Ex-gevangenen Indonesië willen eerherstel Auteur: door onze correspondent Wilma van der Maten | maandag 04 juni 2012 | 06:15 | Laatst bijgewerkt op: maandag 04 juni 2012 | 11:49
De toenmalige Indonesische president Soekarno in 1966.
Foto: ANP ACHTERGROND - Haar ogen glimmen als ze vertelt over de jaren '60 toen zij, een dorpsmeisje, behoorde tot president Soekarno's favoriete artiesten. Bij ieder bezoek aan zijn paleis in Cinanjur liet hij Nani Nurani (nu 65) optrommelen om voor hem te dansen en te zingen.
Ze was er ook bij toen de communistische partij PKI op 25 september 1965 feest vierde met Soekarno als eregast. Het optreden voor wat later 'het rode gevaar' zou gaan heten, en haar innige relatie met de president, werden de ondergang van 'de naïeve Nani'.
Staatsgreep
"Ik was zo onwetend. Ik had absoluut niet door dat het broeide tussen de president en de rechterflank van het leger." Vijf dagen na het feest pleegden linkse militairen volgens de Indonesische geschiedenisboekjes een staatsgreep. Ze vermoordden bijna de hele legertop. Voor het tot een echte machtsovername kwam, greep Soeharto in. Hij was de enige rechtse militair die het overleefde. Hij plaatste Soekarno onder huisarrest en betichtte de PKI van medeplichtigheid.
Ex-politieke gevangene
Soeharto gaf zijn soldaten opdracht met alle linkse elementen af te rekenen. Honderdduizenden Indonesiërs werden vermoord. Duizenden mensen, zoals Soekarno's paleismeisje Nani, belandden zonder proces voor jaren in de gevangenis of in strafkampen. "Ik kwam zeven jaar later pas vrij. Op mijn identiteitskaart stond ex-politieke gevangene. Ik was de huwbare leeftijd gepasseerd. Welke man wilde me nog?"
Rechtsherstel
Optreden durfde ze niet meer. Ze volgde een brei- en haakcursus om zichzelf in leven te houden. Maar ze was alles behalve gebroken. "Mijn arrestatie en opsluiting hebben me sterker gemaakt." Pas toen Soeharto in 1998 aftrad, liet zijn opvolger Habibie de laatste politieke gevangenen vrij, het startschot voor Nani Nurani om met haar gevecht voor rechtsherstel te beginnen. Het was een eenzame strijd die ze voor tal van rechtbanken voerde met als eis dat het stempel 'ex-politieke gevangene' op haar identiteitskaart verdween. In 2008 stelde de hoogste rechter van het land haar in het gelijk.
Naam zuiveren
Toch is haar strijd nog niet voorbij. "Ik voer nu een rechtszaak om mijn naam gezuiverd te krijgen en ik eis het symbolische bedrag van één roepia als compensatie", zegt Nani Nurani lachend. Drie jaar geleden kreeg ze voor het eerst steun van de Nationale Mensenrechtencommissie Komnasham, die een onderzoek begon naar de gebeurtenissen van destijds. Nani Nurani was de eerste getuige die werd gehoord.
Deze week wordt het officiële rapport gepubliceerd. Uit de voorlopige conclusie blijkt dat bij de moordpartijen topambtenaren van Soeharto waren betrokken. Ze roeiden in zijn opdracht systematisch PKI-aanhangers uit. De commissie wil eerherstel voor de slachtoffers. Nani Nurani hoopt dat de politiek haast maakt. "Nog een paar jaar en dan leven we niet meer."
destentor.nl 
ma 4 jun 2012 - 11:07
