Deze man gaat Jakarta file-vrij maken. Of toch niet?

Deze man gaat Jakarta file-vrij maken. Of toch niet?
De nieuwe gouverneur van Jakarta
Veel inwoners hebben geen vertrouwen in de nieuwe gouverneur van Jakarta. Ze zien hem als populistische korte-termijn-denker.

Annemarie Kas
16 oktober 2017 om 13:58


De gouverneur van Jakarta Anies Baswedan (rechts) en plaatsvervangend gouverneur Sandiaga Uno.
Foto Beawiharta/Reuters

De nieuwe gouverneur van Jakarta, Anies Baswedan (48), treft maandag bij zijn aantreden een verdeelde stad aan. Fans van de vorige gouverneur van Jakarta stuurden elkaar al cynische lijstjes via Whatsapp door waarin ze voorspellingen deden over hoe het nu zou worden. Nog maar een paar dagen, zo stond er in een van de berichten, dan is het gedaan met de overstromingen en met de files. Dan hoeven inwoners geen aanbetaling meer te doen voor een hypotheek. En dan krijgen alle wijkhoofden een miljard roepiah, ruim 60.000 euro. Zomaar, zonder dat ze er iets voor hoeven doen.

De tegenstanders van Baswedan vinden hem ongeloofwaardig en zijn beloften belachelijk. Wie denkt nou serieus dat hij het verkeersprobleem in Jakarta, waar de stad met tien miljoen inwoners al jaren mee worstelt, even snel kan oplossen?

De verkiezingscampagne voor het gouverneurschap was in april, maar doet nog steeds pijn bij veel inwoners van Jakarta. Baswedan won met 58 procent van de stemmen, geen gigantische meerderheid. In de campagne kreeg hij de steun van radicale islamitische groeperingen, zij zijn slim georganiseerd en met hun hulp haalde hij veel stemmen binnen. Ze lieten een grimmige antistemming tegen Baswedans tegenkandidaat ontstaan, dat was de toen zittende gouverneur Basuki Tjahaja Purnama (beter bekend onder zijn bijnaam Ahok). Hij is christelijk en zit nu in de cel, veroordeeld voor godslastering.

Populistische ideeën

Van huis uit is Baswedan wel moslim, maar zeker geen radicaal. Hij stond vooral bekend als intellectuele en gematigde academicus, vertelt analist Tobias Basuki van het Centre for Strategic and International Studies in Jakarta. Hij is kritisch over Baswedan. „Hij had nooit populistische ideeën, hij was niet van het makkelijk scoren. Nu deed hij dat ineens wel en dat maakt hem ook als gouverneur straks onvoorspelbaar.”

In de campagne beloofde Baswedan van alles dat in de smaak viel bij arme inwoners van Jakarta, maar de stad op lange termijn geen goed doet. Zo zouden gezinnen die op de rivieroevers wonen en daarmee overstromingen in de hand werken, hun huis niet meer gedwongen uithoeven, zoals bij de vorige gouverneur. Dat was één van zijn vele impopulaire maatregelen, maar de overstromingen werden wel minder erg.

In 2014 werkte Baswedan als woordvoerder voor president Widodo in de verkiezingscampagne. Widodo won en als bedankje benoemde hij Baswedan als minister van Onderwijs. Alleen vorig jaar gooide de president hem eruit bij een reshuffle en nog steeds is niet echt duidelijk waarom. „De geruchten gaan dat hij de bureaucratie niet goed aankon en dat hij slecht was met budgetten”, vertelt Tobias Basuki. „Twee dingen die voor het bestuur van Jakarta net zo belangrijk zijn.”

Landelijke verkiezingen

Ook voor de landelijke Indonesische politiek heeft Baswedans aantreden gevolgen. Politiek Jakarta houdt zich nu al bezig met de presidentsverkiezingen van 2019. Analisten zeggen dat de radicale moslimgroepen de gouverneursverkiezingen als generale repetitie voor ‘2019’ zagen: nu willen ze Widodo weghebben. Anies Baswedan zit tegenwoordig in het kamp van oud-generaal Prabowo Subianto, hij gaat Widodo waarschijnlijk uitdagen. Tobias Basuki: „Baswedan gaat vast Widodo’s landelijke beleid tegenwerken en de verdeeldheid in de samenleving opporren.”

NRC