Sinterklaasintocht op Bali, IndonesiëGeplaatst op 04/12/2013|
Balinese Zwarte PietenDoor Vivian Mac Gillavry Inmiddels heeft iedereen in Nederland zijn of haar mening gevormd over de Zwarte Pieten-discussie. Dat ook op Bali Sinterklaas wordt gevierd zou men misschien niet meteen verwachten en ook hier wordt meegediscussieerd over Zwarte Piet. Viavia ben ik gevraagd om als Zwarte Piet mee te doen aan het schoolbezoek van Sinterklaas op een school voor Nederlandse taal en cultuur.
Als bachelorstudent antropologie loop ik stage op Bali en antropologisch gezien leek me dit een bijzondere dag om mee te maken, een Sinterklaasintocht op een tropisch eiland.
Tijdens het schminken vraag ik aan Sinterklaas hoe de Nederlanders op Bali denken over de Zwarte Pieten-discussie. Hij vertelt me dat ze erover hebben nagedacht om gekleurde pieten in te zetten maar dat ze daarmee toch willen wachten totdat duidelijker wordt hoe Nederland hiermee omgaat. Het speelt hier minder dan in Nederland. Je hoort wel eens dat mensen die in het buitenland wonen extra sterk vasthouden aan hun cultuur en gewoontes van thuis. Wat dat betreft lijkt Sinterklaas op Bali daar een goed voorbeeld van. Het schoolbezoek van Sinterklaas is nauwelijks te onderscheiden van een schoolbezoek van de Goedheiligman in Nederland, op de warmte en omgeving na. Waar in Nederland de kinderen Sinterklaas staan op te wachten met hun winterjassen aan zitten de kinderen hier in hun zomerkleren voor de school. Vooral voor de Sint en de Pieten is het zwaar om zo warm aangekleed te zijn met 30 graden. Daarnaast komt de Sint hier aan op een quad in plaats van op een paard.
De meeste kinderen hebben 1 Nederlandse en 1 Indonesische ouder of het zijn kinderen van Nederlandse gezinnen die (tijdelijk) op Bali wonen. De Indonesische ouders zijn ook gekomen en zij kijken geamuseerd toe terwijl de Sint naar de school toeloopt. Niet alleen de ouders staan te kijken, maar ook een aantal Indonesische voorbijgangers blijven staan kijken naar het tafereel dat zich voor de school afspeelt
Als je binnen in het schoollokaal zit lijkt het bijna hetzelfde als in Nederland. Pepernoten worden gestrooid, de staf en het grote boek zijn aanwezig en de kinderen hebben iets voorbereid voor de Sint. Ook hebben de meeste kinderen hun schoen gezet thuis. Waar het verschil duidelijk wordt is dat de meeste kinderen op een internationale school zitten en tweetalig worden opgevoed thuis. De school voor Nederlandse taal en cultuur is iets wat ze ernaast doen, op zaterdag, en sommige kinderen spreken niet vloeiend Nederlands. Het zingen van de sinterklaasliedjes gaat dus niet altijd even goed. Ook geloven de kinderen hier gemiddeld langer dan in Nederland, soms tot 11/12 jaar oud.
Met de Zwarte Pieten-discussie in gedachten ben ik benieuwd naar wat de kinderen, waarvan de meeste een donkere huidskleur hebben, denken over de Zwarte Pieten. Maar een nog gelovig kind vragen naar zijn of haar mening daarover kan natuurlijk niet. Vandaar dat ik terecht kwam bij de Nederlandse en Indonesische ouders die het voornamelijk lijken te zien als een leuk feest. Voor hen is het of een traditie uit het land van hun partner of iets waarmee ze zelf zijn opgegroeid en van kindsafaan ook nooit de link hebben gelegd met racisme.
Wanneer ik een van de stagiaires van de organisatie waar ik stage loop vraag naar haar mening krijg ik wel de andere kant van het verhaal te horen. Zij is half Surinaams en ze vertelt me dat ze het weldegelijk racisme vindt. Wat nog belangrijker is dan de vraag of het wel of geen racisme is, is het feit dat het haar (en met haar vele anderen) een naar gevoel geeft. De Zwarte Piet voelt als een belediging zegt ze en racisme of niet, mensen voelen zich gekwetst en dat zou men moeten proberen te voorkomen. Waarom zij zich gekwetst voelt? “Het onbegrip van mensen. Mensen vergeten of weten niks van de geschiedenis van slavernij. Voor mij is het elke keer een herinnering eraan. Daarnaast zou men wel protesteren als er een Duitser met een groep Joodse knechten zou rondlopen, misschien een overdreven voorbeeld maar dat is een stuk geschiedenis dat wel veel aandacht krijgt.” Wel zegt ze dat ze een sterkere mening heeft gevormd sinds de discussie. “Daarvoor voelde het wel hetzelfde maar nu wordt er van me verwacht dat ik echt een standpunt inneem: of voor of tegen”. Op mijn vraag of het racistisch van mij is om mee te doen als Zwarte Piet antwoordt ze dat ze nog nooit een racistische antropoloog heeft ontmoet en dat ze zich kan voorstellen dat het interessant voor mij is. Als het aan haar ligt zou men zich alleen wat meer moeten verplaatsen in een ander en daar kan ik het alleen maar mee eens zijn.
Vivian Mac Gillavry is bachelorstudente Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies. Zij doet op dit moment een stage in Indonesië.Standplaats Wereld
do 5 dec 2013 - 15:58