CITARUM: EEN RIVIER VAN UITERSTEN

CITARUM: EEN RIVIER VAN UITERSTEN

07 JULI 2014|TEKST IRENE GROENINK|BEELD JAAP SCHUURMAN|

De Indonesische Citarum is de smerigste rivier ter wereld. Dat stelt onder meer The Guardian. Het gekke aan deze 270 kilometer lange waterweg, is dat hij niet altijd vies is geweest. Het is nog maar dertig jaar geleden dat de bevolking het water uit de rivier dronk en dat het water zó helder was dat je de vissen zag zwemmen. Een rivier van uitersten dus, onder meer te wijten aan de groeiende industrie.
Een dode hond, nee, echt geen bontmuts met staart. Noodleverpakkingen, plastic flesjes, poep en vieze luiers. Het afval ligt als een dikke deken over de rivier. In de verte zwemmen twee kinderen. Ze lachen uitbundig, hebben duidelijk plezier. Dan nemen ze allebei een hap water. Een moment van kippenvel, wetende hoe vies het water is. De onzichtbare chemicaliën nog niet eens meegerekend. De kinderen spugen het water uit, zo ver als ze kunnen. Het jochie links wint. Een high five van zijn kameraad. Daarna lachen ze beiden, nog net iets harder dan daarnet.



“De ellende begon in 1982, toen de industrialisatie op gang kwam”, verzucht Dayat Hidayat. Hidayat, 61 jaar, leeft samen met zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen in een klein stenen huisje langs de rivierbank. “De fabrieken lozen hun chemisch afval in het water. Dat doen ze zogenaamd op geheime tijden, maar het water uit de afvoerpijp verraadt alles. Dat kleurt dan namelijk groen, geel, roze en blauw. De Citarum wordt niet voor niets The Rainbow River genoemd.” Uit een rapport van Greenpeace, verschenen in 2012, blijkt dat er hoge concentraties nonylfenol, antimoon en tributylfosfaat in de rivier zijn aangetroffen. Nonylfenol zit in verf en schoonmaakmiddel, antimoon in lood en tin en tributylfosfaat vind je terug in rubber en lijm. “Er zit ook heel veel cadmium, oftewel batterijvloeistof in het water”, zegt Hidayat met een ernstig gezicht.

Veruit de grootste vervuiler van de rivier is textielfabriek PT Gistex. PT Gistex levert stoffen voor verschillende kledingmerken, zoals Gap, Old Navy en Banana Republic. In een recent verleden zelfs ook aan H&M en Adidas. De grote vraag is waarom de overheid de fabriek niet gewoon sluit. Het lozen van chemisch afval in de rivier is namelijk bij wet verboden. Rama Ibnuakbar, vrijwilliger bij Greenpeace Indonesië, denkt wel te weten waarom de overheid niks doet: “Ik vermoed dat er corruptie in het spel is.” Zoals eerder beschreven, zit de Citarum niet alleen vol met chemische troep. Er drijft ook heel veel zichtbaar afval door het water. Omwonenden gooien gewoonweg al hun afval in de rivier. Ahmad Ashov, campagneleider bij Greenpeace Indonesië, legt uit: “Dertig jaar geleden was dat niet het geval. Dat dat nu wel gebeurt, heeft alles te maken met de explosieve bevolkingsgroei. Daarnaast is de plastic consumptie de afgelopen jaren ook flink toegenomen.”

Lees verder bij VersPers