Groningse beschrijft bewogen leven marinemanDVHN | Gepubliceerd op 20 april 2009, 15:55
delfzijl -
Geschiedenis hoeft geen droge kost te zijn. Dat bewijst de van oorsprong uit Delfzijl afkomstige Janny de Heer. Zij schreef de in romanvorm gegoten biografie van een marineman en schetst daarmee een levendig beeld van onder meer de inval van de Japanners in Nederlands-Indië, krijgsgevangenschap en dwangarbeid aan de beruchte Birma spoorlijn.
Wie wil weten hoe zwaar het bestaan van mariniers vroeger was, kan daar alles over lezen in de biografie van voormalig stoker Huib Wijnants (88) uit Den Helder
Hey buddy, de andere voet is voor jezelf. Zijn levensverhaal is in romanvorm opgetekend door de van oorsprong uit Delfzijl afkomstige schrijfster Janny de Heer (53), die eerder Landskinderen van Curaçao en het korte verhaal Vrouw tegen vrouw publiceerde.
Wijnants, die de marine in 1971 verliet, heeft belangrijke perioden uit de Nederlandse geschiedenis aan den lijve ervaren. Zijn levensbeschrijving kwam tot stand, omdat de echtgenoot van mevrouw De Heer (ook marineman) aangaf dat wat hij heeft meegemaakt eigenlijk voor het nageslacht moet worden vastgelegd.
De marinier was getuige van de bezetting van Nederlands-Indië door Japan. Als dwangarbeider werkte hij mee aan de aanleg van de beruchte, talloze mensenlevens eisende aanleg van de Birma spoorlijn. In die periode werd de grote teen van zijn rechter voet door gangreen aangetast. "Ik kon hem er op het laatst gewoon aftrekken", vertelt Wijnants, die voor de Japanners ook slavenarbeid moest verrichten in de kolenmijnen bij Nagasaki.
Met behulp van de biografie wil de ex-marinier mensen laten zien 'hoe je in de zwaarste omstandigheden toch kunt blijven doorgaan'. En er passeren nogal wat pittige omstandigheden de revue. Zo vertelt Wijnants dat de manschappen in zijn matrozentijd in de jaren dertig zo matig te eten kregen dat ze 'als raven aanvielen op de kliekjes die de korporaals overhadden'. "Dat vonden wij heel normaal, wij waren er zelfs dankbaar voor." Wijnants noemt 'ondergeschiktheid dan ook de ziel van het militarisme'.
Hij onthult dat de Nederlandse overheid ex-krijgsgevangenen die na de Tweede Wereldoorlog ziek terugkwamen uit het buitenland glashard ontsloeg. Veel bevrijde militairen raakten daardoor meteen hun baan kwijt. Degenen die wel in dienst bleven, kwamen meteen in de volgende oorlog terecht: de politionele acties in Nederlands-Indië. Wijnants ontsprong de dans, omdat zijn Amerikaanse bevrijders vonden dat hij eerst rust nodig had. Pas in 1947 keerde hij terug in Nederland.
Hoewel hij een grote teen had verspeeld, mocht hij van de keuringsarts wel in de marine blijven. Hij kreeg daarvoor een speciale schoen. De schoen voor zijn andere voet moest hij echter zelf betalen. Daar verwijst de titel 'Hey buddy, de andere voet is voor jezelf' ook naar.
Om de biografie toegankelijk te maken voor zo veel mogelijk mensen, koos mevrouw De Heer (die nu in Den Helder woont) voor de romanvorm: "Wat er in staat is zo niet alleen voor een marineman herkenbaar. Ik wil een breder publiek raken. In het privéleven van Wijnants – hij trouwde drie keer en woonde één keer kort samen – zit veel romantiek." En die romantiek komt terug in dit boek, dat volgens Janny de Heer ook voor vrouwen interessant leesvoer is.
ma 20 apr 2009 - 21:05
Hardcover