'Er zijn ordelijkere landen, minder corrupt. Maar voor Indonesië zou ik sterven'

'Er zijn ordelijkere landen, minder corrupt. Maar voor Indonesië zou ik sterven'
Wouter van Cleef − 17/08/15, 21:47


Interview Indonesië bestaat zeventig jaar. Goenawan Mohamad, vooraanstaand intellectueel in het land, noemt de verjaardag 'een prestatie'. 'Dat het land overleeft, is iets om te vieren.'


Indonesië viert vandaag zijn zeventigste verjaardag en dat zullen de inwoners van Jakarta weten ook. De stad hangt vol rood-witte decoraties, de kleur van de vlag van de republiek Indonesië, die werd uitgeroepen op 17 augustus 1945. Langs de wegen stellen zich al weken verkopers van vlaggetjes op om goede zaken te doen met de automobilisten in de voorspelbare files.

De onafhankelijkheidsproclamatie in 1945 volgde twee dagen na de Japanse capitulatie in de Tweede Wereldoorlog. Met de overgave van Japan, grepen Indonesische nationalisten hun kans: ook de Nederlandse kolonialen moesten vertrekken. Voortaan zou Indonesië zijn eigen boontjes doppen. Dat was tegen het zere been van Den Haag, 'Indië verloren, rampspoed geboren', was de kreet van die tijd. Met 'politionele acties' - Indonesiërs spreken liever van een onafhankelijkheidsstrijd - probeerde Nederland vier jaar lang de onafhankelijkheidsbeweging de kop in te drukken. Het duurde tot eind 1949 voor Nederland Indonesië als land erkende.

Het besturen van Indonesië is een enorme uitdaging. De archipel telt ruim 17.000 eilanden, verspreid over vijfduizend kilometer - van het conservatief-islamitische Atjeh in het noordwesten tot de opstandige provincie Papoea met zijn animistische stammensamenlevingen in het oosten.

Hoe kan zo'n enorm land met allerlei conflicthaarden de zeventig halen? En hoe bepalend zijn die historische splijtzwammen voor het heden?

Goenawan Mohamad (74) denkt al decennialang over deze vragen. Hij is een van Indonesië's meest vooraanstaande intellectuelen, als dichter en journalist houdt hij de vinger aan de pols van samenleving en politiek. Hij stond op de barricaden tegen de Soeharto-dictatuur en steunt de vorig jaar gekozen president Jokowi, die hoop op vernieuwing bracht. "We hebben goede en slechte geschiedenis, zoals corruptie. Sommige sectoren worden door de mafia geregeerd", stelt hij.

Hoe belangrijk is de onafhankelijkheidsdag voor de Indonesiërs?
"De onafhankelijkheidsverklaring in 1945 was ongepland. Het was opwindend, niemand wist wat er zou gebeuren. Het was echt een sprong in het diepe. Nu is het een verjaardag als alle andere: het betekent niet zoveel, behalve als je er betekenis aan toekent. Maar toch, deze zeventigste verjaardag is een prestatie als je kijkt naar het bloedige geweld in onze geschiedenis en de dreiging van desintegratie en conflict, die van begin af aan boven ons hing. Dat het land overleeft, is iets om te vieren."


Nederland erkent politiek en moreel Indonesië's onafhankelijkheidsverklaring van 17 augustus 1945, maar houdt vast dat de soevereiniteitsoverdracht in juridische zin pas in 1949 plaatsvond. Wat vinden Indonesiërs daarvan?
"We geven er niets om. 'Who cares?' Het doet geen pijn, het is irrelevant."

Uw vader werd door de Nederlanders geëxecuteerd in 1947. Hoe heeft dat uw denken beïnvloed?
"Het maakte mij toegewijder aan dit land dan veel van mijn generatiegenoten. Dit is niet het beste land op aarde, maar toch voel ik grote toewijding. Het land voelt haast als een deel van mijn lichaam. We hebben zoveel bloedvergieten en tragiek meegemaakt, het gevoel gaat daarom dieper. Als de omstandigheden erom vragen ben ik bereid te sterven voor dit land. Dat klinkt erg bombastisch en ik praat er nooit over want het is best gênant, maar zo voelt het wel. Er zijn veel mooie landen die ordelijker zijn en minder corrupt. Minder stom, ook. Maar voor die landen zou ik niet willen sterven, dit land is anders."

