Kinderen van Sulawesi willen rechtvaardigheid voor ze sterven

Kinderen van Sulawesi willen rechtvaardigheid voor ze sterven

Gepubliceerd: 06 maart 2015 12:22 Laatste update: 06 maart 2015 12:55


De rechtbank in Den Haag neemt komende woensdag een besluit of 'de kinderen van Sulawesi' recht hebben op een schadevergoeding. Hun vaders werden, soms voor hun ogen, in Indonesië eind jaren veertig door Nederlandse militairen zonder vorm van proces geëxecuteerd.

Andi Monji was een jongetje van tien jaar toen op 28 januari 1947 een groep Nederlandse militairen opdook in het dorpje Suppa in Zuid-Sulawesi, het tegenwoordige Zuid-Celebes. Hij zag hoe de soldaten een grote groep mannen uit hun huizen haalden en daarna doodschoten.

Meer dan tweehonderd lijken lieten de militairen achter. Onder de doden was de vader van Andi Monji. Die was voor zijn ogen geëxecuteerd.

Het jongetje van toen is nu een bejaarde man van 77 jaar en één van de vijf 'kinderen van Sulawesi', die een schadevergoeding van 20.000 euro eisen van de Nederlandse Staat.

Samen met lotgenoten Shafiah Paturusi (82) en Abdul Halik (76) verscheen hij vorig jaar augustus voor de rechtbank in Den Haag, die zich toen voor het eerst over het bloedbad boog dat het Nederlandse leger aanrichtte, nu ruim 68 jaar geleden.

Ook Paturusi was er getuige van dat haar vader, een ambtenaar, voor haar ogen werd geëxecuteerd. Die was het bos in gevlucht toen de soldaten waren verschenen, maar keerde later vrijwillig terug.

Wie er vandoor gaat, heeft iets te verbergen en is dus schuldig, zo was de redenatie van de militairen en ze schoten hem ter plekke dood. "We zijn gekomen om u te vertellen over het leed dat we hebben doorstaan", zei Paturusi tegen de rechters.


Tragedie van Rawagede

De zaak van de 'kinderen' ligt in het verlengde van de Rawagede-tragedie, een dorp op West-Java waar Nederlandse soldaten in december 1947 ruim 430 mannen zonder pardon executeerden. In 2011 bepaalde de rechter dat Nederland een schadevergoeding moet betalen aan de nog levende weduwen van de doodgeschoten mannen in Rawagede.

De regeling gold later ook voor de vrouwen die in Sulawesi hun mannen hadden verloren, maar niet voor kinderen als Andi Monji die door het geweld vaderloos achterbleven.

Onterecht, vindt het Comité Nederlandse Ereschulden (Komite Utang Kehormatan Belanda), dat de procedure tegen de Nederlandse Staat namens de vijf aanspande. Hun positie als slachtoffer verschilt niet van die van de weduwen, stelt het comité, want "ze verloren hun vaders en waren daarvan ook getuige".

Advocate Liesbeth Zegveld, die de 'kinderen’ en het comité bijstaat:
"Het is heel erg als je je man verliest. Maar een vader verliezen is net zo erg, zo niet erger. Enkele kinderen, zoals Monji, hebben het ook nog voor hun eigen ogen zien gebeuren - ze waren toen tussen de drie en dertien jaar oud. Ik kan geen argument bedenken waarom zij niet in aanmerking zouden komen voor een schadevergoeding. Misschien hebben zij er juist wel meer recht op dan de weduwen."


'Rust en orde herstellen'

Nederland zette tussen 1945 en 1949 tweehonderdduizend militairen in om, wat indertijd werd genoemd, 'de rust en orde te herstellen’ in Nederlands-Indië. Na de capitulatie van de Japanners in augustus 1945 had Soekarno de onafhankelijke republiek Indonesië uitgeroepen. Nederland wilde de kolonie ten koste van alles behouden.

Het Depot Speciale Troepen (DST) onder leiding van kapitein Raymond Westerling ontpopte zich als de meest beruchte eenheid.

Westerling en zijn mannen hadden min of meer carte blanche gekregen om het onafhankelijkheidsstreven en het verzet tegen Nederland in Zuid-Sulawesi te breken en dat deden ze met meedogenloze zuiveringsacties. Onder het mom van noodrecht schoten militairen van het DST zonder proces duizenden mensen dood.

Pas vele jaren later deed voor het eerst een Indië-veteraan publiekelijk een boekje open over wat zich had afgespeeld in de voormalige kolonie.

