'Ik ben geen Indo maar een Javaanse Surinamer'

Hariëtte Mingoen: ,,Ik wil mensen laten beseffen dat Javaanse Surinamers best een interessant verhaal hebben.'' Frank Jansen

'Ik ben geen Indo maar een Javaanse Surinamer'

'Ons belangrijkste doel is dat de sporen van Javaanse Surinamers in Den Haag niet verloren gaan', zegt Hariëtte Mingoen, voorzitter van Stichting Comité Herdenking Javaanse Immigratie (STICHJI).

Stuart Kensenhuis 13-02-18, 18:19

Vandaag overhandigt ze aan het Haags Gemeentearchief (HGA) een digitale verzameling van het erfgoedproject Javanen in de Nederlandse Polder. Deze collectie omvat interviews, foto's, films, audio, krantenartikelen en andere publicaties. Ook is er informatie in te vinden over publieke plekken waar Javaanse Surinamers hun stempel op hebben gedrukt, zoals moskeeën, eethuizen en woonzorgvoorzieningen voor ouderen.

,,Ik vind dit heel erg bijzonder want het is überhaupt de eerste keer dat wij een digitaal archief ontvangen", zegt Ellen van der Waerden, archivaris/manager van het HGA. ,,Dat het ook nog werk is van een migrantenorganisatie, is natuurlijk helemaal geweldig. Daar hebben we maar heel weinig van in huis. Ik hoop dat het andere migranteninstellingen aanspoort om ook hun archieven naar ons te brengen.''


Lisa Djasmadi: ,,Veel verwarring bij Nederlanders.'' Frank Jansen

Lisa Djasmadi is secretaris van de Stichting Comité Herdenking Javaanse Immigratie. Ze schetst het probleem dat wellicht aan de basis ligt van Javanen in de Nederlandse Polder. ,,Er is veel verwarring bij Nederlanders over onze identiteit. Je hebt namelijk Indische Nederlanders, Indonesiërs en Javaanse Surinamers. Die groepen worden altijd door elkaar gehaald'', vertelt ze.

STICHJI-voorzitter Hariëtte beaamt dit: ,,Javanen zeggen vaak: Ik ben niet belangrijk'', voegt ze eraan toe. ,,Wat ik mensen wil laten beseffen is dat Javaanse Surinamers, ook al zijn ze stil, best een interessant verhaal hebben. Het is een deel van de Nederlandse geschiedenis. Nederland is er namelijk verantwoordelijk voor dat onze voorouders vanaf 9 augustus 1890 in Suriname terecht zijn gekomen en later in Nederland. Ik zou het niet fijn vinden als dat een vergeten bladzijde wordt.''

Interessant om te volgen zijn de andere migratiestromen van Javaanse Surinamers. Later zijn namelijk ook groepen Javanen uit Suriname vertrokken naar Sint Maarten, Curaçao en Miami.

Bijzonder
Een bijzonder verhaal is dat van de georganiseerde repatriëring in 1954. ,,Een groep ging toen van Suriname terug naar Indonesië, maar een andere groep ging naar Frans Guyana'', vertelt Hariëtte. ,,Bovendien is tijdens de 'binnenlandse' oorlog in Suriname (1986-1992, Ronnie Brunswijk versus Desi Bouterse) een groep Javaanse Surinamers naar dat buurland gevlucht. Van daaruit zijn ze in andere Frans sprekende landen in het Caraïbisch gebied terechtgekomen en ook in Frankrijk.''

In Nederland zijn de grootste concentraties Javaanse Surinamers te vinden in Hoogezand, Groningen, Delfzijl, Sint-Michielsgestel, Tilburg, Goirle, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Bij elkaar ongeveer 25.000 mensen. Bekende Javaanse Surinamers zijn bijvoorbeeld ex-profvoetballer Maarten Atmodikoro (onder meer ADO Den Haag), de schrijfster Karin Amatmoekrim (onder meer Het knipperleven uit 2004 en Tenzij de vader uit 2016) en natuurlijk zwemster Ranomi Kromowidjojo, drievoudig Olympisch zwemkampioene en meervoudig wereldkampioene. Over haar zegt Hariëtte: ,,Zeer waarschijnlijk gaan we volgend jaar in het noorden van Nederland, het gebied waar Ranomi geboren en getogen is, dit project ook doen. Dan willen we graag haar en haar familie benaderen om ook hun verhaal vast te leggen.''


Ranomi Kromowidjojo. ,,We willen ook het verhaal van haar familie vastleggen.'' AFP

,,Dit is een mooi en belangrijk project'', zegt Reinier Kromopawiro, auteur van het boek Watersé en in 1967 één van de eerste Javaanse Surinamers die zich vestigden in Den Haag. ,,In die periode stelden Nederlanders me wel eens de vraag: Komt u uit Indonesië? Ze waren verbaasd als ik zei dat ik Surinamer was'', vertelt hij. ,,Ik heb altijd gezegd dat Javanen meer in het zicht mogen komen en niet in de schaduw van anderen moeten blijven zitten.''

Melvin Toemin is voorzitter van Stichting Rukun Budi Utama (RBU) uit Spoorwijk, een organisatie die al 41 jaar bestaat. Ook hij is erg te spreken over dit project. ,,Goed dat Hariëtte hiervoor het initiatief heeft genomen. Ze heeft een lange geschiedenis hier in Den Haag wat betreft de culturele identiteit van Javaanse Surinamers. Dat doet ze met onderzoek, het schrijven van boeken en met het houden van tentoonstellingen. Belangrijk werk. Overigens komt een gedeelte van de bestanden van dit project uit de archieven van RBU.''

Hariëtte verklaart nog even iets over de verschillende Surinaams-Javaanse eethuisjes in Den Haag. ,,Onderdeel van deze digitale collectie is ook het boek 'Saoto, Berkat en Dawet' (LM Publishers, 2008). Hierin het verhaal over twintig van zulke bedrijfjes. Meestal zijn ze herkenbaar aan de naam. Zodra er 'Warung' in staat is het een bedrijf van een Javaanse Surinamer. Voorbeelden zijn Warung Mini aan de Amsterdamse Veerkade en Warung Kromo aan de Elandstraat. Vaak wappert ergens ook de Surinaamse vlag, want ze zijn best trots op hun achtergrond.''

Van 13 februari tot 26 maart is in het Atrium van het stadhuis ook de expositie: Van Nieuwkomer tot Hagenees - Javaanse Surinamers in beeld.


V.l.n.r.: Ronald Sanrodji, Soedirman (Mike) Patmo, Lisa Djasmadi, Melvin Toemin, Hariëtte Mingoen, Loes Resodikromo-Dijokromo en Hugo Resodikromo in het Haags Gemeentearchief. Frank Jansen

AD