Goenawan Mohamad ontvangt zijn gast in het door hem opgerichte 'Komunitas Salihara', een zeldzaam paradijsje voor de kunsten in het zuiden van Jakarta. Op de drukke straat voor de deur kruipt het verkeer vooruit. Getoeter van motors en bulderende bussen die met veel lawaai optrekken en weer remmen, maken dat Goenawan Mohamad soms bijna moet schreeuwen om verstaanbaar te zijn.

Zijn tijd is schaars. Mohamad is druk in de weer met de voorbereidingen van de Frankfurter Buchmesse. Op de grootste Europese boekenbeurs staat Indonesië dit najaar bijzonder in de schijnwerpers. Als boegbeeld van de Indonesische letteren leidt Goenawan Mohamad de voorbereidingen. "Veel jongeren met wie ik nu werk hadden nog nooit van de Frankfurter Buchmesse gehoord, maar toen ze begrepen dat het voor de goede naam van het land was zetten ze direct de schouders eronder. Ik was verrast dat zelfs jonge kosmopolitische Indonesiërs, die naar rap en jazz luisteren, toch een diepe verbintenis voelen met dit land."

Een boer op het platteland van Sumatra of een visser op een klein Moluks eiland hebben onderling weinig gemeen, laat staan met een rijke zakenman in Jakarta. Wat is de betekenis van Indonesië als eenheidsstaat wanneer er amper eenheid is?
"Er is inderdaad soms scepsis over de Indonesische eenheid, maar die is nooit serieus op de proef gesteld. Toch, zodra iemand naar het buitenland vertrekt zal hij zich direct Indonesiër noemen. Ik zie Indonesië als een proces, een verbeelding in wording.

lees verder bij Trouw

Interview Indonesië bestaat zeventig jaar. Goenawan Mohamad, vooraanstaand intellectueel in het land, noemt de verjaardag 'een prestatie'. 'Dat het land overleeft, is iets om te vieren.'
================================================================

*Het besturen van Indonesië is een enorme uitdaging. De archipel telt ruim 17.000 eilanden, verspreid over vijfduizend kilometer - van het conservatief-islamitische Atjeh in het noordwesten tot de opstandige provincie Papoea met zijn animistische stammensamenlevingen in het oosten.
( Het is ook een wonder , kijk naar USSR,Jugoslavia etc)


*Hoe kan zo'n enorm land met allerlei conflicthaarden de zeventig halen? En hoe bepalend zijn die historische splijtzwammen voor het heden?
Goenawan Mohamad (74) : "We hebben goede en slechte geschiedenis, zoals corruptie. Sommige sectoren worden door de mafia geregeerd", stelt hij.
(Heeft hij gelijk , maar wat is 70 jaren in de geschiedenis )

*Hoe belangrijk is de onafhankelijkheidsdag voor de Indonesiërs?
"De onafhankelijkheidsverklaring in 1945 was ongepland.
( Ma'af hij vergeet de rol van Boedi Oetomo, Sumpah Pemuda 1928 etc )

Het was opwindend, niemand wist wat er zou gebeuren. Het was echt een sprong in het diepe.
Nu is het een verjaardag als alle andere: het betekent niet zoveel, behalve als je er betekenis aan toekent. Maar toch, deze zeventigste verjaardag is een prestatie als je kijkt naar het bloedige geweld in onze geschiedenis en de dreiging van desintegratie en conflict, die van begin af aan boven ons hing. Dat het land overleeft, is iets om te vieren."
(Flauwe kul , kennelijk "vergeet" hij dat Indonesiers waarde hechten aan symboliek)

*Nederland erkent politiek en moreel Indonesië's onafhankelijkheidsverklaring van 17 augustus 1945, maar houdt vast dat de soevereiniteitsoverdracht in juridische zin pas in 1949 plaatsvond. Wat vinden Indonesiërs daarvan?
"We geven er niets om. 'Who cares?' Het doet geen pijn, het is irrelevant."
(100% , who cares ? Het gaat om wat de Indonesiers zelf willen en vinden, hebben we de goedkeuring /zegen van de Nederlanders niet nodig )


*Uw vader werd door de Nederlanders geëxecuteerd in 1947. Hoe heeft dat uw denken beïnvloed?
"Het maakte mij toegewijder aan dit land dan veel van mijn generatiegenoten. Dit is niet het beste land op aarde, maar toch voel ik grote toewijding. Het land voelt haast als een deel van mijn lichaam. We hebben zoveel bloedvergieten en tragiek meegemaakt, het gevoel gaat daarom dieper. Als de omstandigheden erom vragen ben ik bereid te sterven voor dit land. Dat klinkt erg bombastisch en ik praat er nooit over want het is best gênant, maar zo voelt het wel. Er zijn veel mooie landen die ordelijker zijn en minder corrupt. Minder stom, ook. Maar voor die landen zou ik niet willen sterven, dit land is anders."
( Dat zeggen veel Indonesiers uit zijn en mijn generatie)


