereisd. Sommigen vasten de hele dag. Het vliegveld en de havens gaan dicht en er is geen enkel verkeer op straat.

Het massatoerisme en de bijzondere, met talloze ceremonies gevulde, Hindoe-cultuur op Bali hebben een broze balans. Na de bomaanslagen van 2002 en 2005 groeide het besef bij de Balinezen dat ze moesten terugkeren naar hun tradities en zich niet te veel moesten laten beïnvloeden door buitenstaanders. Er kwam er een sterke opleving van de oude tradities, zoals Nyepi.

Hoewel mensen zich op deze laatste dag van het jaar vaak binnenshuis vermaakten met het kijken naar films op televisie is sinds een jaar of twee ook de kabel afgesloten: het eiland bevindt zich in volledige afzondering van de buitenwereld, terug naar hoe het eeuwenlang was. Nyepi is en blijft een dag van stilte, een dag die wordt gekoesterd.

Wij brengen de dag door op de familiecompound van het guesthouse waar we verblijven. Af en toe loop ik naar het hek om een blik te werpen op de verlaten straat voor het huis. Geen snerpende brommers die langscheuren, geen vliegtuigen die overvliegen. Het enige dat klinkt zijn de geluiden die je anders nooit hoort: kwetterende vogeltjes en het lichte gezoem van insecten.

De enige activiteit op straat is die van de pecalang, de traditionele beveiligers die er op toezien dat er 24 uur lang stilte heerst. Groepjes mannen, met zwart-wit geblokte doen rondes door de wijk en spreken mensen die zich niet aan de voorschriften houden op kalme toon aan: “Dit kleine lampje moet ook uit…”

Een dag lang oorverdovende stilte; op het anders zo drukke Bali is dat wel wat een vreemde gewaarwording, maar we zijn zeer onder de indruk. Een keer per jaar zo’n dag van bezinning is een bijzondere traditie. s’ Avonds eten we mee met de familie en gaan vroeg naar bed.

Als we de volgende dag wakker worden raast de eerste brommer alweer door de straat en hervat het leven op Bali z’n normale tempo. Maar we voelen ons gereset en gereinigd en zijn klaar om definitief afscheid te nemen van het Godeneiland. En wat zeker is: ooit komen we weer terug.

Aziatische Tijger