‘Nederland heeft adoptiekinderen onvoldoende beschermd’

‘Nederland heeft adoptiekinderen onvoldoende beschermd’

SAMENLEVING
Sigrid Deters– 0:44, 6 juni 2018


Juriste Dewi Deijle heeft de Nederlandse staat aangeklaagd. Inge van Mill

INTERVIEW Er zou in het verleden veel mis zijn gegaan met Nederlandse adopties uit Indonesië. De kinderen van toen slepen nu de Nederlandse staat voor de rechter.

De stichting Mijn Roots, die zoektochten organiseert voor Nederlanders die als kind uit Indonesië zijn geadopteerd, spant een rechtszaak aan tegen de Nederlandse staat. Ze wil financiële ondersteuning bij het zoeken naar de biologische ouders van deze mensen. Nederland zou eind jaren zeventig en begin jaren tachtig niet genoeg hebben gedaan om misstanden bij de adoptie, zoals ontvoering, te voorkomen.

De gang naar de rechter is een vervolg op een briefwisseling tussen juriste Dewi Deijle van Mijn Roots en het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarin stelt Deijle, zelf als kind geadopteerd uit Indonesië, dat de Nederlandse overheid wetten heeft overtreden door niet in actie te komen tegen de misstanden in haar geboorteland.

Waarheidsvinding
Het ministerie wees die claim af omdat het vindt dat Indonesië toezicht had moeten houden op de adoptieprocedure. Deijle vindt dat Nederland niet naar Indonesië moet wijzen, maar zelf verantwoordelijkheid moet nemen. “Nederland had wel een regulerende rol moeten spelen in het hele adoptieproces”, zegt de juriste, die daarbij wijst op de ernst van de misdaden die in de adoptieprocedure werden gepleegd.

Deijle: “Nederland is in die periode meermaals om hulp gevraagd. Onder meer door adoptiebureaus, Indonesische instanties en Kamerleden. Toch deden ze niets, dat neem ik hen kwalijk.”

Nu moeten geadopteerden zelf betalen voor de vaak ingewikkelde zoektocht naar hun biologische ouders. Deijle noemt die zoektocht consequent ‘waarheidsvinding’. “Stichting Mijn Roots wil dat de overheid opdraait voor de kosten die daarbij komen kijken.”

Deijle kan niet inschatten hoeveel geld met de claim gemoeid is. De kosten per zoektocht lopen sterk uiteen en lang niet alle geadopteerden zijn op zoek naar hun ‘roots’. In totaal kwamen 3040 Indonesische geadopteerden naar Nederland, een kwart van alle buitenlandse adopties in die tijd.

In 1983 stopte Indonesië met adoptie over de grens, vanwege alle misstanden. Afgelopen jaar vroegen ook geadopteerden uit onder andere Sri Lanka en Bangladesh om soortgelijke ondersteuning. Al deze verzoeken zijn tot op heden afgewezen.

Mislukte zoektocht
Dewi Deijle is met valse papieren geadopteerd. Ze vindt dat Nederland grote steken liet vallen in de prodecure.

Juriste Dewi Deijle reisde in 2010 naar Indonesië, om daar het verhaal achter haar adoptie te onderzoeken. Die zoektocht mislukte jammerlijk: in het kindertehuis van haar jeugd bleek weinig concrete informatie beschikbaar. Nu is ze de strijd met de Nederlandse staat aangegaan. Ze hoopt op financiële compensatie voor adoptiekinderen die hun achtergrond willen weten.

Deijle werd in 1980 zelf geadopteerd door een Nederlands gezin. In de periode tussen 1973 en 1983 kwam een kwart van alle adoptiekinderen uit Indonesië. Inmiddels is uit onderzoek gebleken dat die adopties lang niet altijd legaal zijn uitgevoerd. In Indonesië werden bijvoorbeeld kinderen ontvoerd. Omdat er volop werd geknoeid met de registratie is het voor geadopteerde kinderen uit Indonesië vrijwel onmogelijk om hun identiteit te achterhalen.

