Veteranen verbitterd over Indonesië

Veteranen verbitterd over Indonesië
Terugtrekking uit Djokja markeerde einde kolonie


Precies zestig jaar geleden werd het Nederlandse leger geëvacueerd uit de Indonesische stad Djokja. Dat terwijl deze net was veroverd tijdens de tweede politionele actie. Veel soldaten konden deze koerswijziging maar moeilijk verkroppen. Ze zou het einde van Ons Indië inluiden.

Het was een guerrilla-oorlog. De Nederlandse soldaten vochten eind jaren veertig tegen onzichtbare strijders van het Republikeinse leger van Soekarno, die zich schuilhielden in de bosjes of onder de bevolking. Vooral tussen de Nederlandse posten in was het gevaarlijk. Op deze dodenwegen kon alleen in konvooi worden gereden, met voor en achter een pantserwagen. Voortdurend het gevaar van mijnen en hinderlagen. In dit gevaarlijke gebied probeerde het KNIL orde te scheppen: het Nederlands bestuur moest worden hersteld, en de plantages moesten weer op volle toeren draaien.

Koninkrijksgedachte
Met de eerste politionele actie in 1947, die tegen de zin van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten werd gevoerd, probeerde Nederland op militaire wijze de Soekarno's Republikeinen eronder te krijgen. De Nederlanders zagen zichzelf als de bevrijders. De politiek ten aanzien van Indonesië was na de Tweede Wereldoorlog eerder conservatief dan vooruitstrevend geworden. Men had een beeld gevormd, dat voortbouwde op wat koningin Wilhelmina in december 1942 in Londen had uitgesproken. Zij zag het koninkrijk als een “deelgenootschap tussen de verschillende volkeren”, de rijksdelen zullen deel “hebben van het geheel, terwijl zij ieder op zichzelf de eigen inwendige aangelegenheden in zelfstandigheid en steunend op eigen kracht, doch met de wil elkander bij te staan zullen behartigen.”

Lees en luister op de geschiedenis VPRO-site verder.