In 1969 vertelde psycholoog Joop Hueting, eind jaren veertig dienstplichtig soldaat in Nederlands-Indië, in het VARA-programma Achter het Nieuws zijn verhaal:

"We belandden in een kampong waar in het midden een huisje stond. Twee van onze jongens, een korporaal en een soldaat, gingen daar naar binnen en de korporaal schoot daar zijn pistoolmitrailleur leeg. Ik ging naar binnen en ik zag daar in het schemerdonker vijftien, twintig mensen, vrouwen, kinderen en mannen. Toen ik aan het donker gewend was, zag ik daar het spuiten van slagaderlijke bloedingen, het gegil, de doodsnood en de doodskreten van die mensen."


'Excessen'

Naar aanleiding van de tv-uitzending, die veel ophef veroorzaakte, liet de toenmalige regering van KVP-premier Piet de Jong in datzelfde jaar onderzoek doen naar de gebeurtenissen, die toen nog werden beschouwd als 'incidenten'.

Onder leiding van jurist en historicus Cees Fasseur kwam een lijst tot stand van 76 'excessen' - De Jong weigerde te spreken van oorlogsmisdaden.

Fasseur stelde op basis van archiefonderzoek - meldingen, tips en publicaties in de media - vast dat in Zuid-Sulawesi ruim 3100 mensen waren gedood door Nederlandse militairen en nog eens zo’n 700 door uiteenlopende politieonderdelen.

De Indonesiërs zelf meldden bij de Verenigde Naties een aantal van 40.000 doden, dat overigens door veel historici overdreven en propagandistisch wordt genoemd. Op Celebes zijn niettemin nog veel plaatsen die een Jalan 40.000 kennen: 'de straat van 40.000'.


Oorlogsmisdrijven

“Zonder de grenzen van je eigen onderzoek te kennen, zijn toen te snel conclusies getrokken.”Advocaat Liesbeth Zegveld

Overdreven of niet, het archiefonderzoek van Fasseur was wel eenzijdig en verre van compleet, zegt advocate Liesbeth Zegveld. "Het had niet veel om het lijf."

Fasseur sprak niet ter plekke met de mensen in de getroffen dorpen, wel in Nederland met voormalige militairen die bij de operaties betrokken waren geweest. "En die lieten natuurlijk niet veel los", zegt ze.

"Het was een onderzoek van staatswege en over 'de vijand'. Zonder de grenzen van je eigen onderzoek te kennen, zijn toen te snel conclusies getrokken."

Zegveld noemt de 76 excessen in Fasseurs onderzoek "een topje van de ijsberg". "Nederlandse militairen hebben op grote schaal oorlogsmisdrijven gepleegd." Ze was in maart vorig jaar zelf in Sulawesi en sprak met dorpsbewoners en overlevenden, bezocht daar begraafplaatsen en monumenten.

Het Excessenonderzoek van Fasseur zou overgedaan moeten worden, vindt ze. "Want er is veel meer gebeurd", stelt ze vast op basis van de vele gesprekken die ze er voerde. En het gaat niet alleen om de bekende dorpen als Suppa en Rawagede, constateert ze. "Er komen nog steeds nieuwe dorpen bij."

Dat is ook de reden van de weerbarstige houding van de Nederlandse overheid om een schadevergoeding te betalen aan de kinderen van doodgeschoten vaders, vermoedt Zegveld.

"Die vreest een stortvloed aan schadevergoedingen." Maar, zo zegt ze, die vrees is nergens op gebaseerd. Veel geëxecuteerde vaders waren nog jong en hadden hooguit één of twee kinderen. En veel van die kinderen zijn, 68 jaar later, al niet meer in leven.

Dat hield de 82-jarige Shafiah Paturusi in augustus ook de Haagse rechtbank voor. "Voordat we sterven, hoop ik dat we rechtvaardigheid krijgen. Want u kunt aan onze gezichten zien dat we al oud zijn."

Nu.nl

10-03-2015

Krijgen 'kinderen van Sulawesi' schadevergoeding?


De rechtbank in Den Haag doet morgen uitspraak over schadevergoeding voor 'de kinderen van Sulawesi'. Dat zijn kinderen van de Indonesische mannen die in 1947 werden geëxecuteerd door het Nederlandse leger. Drie dingen die je moet weten over de zaak.

1. Waar draait de rechtszaak om?
Vanaf 1945 probeerde Indonesië zich los te maken van Nederland, terwijl Nederland de kolonie koste wat het kost wilde behouden. 200.000 Nederlandse militairen moesten voorkomen dat Indonesië onafhankelijk zou worden. Sommige eenheden maakten actief jacht op Indonesische onafhankelijkheidsstrijders, onder meer die van Kapitein Raymond Westerling. Van de Nederlandse legerleiding kreeg hij toestemming om zijn gang te gaan en dat deed hij ook. Op het eiland Sulawesi werden honderden mannen zonder enige vorm van proces geëxecuteerd, soms zelfs voor de ogen van hun kinderen. Die willen nu een schadevergoeding voor het leed dat hen is aangedaan.

