Batik, de eerste les van zakendoen in Indonesië

Batik, de eerste les van zakendoen in Indonesië

Wednesday 30 May 2012, 15:23
door Jan Jaap van Weering


Dat de Nederlander al honderden jaren grote invloed, meest negatief, op Indonesië heeft, houdt niet in dat de zakencultuur ook vernederlandst is. Hoe doet u zaken in het land?

In Indonesië wordt ‘bahasa Indonesia’ gesproken, ook wel bekend als Maleis. In stedelijke gebieden is de Engelse taal ook goed ingevoerd. Spreekt u ‘bahasa’, dan is dat een absolute pre.


Nee
De Indonesiër glimlacht en zegt nooit nee. Lastig, want een ‘ja’ kan net zo goed ‘nee’ betekenen. Het woord ‘besok’ betekent morgen, maar het kan dan ook overmorgen of nog later zijn.

Gebruik nooit uw wijsvinger om richting aan te geven. Wijs met de gebalde rechtervuist (liftersteken). Sta nooit met twee handen in uw zij.


Wat moet ik aan?
Kantoorgebouwen zijn van airconditioning voorzien. Er is geen enkele belemmering om niet in pak op een afspraak te komen. Bankeninstellingen, ministers en hogere ambtenaren waarderen het pak met das zeer. In het overige bedrijfsleven, dus ook bij multinationals, geldt dat overhemd met stropdas goed genoeg is.

Vrijdag is een uitzondering. Die dag is door de president uitgeroepen tot ‘batik-shirt-dag’. Veel Indonesiërs houden zich hier aan. U maakt een bruine beurt als u een batik shirt met lange mouwen draagt op een vrijdagse afspraak. Batik is nooit verkeerd als correcte dracht – ook niet bij grote banken en de overheid. Zo draagt de ceo van Philips in Jakarta iedere dag Batik.


Batik
Batik moet gedragen worden boven een donkere broek en donkere schoenen. Kies altijd voor batik met lange mouwen. Mannen pakken het scheermes, borsthaar mag namelijk niet onder het shirt vandaan komen.

Het is aan te raden om een shirt (met lage hals) onder de batik te dragen. Enerzijds om transpiratie op te vangen, anderzijds om bestand te zijn tegen de airconditioning. Net als uw borsthaar is ook uw ondershirt onzichtbaar.

Er zijn geen ‘foute’ batik shirts te koop. Iedere design en alle mogelijke kleurencombinaties zijn gepast. Koop nooit de goedkoopste variant en probeer goudkleurige batiks te vermijden. Goudkleur is meest geschikt voor bruiloften en partijen en minder gepast voor zakelijke afspraken.


Uitgaan
Belangrijkste les: spreek nooit over de Nederlandse koloniale overheersing.

En verder: kom op tijd, wat overigens niet wil zeggen dat uw gesprekspartner dat ook zal doen. Een linkerhand geven is uit den boze, net als het zoenen van vrouwen bij een eerste kennismaking.


Familiebedrijf
De oudste man in directe lijn van de stichter is bij familiebedrijven meestal de beslisser. Heel soms is een ‘uitblinker’ onder de jongere zoons de baas. Ooms zijn meestal bijfiguren.

Is er sprake van een oud familiebedrijf dan beginnen de aandelen verspreid te raken over neven en achterneven. Een of twee personen zullen de dagelijkse leiding voeren, voor strategische beslissingen komt de uitgebreidere familieraad bijeen in informele sfeer.


Het gesprek
In een vergadering is altijd onmiskenbaar wie er de baas is. De rest zwijgt totdat ze door de baas uitgenodigd worden een mening te geven.

Tijdens zakelijke besprekingen vallen geregeld stiltes. Vul deze niet op met een praatje. Een spreekpauze kan tien tot vijftien seconden duren. Zo’n pauze wordt gebruikt om een gedegen antwoord of vraag te formuleren. Wat wij als ongemakkelijk ervaren is in Indonesië heel normaal.

Uw echtgenote/partner laat u thuis bij een zakenlunch. Hij of zij komt wel mee bij het diner. Ook tijdens het diner valt het geregeld stil. Doe rustig aan en voer de druk niet op.

Het merendeel van de Indonesiërs zijn moslim. Overdag tijdens de ramadan gaat u niet eten en drinken met een ‘vastende’ Indonesiër tegenover u.

Kleine relatie geschenken, met uitzondering van alcoholische dranken, zijn welkom. Geschenken worden niet in het bijzijn van de gever uitgepakt. Het komt gretig en ongeduldig over.


Bijgeloof
Tenslotte: Raak nooit het hoofd van een Indonesiër aan en aai een kind niet over de bol. Volgens het bijgeloof wordt hierdoor de ziel beroerd.



Jan Jaap van Weering, etiquette- en protocolexpert, geeft op deze plek elke week een tip over hoe u zich behoort te gedragen bij uw buitenlandse gasten.


fd.nl