Waarheid Javazee komt niet vanzelf boven water

Nederland wil meekijken bij nieuw onderzoek

Waarheid Javazee komt niet vanzelf boven water

Door ONZE PARLEMENTAIRE REDACTIE

Updated 3 uur geleden
29-01-2018, 05:30 in BINNENLAND


DEN HAAG - Nederland wil graag over de schouder meekijken nu Indonesië nieuw onderzoek doet naar wat er is gebeurd met onze gezonken oorlogsschepen. Het is echter nog de vraag of het land dat toestaat.

In de Tweede Wereldoorlog zonken er drie Nederlandse schepen bij een slag in de Javazee. Nadat ze deze eeuw werden herontdekt wilde een duikexpeditie in 2016 opnieuw bij de wrakken gaan kijken. Maar ze lagen niet meer op de plek waar ze gevonden waren. Na ruim een jaar onderzoek werd samen met de Indonesische autoriteiten een punt gezet achter de speurtocht; de wrakken zouden verdwenen zijn.

Inmiddels zijn er aanwijzingen dat de wrakken gesloopt zijn om het staal te kunnen verkopen en de menselijke resten zouden op meerdere plekken, zelfs naast een vuilnisbelt, zijn gedumpt. En diplomatiek erg pikant: Indonesië heeft zelfs vergunningen afgegeven voor het bergen van schepen op de locaties waar de Nederlandse schepen lagen. Het bewijs daarvan is in handen van De Telegraaf. Het bestaan van zulke vergunningen werd eerder ontkend.

Het is daarom nu dan ook de vraag in hoeverre Indonesië nog te vertrouwen is in het vervolgonderzoek naar deze pijnlijke zaak. Kamerleden vragen zich dat openlijk af. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie zegt dat Nederland hulp heeft aangeboden bij het plaatselijke onderzoek naar de nieuwe onthullingen van deze krant, want zo zou Den Haag kunnen meekijken. „Het is nu aan Indonesië.” Alleen dat land kan beslissen of Nederlandse autoriteiten op dat grondgebied onderzoek mogen verrichten.

In Den Haag wordt door ingewijden verteld dat er daartoe diplomatieke druk wordt uitgeoefend. In de hofstad kan er immers alleen ’bureau-onderzoek’ gedaan worden en dat is in deze zaak niet genoeg. Meerdere Kamerleden willen dat er nog meer druk wordt uitgeoefend om een snel en goed onderzoek te krijgen waardoor de menselijke resten vlug veiliggesteld kunnen worden.

„De nieuwe informatie is stuitend”, zegt bijvoorbeeld VVD-Kamerlid Wybren van Haga. ’Respectloos’ meent CDA-Kamerlid Hanke Bruins Slot, die de toezegging wil dat de Oorlogsgravenstichting uit Nederland de menselijke resten mag veiligstellen. Ze wil ’volop druk’ vanuit het kabinet.

Andere Kamerleden denken er net zo over en PVV-Kamerlid Gabriëlle Popken wijst op het Indonesische belang bij dit onderzoek. Dat is niet per se het boven tafel krijgen van feiten. „Het liefst wil ik dat we meekijken over de schouder”, zegt ze daarom.

Nabestaanden willen graag snel duidelijkheid en hopen dat de resten van hun geliefden alsnog geborgen worden. „Liefdeloos” noemt de 76-jarige Karel Tellings uit Barendrecht de illegale sloop van oorlogsbodems waarbij de stoffelijke resten zonder enig respect zijn behandeld.

Karel is de enige zoon van Johannes ’Nono’ Tellings, die als 23-jarige aan boord van De Ruyter omkwam. „Ik word hier intens verdrietig van. Onze geliefden zijn als dode katten in zakken gestopt en op de vuilnisbelt gegooid”, reageert hij op de berichten over botten die – verpakt in rijstzakken – gedumpt werden.

Telegraaf