*Een boer op het platteland van Sumatra of een visser op een klein Moluks eiland hebben onderling weinig gemeen, laat staan met een rijke zakenman in Jakarta. Wat is de betekenis van Indonesië als eenheidsstaat wanneer er amper eenheid is?
"Er is inderdaad soms scepsis over de Indonesische eenheid, maar die is nooit serieus op de proef gesteld. Toch, zodra iemand naar het buitenland vertrekt zal hij zich direct Indonesiër noemen. Ik zie Indonesië als een proces, een verbeelding in wording.
( Het is geworden zoals het nu is.
De jongere generatie en de kleinere deelvolkeren weten ook dat ze alleen kunnen bestaan / leven in de grote verband als NKRI,  de Eenheidsstaat)


Het zelfbewustzijn van verschillende volkeren is van relatief recente datum, na de komst van de Nederlanders.
(Ma'af pak, dat geldt misschien voor de kleinere deelvolkeren , de Dayaks,Tenggers,Badui en nog vele "kleinere deelvolkeren zoals de Papuas etc.
Bij de Sundanezen, Javanen, Acehers , Minangkabauers,Batak, Bali etc zit het al eeuwen sinds de spreiding van de "beschaving" uit West Java naar Midden/Oost Java en daarna naar de rest van Nusantara)


*"Mijn theorie is dat Indonesië een land is van minderheden. Er is geen meerderheid. Mede daarom maakt iedereen zich het Bahasa Indonesia eigen, het is immers niet de taal van een bepaalde meerderheidsgroep.
( Ma'af Pak.Ook niet , kijk even naar de dominante deelvolkeren zoals Javanen/Sundanezen en andere grote deelvolkeren.
  Het was een goede beslissing van de Indonesische founding fathers met hun Sumpah Pemuda 1928 , die de Groot Java gedachte hadden verlaten.
Bahasa Melayu standaard ex Riau Lingga werd later gekozen als Bahasa Indonesia .
Wel heeft Gunwan gedeeltelijk gelijk dat Bhs Melayu Pasar-Lingua franca in de regio , in het begin door ongeveer 7% kustbewoners van Nusantara werd gebruikt.
Tot 1928 spreekt men hun eigen bahasa daerah, uitgezonderd de pribumi  die bahasa melayu in hun sakolah desa of ongko loro school hadden gevolgd )

Er zijn soms conflicten tussen verschillende groepen. Toch ben ik ben optimistisch, vooral vanwege de mensen met wie ik samenwerk. Zij maken geen punt van hun verschillende afkomst. Je moet er niet teveel over nadenken."
(100 % eens)

*U heeft landgenoten die zeggen dat Indonesië nog steeds een kolonie is, maar nu onder Javaanse leiding. Zij hebben immers de meeste macht.
"Sommigen zeggen dat, maar het is bullshit. Tegenwoordig worden alle lokale bestuurders gekozen door de lokale gemeenschap en krijgen ze hun eigen budget vanuit Jakarta. Die decentralisatie kwam op gang na de dictatuur van Soeharto, het was een stille revolutie."

( ook BS ,het is gewoon onwetendheid , wat wel waar is dat de Javanen ongeveer 60-70 miljoen quq aantal , maar de rest zijn geen Javanen )

*Wat zijn bedreigingen voor de huidige stabiliteit en vrijheid?

"Ten eerste religieus fundamentalisme en intolerantie. Er speelt nu een tegenstelling tussen moslims en niet-moslims. Ook de schatrijke oligarchen zijn een bedreiging. Zij hebben de commerciële tv-stations in handen en kunnen veel macht uitoefenen. Gelukkig verspreiden deze stations geen racistische en verdelende boodschappen. Ze zijn juist een verbindende factor, door het gebruik van dezelfde taal in hele land en het feit dat iedereen naar dezelfde programma's kijkt. Juist omdat de televisie commercieel is, willen ze iedereen tevreden houden: moslims, christenen. Zo kunnen ze geld verdienen. Ze moeten in het midden blijven zitten en zijn daarom wars van sektarisme."
(Ben 100% eens)