Nalatigheid
Volgens Deijle wist de Nederlandse staat daarvan, maar kwam de overheid niet in actie. Daarom klaagt ze de staat aan wegens ernstige nalatigheid rondom de komst van duizenden adoptiekinderen uit Indonesië. Ze hoopt dat Nederland uiteindelijk met geld over de brug zal komen, voor de vaak dure zoektochten om de waarheid achter adopties te achterhalen.

Zelf reisde Deijle in 2010 naar Indonesië. Met een tas vol babykleren, bedoeld voor de kinderen van haar oude weeshuis kwam ze aan in Jakarta. “Maar zielig was het er allerminst”, zegt Deijle. “Er stond een dikke Mercedes voor de deur en iedereen had de nieuwste mobieltjes. Kleine kinderen waren er nauwelijks. Wel veel vrouwen van mijn leeftijd, die blijkbaar niet meer waren geadopteerd.”

Deijle: “De huidige eigenaar liep snel door mijn dossier. Hij wees op wat namen, liet termen vallen als kinderhandel en stelde vast dat hij mij niet kon helpen. Volgens hem was met 80 procent van de Indonesische adopties geknoeid. Ook zijn eigen moeder, destijds de directeur van het weeshuis, werd een aantal jaar geleden opgepakt wegens betrokkenheid bij kindontvoering. Daar stond ik dan, alleen in Indonesië.”

Het was een vernederende ontdekking, zegt ze thuis op de bank, gestoken in spijkerbroek en sweater. Ze is zichtbaar boos: “Anderen hebben geknoeid met míjn identiteit. Ik wilde de waarheid weten achter mijn adoptie, maar de kans om die ooit te vinden, was drastisch verkleind. Een duivels dilemma voor een geadopteerde; ga je verder met een onmogelijke zoektocht? Ik ben toen gestopt.”

Wantoestanden
Vorig jaar kwam Deijle erachter dat ze niet alleen staat in haar mislukte zoektocht. “Ik was op bezoek bij Ana van Keulen van Stichting Mijn Roots in Surabaya. Zij vertelde wat ze tegenkwam tijdens haar zoektochten voor andere geadopteerden. Sommigen komen in financiële moeilijkheden, omdat hun zoeken vele malen langer duurt dan verwacht. Toen begreep ik dat problemen met zoektochten geen uitzondering zijn, maar de regel.”

Terug in Nederland besluit Deijle het er niet bij te laten zitten. Ze struint een jaar lang door de Nederlandse parlementaire geschiedenis, leest talloze krantenartikelen en spreekt met tientallen geadopteerden en adoptieouders. Na dat onderzoek weet ze het zeker: De Nederlandse Staat schoot tekort in het beschermen van Indonesische adoptiekinderen. “Geadopteerden, op zoek naar hun afkomst, zitten nu met de gebakken peren”, zegt Deijle, die inmiddels zelf actief is in de Stichting Mijn Roots.

Luisteren
Die wetenschap triggerde haar rechtvaardigheidsgevoel. Deijle: “Ik voelde een groot onrecht. Hoe konden zoveel kinderen met valse papieren naar Nederland komen? Ik veronderstelde dat Indonesië niet veel had gedaan tegen de illegale adopties. Corruptie hoort nou eenmaal bij dat land, dacht ik cynisch. Maar wat bleek? Daar hebben ze de wantoestanden erkend. Ze probeerden de misstanden een halt toe te roepen. Er zijn misdadigers opgepakt. Uiteindelijk stopte Indonesië in 1983 met interlandelijke adoptie.”

“Wat deed Nederland? Niets. Hoe kan een rechtsstaat zulke steken laten vallen en kinderen verblijfsvergunningen geven met verkeerde papieren? Mijn woede richting Indonesië, sloeg om naar Nederland.”

Tot nu toe neemt Nederland de uit Indonesië geadopteerden niet serieus, vindt Deijle. “Ze denken dat een helpdesk en gratis dossierinzage afdoende is. Ik wil dat ze echt gaan luisteren.

“Wij geadopteerden zijn geen kinderen meer waarbij anderen beslissen wat goed is voor ons. Dat gebeurt ons niet nog een keer. Wij hebben recht op de waarheid.”

Trouw