Indië-deserteurs naar Hoge Raad

Indië-deserteurs naar Hoge Raad

Toegevoegd: zaterdag 15 dec 2012


Twee mannen die in de jaren 40 weigerden in toenmalig Nederlands-Indië te vechten en daarvoor werden veroordeeld, stappen naar de Hoge Raad. Ze willen dat hun vonnissen van destijds worden herzien.

De mannen, Johannes van Luyn en Jan Maassen, weigerden na de Tweede Wereldoorlog mee te doen aan de politionele acties waarmee Nederland zijn gezag in toenmalig Nederlands-Indië, het huidige Indonesië, wilde herstellen. Van Luyn werd veroordeeld tot twee jaar cel, Maassen tot drie jaar en hij mocht ook vijf jaar lang niet stemmen.

De mannen wilden niet uitgezonden worden omdat ze niet mee wilden doen aan "het doodschieten van onschuldige burgers". Ze werden veroordeeld voor "opzettelijke ongehoorzaamheid, gepleegd in tijd van oorlog".


Misstanden

In die tijd was er nog weinig bekend over het geweld van Nederlandse militairen. Dat werd pas duidelijk toen in 1969 de Excessennota werd gepubliceerd, zegt advocaat Liesbeth Zegveld. Zij vertegenwoordigt de deserteurs van destijds die nu ver in de tachtig zijn. Volgens haar levert de latere informatie over de misstanden een nieuw feit op, op basis waarvan de Hoge Raad de zaak kan heropenen.

"Je kunt van een soldaat niet verwachten dat hij zich willens en wetens in een situatie brengt, waarbij de kans groot is dat hij moet deelnemen aan oorlogsmisdaden'', stelt Zegveld. Maassen zegt daar zelf over: "Ik zou alleen naar Indonesië hebben gewild om te voorkomen dat mijn kameraden op weerloze Indonesiërs schoten.''

In totaal deden meer dan 100.000 Nederlandse militairen mee aan de politionele acties. Duizenden weigerden te gaan. Een groot aantal van hen werd veroordeeld tot celstraffen. Ook na 1969 kwamen nog met enige regelmaat nieuwe feiten aan het licht.

Drie onderzoeksinstituten pleitten afgelopen zomer nog voor een nieuw onderzoek naar misstanden gepleegd door Nederlandse militairen.


NOS.nl

Gepubliceerd: 15 december 2012 06:24

Indië-weigeraars vragen heropening strafzaak


AMSTERDAM - Twee mannen die in de jaren 40 weigerden in het toenmalig Nederlands-Indië te vechten, willen dat de Hoge Raad kijkt naar de straffen die ze voor die weigering kregen.

Ze vertikten destijds te gaan omdat ze ''niet wilden deelnemen aan het doodschieten van onschuldige burgers''.

Ten tijde van hun veroordeling was bij de militaire rechter nog niets bekend over het structurele geweld van Nederlandse militairen tijdens de zogeheten politionele acties. Daarom moet de zaak worden heropend, zo vindt hun advocaat Liesbeth Zegveld.


Voor hun weigering veroordeelde het Hoog Militair Gerechtshof Jan Maassen en Johannes van Luyn tot celstraffen.

Maassen kreeg op 3 mei 1950 een celstraf van 3 jaar en hij werd op last van de minister van Justitie tot 5 september 1955 uitgesloten van het kiesrecht. Hij kreeg de straf vanwege ''opzettelijke ongehoorzaamheid, gepleegd in tijd van oorlog''. Van Luyn kreeg circa een jaar later, in januari 1951, 2 jaar gevangenisstraf.



Heropenen


De Hoge Raad kan een zaak alleen heropenen als er nieuwe feiten aan het licht komen. ''De misdrijven die tijdens de politionele acties door Nederlandse militairen zijn begaan, werden pas met de publicatie van de Excessennota in 1969 duidelijk'', betoogt Zegveld zaterdag.

''Later onderzoek heeft uitgewezen dat het niet ging om incidentele wandaden, maar om omvangrijk en systematisch optreden, waaraan Nederlandse militairen niet konden ontkomen.''



Oorlogsmisdaden


De advocaat is van mening dat als de militaire rechter in de jaren 50 al over die informatie had beschikt, Maassen (1929) en Van Luyn (1925) waarschijnlijk niet waren veroordeeld. ''Je kunt van een soldaat niet verwachten dat hij zich willens en wetens in een situatie brengt waarbij de kans groot is dat hij moet deelnemen aan oorlogsmisdaden'', stelt Zegveld. Maassen zegt daar zelf over: ''Ik zou alleen naar Indonesië hebben gewild om te voorkomen dat mijn kameraden op weerloze Indonesiërs schoten.''

Met de politionele acties probeerde kolonisator Nederland tussen 1945 en 1949 de orde te herstellen in Nederlands-Indië, waar Sukarno op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid had uitgeroepen. Er werden meer dan 100.000 militairen gestuurd. Er zouden ongeveer 4000 Indië-weigeraars zijn geweest, van wie er 2600 werden berecht tot celstraffen van 2 maanden tot 5 jaar, aldus Zegveld.

Door: ANP
Nu.nl