"Dat is biologische vader en ik voelde helemaal niks."

"Dat is biologische vader en ik voelde helemaal niks."
27 jan 2018 - 11:31 Frysk


De lytse Tjeerd van der Zwan en syn mem doe't se yn Swolle wennen - Foto: Famylje-argyf
Harkje nei Tjeerd van der Zwan


Hoe een klein donker jongetje burgemeester werd in Fryslân. Zo begon Tjeerd van der Zwan vrijdagavond zijn verhaal tijdens de Winterjûnenocht van Culturele Hoofdstad. De burgemeester van Heerenveen vertelde een heel persoonlijk verhaal. Een verhaal over anders zijn en over dankbaarheid voor de kansen die hij in Fryslân kreeg en over zijn ouders. Het verhaal begint aan de andere kant van de wereld.

De moeder van burgemeester Van der Zwan werd in 1934 geboren in Nederlands Indië. Zijn pake was een blanke Hollander, zijn beppe half Indisch. Toen Japan in 1942 de macht overnam kwamen alle familieleden in diverse Jappenkampen terecht. "Mijn moeder heeft geen trauma's aan die tijd overgehouden, alleen een enorme haat tegen Japanners. Een Japanse auto kon niet en ik mocht met elk vriendinnetje thuiskomen, als ze maar geen Japanse was."

Naar Nederland
Na de Japanse bezetting komt de familie naar Nederland. Ze kunnen hier hun draai niet vinden en gaat na drie jaar weer terug. "Voor mijn moeder de mooiste jaren van haar leven." Ze treft een Indonesische militair, maar haar ouders keuren de relatie af. Als ze in verwachting raakt, sturen ze haar naar Nederland. Hier wordt de kleine Tjeerd geboren.

Ze trouwt met een Nederlandse man. Tjeerd van der Zwan weet niet beter als dat die zijn heit is. Hij krijgt halfzusjes en halfbroertjes. "Op deze foto zie je drie blanke meisjes en een jongetje met een duidelijk donkerder huidskleur, maar dat zagen wij toen niet." Dat wordt later wel anders.


Confrontatie
Van der Zwan groeit op in Zwolle. "Mijn moeder had mij altijd gezegd dat ik wanneer ik een meisje zou ontmoeten, ik mij voor moet stellen aan haar ouders. Dat deed ik, maar toen kreeg ik terug dat ze niet meer met me om mocht gaan omdat ik zwart was." Ook bij het stappen wordt hij geconfronteerd met zijn donkere huidskleur. Hij wordt in alle kroegen geweigerd. Het doet wat met zijn zelfbeeld, hij denkt dat er wat mis is met hem.

In deze tijd vertellen zijn ouders hem dat zijn biologische vader in Indonesië leeft. "Ik nam het voor kennisgeving aan en stopte het weg." In Leeuwarden begint hij aan de lerarenopleiding. Hij vindt het hier "een verademing en is welkom in iedere kroeg. "Ik had niet het idee dat op kleur werd gekeken. Leeuwarden heeft mij mijn zelfvertrouwen weer terug gegeven, daar ben ik Leeuwarden, Friesland, nog altijd dankbaar voor."


Zoektocht naar biologische vader
Op zijn 25ste vraagt zijn moeder hem en zijn vrouw Baukje mee naar Indonesie. Ze wil hun laten zien waar ze vandaag komt.  Eenmaal daar blijkt dat ze ook op zoek wil naar zijn biologische vader.  Het lukt om hem op te sporen, omdat het een belangrijke zakenman is in Indonesië. In die tijd, jaren '70, was Soeharto daar de baas. Hij was daar president geworden met veel geweld. Wie daar zaken wilde doen moest zich confermeren aan zijn regime, een regime van corruptie waar Van der Zwan zich absoluut niet in kon vinden. "Dat benauwde mij enorm".

"Dan komt daar een meneer aan, waarvan anderen zeggen, die lijkt heel erg op jou maar dat zie ik helemaal niet, en dat is jouw biologische vader en ik voelde niks". Het lukt niet om écht persoonlijk contact te krijgen en die muur tussen Van der Zwan en zijn biologische vader zal er altijd blijven. Via zijn moeder houden ze wel contact en ze treffen elkaar later ook wel in Nederland, maar het contact blijft oppervlakkig.

Na 2000 hoort hij plotsling niets meer uit Indonesië. Mogelijk komt dat ook door het einde van de periode Soeharto, mogelijk door de tweede vrouw van zijn vader. In 2004 komt Van der Zwan er achter dat zijn biologische vader is overleden.  

Luister voor het hele verhaal naar de reportage met burgemeester  Tjeerd van der Zwan in Buro de Vries.

Omrop Fryslan