Terug naar Nagasaki: Te laat

Terug naar Nagasaki: Te laat

Geplaatst op:18 april 2014 | Laatste update:18 april, 07:34
Door Petra Bies



Dick Buchel van Steenbergen met zijn dochters Frederique, Patty en Annerose bij het monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de atoombom.


NAGASAKI - Dick Buchel van Steenbergen is een paar maanden geleden door de stad Nagasaki officieel erkend als slachtoffer van de atoombom. Bijna 70 jaar na dato.

Eigenlijk begrijpt de 93-jarige Dick Buchel van Steenbergen uit Waalre alle ophef niet. Lang was er amper aandacht voor Nederlanders die als krijgsgevangenen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Japan hadden gezeten en nu ineens wil iedereen van alles van hem weten. Het begon allemaal een paar maanden geleden toen bekend werd dat Buchel van Steenbergen door de Japanse stad Nagasaki officieel erkend werd als slachtoffer van de atoombom.

Deze week reist Buchel van Steenbergen bovendien met zijn drie dochters terug naar de stad in het zuiden van Japan. Hij wil ze de plek laten zien waar hij de atoombom zag vallen en waar hij in de dagen na de allesvernietigende explosie mee moest helpen met opruimen. Ik mag namens het Eindhovens Dagblad mee om zijn verhaal op te tekenen. De komende dagen zal ik op deze plek een dagboekje bijhouden. En natuurlijk ga ik verhalen maken voor de krant.

In Nagasaki krijgen we een uitgebreid programma voorgeschoteld dat is samengesteld door een aantal Japanse vrijwilligers. Zo brengen we een bezoek aan de plek waar het kamp van Buchel van Steenbergen is geweest, legt hij bloemen in het Park van de Vrede en wordt er een Japanse documentaire over bomoverlevenden vertoond waarin ook de Waalrenaar voor komt.

Buchel van Steenbergen werd geboren op Java en tijdens de Tweede Wereldoorlog gemobiliseerd als soldaat in het Koninklijk Nederland-Indisch Leger (KNIL). De Japanners namen hem krijgsgevangen en stuurden hem in 1942 naar Nagasaki. Hij moest daar dwangarbeid verrichten op de scheepswerf van Mitsubishi.

Zelf wilde Buchel van Steenbergen tijdens mijn eerste gesprek met hem niet veel persoonlijks kwijt over die periode. Het leek zelfs alsof het voor hem allemaal niet veel had voorgesteld. Maar door alles wat ik over die periode ben gaan lezen en de reacties op het verhaal dat ik in februari al over de Waalrenaar maakte, weet ik inmiddels beter. Een andere Nederlandse krijgsgevangene in Nagasaki zei bijvoorbeeld ooit in een interview dat het een periode was van 'dwangarbeid, ondervoeding, marteling en bitter kou. En van haat, tegen de mensen die hem dit aandoen.' Een lezer belde met een verhaal van haar vader: hoe de Japanners de krijgsgevangenen op een rijtje op de grond lieten liggen om vervolgens met een jeep over ze heen te rijden.

Het was de atoombom – Fat Man – die op 9 augustus 1945 het einde inluidde van die periode van krijgsgevangenschap. Fat Man jaagde direct na de inslag zo'n 40.000 mensen de dood in. Ze verbrandden levend, of raakten bedolven onder instortende gebouwen. Maanden en jaren later zouden nog veel slachtoffers volgen; ze bezweken aan de gevolgen van de straling.

De bom. De Nederlanders die het als krijgsgevangene hebben meegemaakt. Volgens Buchel van Steenbergen is er in Nederland altijd te weinig aandacht geweest voor die verhalen. Zeker in de jaren na de oorlog was Nederland volgens hem vooral gericht op wat er in en met Duitsland was gebeurd. Dat het nu allemaal weer opgerakeld wordt, is volgens hem dan ook eigenlijk te laat. Maar toch mag ik met hem en zijn dochters mee naar Japan.


Zie ook
Terug naar Nagasaki: Herinneringen.


Eindhovens Dagblad, op dit artikel rust copyright.