Het gaat nu om vijf kinderen van slachtoffers, maar als de schadevergoeding wordt toegekend, zullen er misschien wel veel meer kinderen van zich laten horen. Dat zou een miljoenenstrop kunnen zijn voor Nederland.

2. Hebben ze kans van slagen?
Tussen 2009 en 2011 speelde een soortgelijke rechtszaak voor een bloedbad dat Nederlandse militairen aan hadden gericht in het dorp Ragawede op Java. Toen waren het de hoogbejaarde weduwen van slachtoffers die een zaak aanspanden. De landsadvocaat bepleitte dat Nederland z’n schuld al had voldaan: in de jaren 60 betaalde het 850.000 gulden aan ontwikkelingshulp aan Ragadewe. Bovendien zou de zaak inmiddels verjaard zijn.

De rechter oordeelde anders: de weduwen verdienden ook een individuele schadevergoeding voor de schade die ze door het handelen van de Nederlandse Staat hadden moeten verduren. Ze kregen per persoon 20.000 euro toegekend, en de Nederlandse ambassadeur maakte expliciet excuses aan de inwoners van Rawagede. Met deze zaak als precedent is het mogelijk dat de rechter morgen ook in het voordeel van de nabestaanden zal oordelen.

3. Wat gebeurt er dan?
Als de ‘kinderen van Sulawesi’ morgen bij de rechtbank gelijk krijgen, is het goed mogelijk dat er zich nog meer nabestaanden melden. Er zijn in de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd ook wel meer bloedbaden geweest dan deze twee. Dat zou de Nederlandse staat dus veel geld kunnen gaan kosten. Maar het is natuurlijk wel lang geleden gebeurd. Veel nabestaanden van de slachtoffers zijn al overleden, mensen die zich nu nog zouden kunnen melden zijn vaak bejaard of hoogbejaard. Hoewel dat bij  hen niet het gevoel zal wegnemen dat er nog een schuld te vereffenen valt.

ZIE OOK: Vraag of weduwen geld zelf kunnen houden


RTL Nieuws / Peper Hofstede

Nederlandse Staat aansprakelijk voor 'Kinderen van Sulawesi'

Gepubliceerd: 11 maart 2015 10:25 Laatste update: 11 maart 2015 11:20


Nederland is aansprakelijk voor de schade van kinderen en weduwen van geëxecuteerde mannen in Zuid-Sulawesi in Indonesië.

Dat heeft de rechtbank in Den Haag woensdag besloten. Maar of alle nabestaanden die de Nederlandse Staat hebben aangeklaagd ook echt een schadevergoeding krijgen staat nog niet vast. Een deskundige moet daar onderzoek naar doen.

De nabestaanden zijn zonen, dochters en vrouwen van Indonesische mannen die eind 1946 en begin 1947 werden geëxecuteerd door het Nederlandse leger in het toenmalige Nederlands-Indië. Nederland kan volgens de rechtbank, net als eerder bij het bloedbad in het dorp Rawagede op Java, geen beroep doen op verjaring.

In totaal 23 weduwen en kinderen hadden een rechtszaak aangespannen. Het staat volgens de rechter voor negen weduwen vast dat hun man daadwerkelijk is geëxecuteerd. De rechtbank buigt zich later nog over wie van de anderen in aanmerking komen voor een schadevergoeding en wat dan de hoogte van die vergoeding moet worden.

Video: Staat aansprakelijk voor 'Kinderen Sulawesi' te zien op Nu.nl

Erebegraafplaatsen
De rechtbank zal een deskundige benoemen die onder meer moet gaan kijken naar de erebegraafplaatsen in Zuid-Sulawesi. Het gaat dan bijvoorbeeld om de vraag of op die plekken uitsluitend mannen zijn begraven die door het Nederlandse leger zijn geëxecuteerd,

Zeker 3.100 mannen zijn destijds doodgeschoten. Het bloedbad is de Zuid-Celebes-affaire gaan heten. Kapitein Raymond Westerling had carte blanche om het hevige verzet tegen Nederland in Zuid-Sulawesi de kop in te drukken. Hij en zijn ondergeschikten deden dat met veel geweld.

Gerechtigheid
Nabestaanden van geëxecuteerde mannen zullen het als gerechtigheid ervaren dat Nederland nu aansprakelijk is voor de schade die ze hebben geleden. Dat zegt Jeffy Pondaag van het Comité Nederlandse Ereschulden woensdag. De stichting had de zaak aangespannen namens de nabestaanden.

