De amateuristische watermanagers van Jakarta
12-02-2015 Door: Wilma van der Maten
Overstromingen in Jakarta
De straten van Jakarta staan opnieuw blank. Net als vorig jaar. En het jaar daarvoor.
Vanochtend word ik nog wakker met een stralende zon. Het is slechts stilte voor de storm. De kranten schrijven onheilspellend over nieuwe tropische stortbuien die in de loop van de ochtend boven de hoofdstad Jakarta losbarsten. Er zal meer water vallen in een etmaal dan afgelopen maandag toen het water het paleis van de president en - zelfs voor het eerst in de geschiedenis van de republiek - het nationaal museum binnenstroomde.
Door de straten in de Gouden Driehoek - het financiele zakencentrum - reden geen bussen meer, maar er waren boten. Als je tenminste je huis uitkon. Net zoals je kantoor bereiken was een mijl op zeven door al dat water. De helft van de klas van mijn dochter zat opgesloten thuis. De straten stonden blank. Dinsdag dreigde er even zelfs helemaal geen school te zijn, omdat het water al bij de drempel stond. Het gebouw staat op een heuveltje. Het zou voor het eerst zijn dat de school wegens overstroming is gesloten.
Elk jaar rond deze tijd zitten de bewoners van Jakarta met deze waterellende opgescheept. Maar het lijkt wel of het ieder jaar erger wordt. En elk jaar belooft het stadsbestuur de problemen nu echt op te lossen. Maar gebeurt er eigenlijk wel wat? Indonesiërs zijn goed in vergaderen en plannen maken. Tegen die tijd dat alles op papier staat, is het maart en breekt de zon weer door. Het wassende water is iedereen weer snel vergeten. Tot volgend jaar februari niet de hemel maar de hel opnieuw losbarst en duizenden huizen onder water staan. Het ergste is dat er mensen verdrinken. Zijn die ook vergeten?
Vuilnis is het probleem
Amateurisme noem ik het falende watermanagementbeleid in Jakarta. Want al die narigheid zou helemaal niet hoeven als het stadsbestuur eerst eens begon met een echte professionele vuilnisophaaldienst. De stad telt meer dan veertig luxe warenhuizen, airconditioning-paradijzen, maar fastoenlijke vrachtwagens die minstens een keer per week je vuilnisbak komen legen, bestaan er nog steeds niet. Als het krakkemikkige wagentje het doet en niet opnieuw is bezweken onder de bergen rotzooi, wordt mijn stinkende en rottende huisvuil eindelijk weer eens opgehaald. Ondertussen heb ik een muizenplaag in huis. Maffia is het ook nog eens. De vuilnismannen proberen de bewoners steeds meer geld af te troggen. Enkele buren zijn daarom al overgegaan tot het in brand steken van hun afval. Fijn als je 's nachts in bed ligt en kuchend wakker wordt van de rook die je slaapkamer binnenkomt.
De meeste mensen gooien daarom liever hun afval in de rivieren. Tonnen huisvuil komen daar dagelijks in terecht. Er stromen dertien rivieren en een x-aantal kanalen door de hoofdstad. Ze zijn allemaal verstopt. Met de eerste overstroming staan de huizen en straten daarom al snel blank. De vuilnis van je buren drijft er stinkend in rond.
Waar is het geld?
Er liggen plannen genoeg klaar om de rivieren schoon te maken. Dat is het probleem niet. De Wereldbank gaf twee jaar geleden 150 miljoen dollar, waaronder Nederlands geld, aan hulp. Blijkbaar verdwijnen met de eerste zonnestralen ook de rapporten ergens in de la van de ministeries. En waar is het geld?
Toch vindt het stadsbestuur dat er vooruitgang is geboekt. In het oosten van de stad kwamen extra kanalen die het water naar de zee afvoeren. In het noorden bouwde men dammen. Maar wat hebben die voor zin als de pompen die mee moeten helpen om het water af te voeren na de eerste regenval door het electriciteitsbedrijf worden uitgezet? Technici vreesden voor kortsluiting. Dat zag de gouverneur op camera's die het allemaal registreerden. Aan apparatuur geen gebrek, wel aan simpel waterafvoer.
De schuld van al het water krijgen natuurlijk weer de miljoenen gelukzoekers van het platteland die hun huisje bouwen langs de rivieren. Maar los van de sloppen kent de stad nauwelijks groen. Waarom vermeldt de gouverneur niet dat de laatste groene plekken door grote projectontwikkelaars zijn ingepikt, vaak met illegale vergunningen? Dat de warenhuizen, appartementencomplexen en luxe woonoorden geen drinkwater gebruiken maar grondwater pompen waardoor de stad elk jaar enkele centimeters zakt? Hoe komt anders het water in het paleis en het museum terecht?
Kale heuvels
Er wordt nu driftig aan een eiland voor de kust gebouwd en er komt een zeewal. Die moeten het water dat uit zee komt tegenhouden, maar niet het water uit de lucht of het water dat via de rivieren uit de inmiddels kale heuvels bij Bogor komt. Leeggekapt om er plaats te maken voor de villa's van de bewoners uit de stad. Ook zonder bouwvergunning zijn ze er neergezet.
Om zijn gezicht te redden kwam de gouverneur vorig jaar met het plan raketten vanaf de nieuwe zeewal op de tropische buien te schieten. Het geschut moest er voor zorgen dat de wolken werden afgedreven richting de zee. Het hielp allemaal niets. Daarna kreeg hij een jaar de tijd extra vrachtwagens, graafmachines en schoppen te kopen waarmee de rotzooi uit de rivieren kon worden gehaald. Het is allemaal niet gebeurd. Voor het zo gaat regenen halen we weer de zandzakken te voorschijn, leggen we de boeken, computers en huisraad op een veilige hoge, droge plek. En wachten we tot zaterdag, dan is volgens de weermannen de jaarlijkse ellende weer voorbij.
Mannelijke ui
Mijn vriendin heeft uit radeloosheid de dukun, waarzegger van haar oma, ingeschakeld. Die heeft haar geadviseerd een mannelijke ui met zijn wortel omhoog in de grond te plaatsen, met daarop een satéstick en op top een rechtopstaande rode peper gericht naar de hemel. Als ze naast dit bouwwerk goed blijft bidden, zorgt de nieuwe tempel er voor dat het in haar huis droog blijft. We gaan ook maar een paar pepers kopen, mannelijk of vrouwelijk?
WILMA VAN DER MATEN
Wilma van der Maten woont in Jakarta en werkt als freelance journalist voor One World
vr 13 feb 2015 - 13:07