Pondaag is ''dik tevreden'', ondanks dat niet zeker is of alle nabestaanden een vergoeding krijgen en ook de hoogte daarvan nog niet vaststaat. Om vast te stellen of de nabestaanden in de jaren veertig daadwerkelijk hun man of vader zijn verloren is meer bewijs nodig. De rechtbank gaat daarvoor ook een deskundige benoemen.

Volgens advocate Liesbeth Zegveld is de erkenning van de aansprakelijkheid die ook geldt voor kinderen ''erg belangrijk''. Maar het zal volgens haar nog een heel karwei worden om het bewijs in alle gevallen helemaal rond te krijgen.

In de gebieden waar het is gebeurd zijn bijvoorbeeld leeftijden vaak slecht geadministreerd en weten de mensen vaak zelf ook niet hoe oud ze precies zijn. Het benoemen van een deskundige noemt Zegveld bijzonder. ''Het is goed dat de rechtbank zelf initiatief neemt.''

Rawagede
De zaak van de 'kinderen' ligt in het verlengde van de Rawagede-tragedie, een dorp op West-Java waar Nederlandse soldaten in december 1947 ruim 430 mannen zonder pardon executeerden. In 2011 bepaalde de rechter dat Nederland een schadevergoeding moet betalen aan de nog levende weduwen van de doodgeschoten mannen in Rawagede.

De regeling gold later ook voor de vrouwen die in Sulawesi hun mannen hadden verloren, maar niet voor kinderen die door het geweld vaderloos achterbleven.

Nu

http://gdb.bloggertje.nl/note/57583/de-amnestie-ordonnantie-inzake-de-oorlogsmisdaden.html

Beste Gerard,
Waarom discussieert u niet mee met Java Post:
http://javapost.nl/2015/03/11/staat-aansprakelijk-voor-kinderen-sulawesi/


DK

Bedankt voor de tip DK. Mijn link daar nu gepost (mijn reactie is in afwachting van moderatie).

Gerard

Nog 100 tot 200 claims 'kinderen van Sulawesi'

Gepubliceerd: 08 oktober 2015 12:16
Laatste update: 08 oktober 2015 17:43

De komende tijd zijn nog honderd tot tweehonderd claims te verwachten van kinderen van standrechtelijk geëxecuteerde mannen in Zuid-Sulawesi.
Dat heeft het Comité Nederlandse Ereschulden (K.U.K.B.) donderdag gezegd bij de rechtbank in Den Haag. De stichting is de motor achter de rechtszaken.

De kinderen, inmiddels zelf bejaard, zeggen dat hun vaders zijn doodgeschoten in 1946 en 1947 in het toenmalige Nederlands-Indië.

Ze komen bovenop de ongeveer 75 claims van weduwen en enkele kinderen die al in behandeling zijn of sinds kort zijn ingediend.

Nabestaanden
K.U.K.B. informeerde nabestaanden in de dorpen over de mogelijkheid voor een claim. De rechtbank bepaalde eerder dit jaar dat Nederland aansprakelijk is voor de schade van de kinderen en weduwen van de geëxecuteerde mannen.

Nederland onderzoekt de al ingediende claims, maar zegt dat in een behoorlijk aantal gevallen niet vaststaat of een echtgenoot of vader standrechtelijk is geëxecuteerd. Een deskundige moet in die gevallen duidelijkheid gaan geven.

Deskundige
Een door advocate Liesbeth Zegveld voorgestelde archiefonderzoeker die op zoek moet gaan naar bijvoorbeeld namenlijsten met slachtoffers is voor Nederland onbespreekbaar. Wel wordt gesproken over een deskundige die in Indonesië ter plekke onderzoek gaat doen.

De afgelopen tijd zijn drie weduwen overleden die een claim hadden ingediend. De laatste in september.

Oorlogsmisdaden
De rechtbank boog zich donderdag voor het eerst ook over andere vermeende oorlogsmisdaden. Het gaat om de groepsverkrachting van de toen achttienjarige vrouw Tremini in het christelijke dorp Peniwen en de foltering met elektrische schokken van de gevangene Yaseman op Java. Zegveld eist voor beiden een schadevergoeding.

Nederland vindt dat de gebeurtenissen zijn verjaard. Ook zou er geen bewijs voor zijn. ''65 jaar geleden , 65 jaar na dato komt er een verklaring van wat er is gebeurd'', aldus de landsadvocaat.

''Waarom is het niet mogelijk geweest om daar zelf eerder mee te komen?'', zei hij over de verklaring van Tremini, die het destijds al wel vertelde aan de dominee.

Nederland vindt dat zij destijds naar een Nederlandse onderzoekscommissie had moeten stappen. Zegveld wees er daarna op dat er toen vrijwel niet werd opgetreden tegen de misstanden.

Door: ANP
Nu.nl