Het zomergevoel van Alfred Birney

Het gaat goed met Birney. Hij revalideert en ontspant zo goed mogelijk. (Foto: Jos van Leeuwen).

Graag eens in Spanje overwinteren
wo 15 aug 2018, 8:00

Het zomergevoel van Alfred Birney

Ze hadden het druk, zo voor de zomer. Maar nu is het vakantie. Lukt het om een tandje terug te schakelen en zo ja, hoe? De komende weken vertellen Hagenaars in deze serie over hun zomergevoel. Deze week: schrijver en columnist Alfred Birney.

Door Stuart Kensenhuis

Den Haag – Met het boek de 'Tolk van Java' won hij in de eerste helft van 2017 zowel de Libris Literatuurprijs als de Henriette Roland Holst-prijs. Daarna brak echter een moeilijke periode aan. "Zomer vorig jaar vond de dokter een cyste in mijn ruggenwervel. Dat ding drukte tegen een zenuw aan waardoor ik moeilijk liep. Lezingen doen ging niet meer", zegt Birney. "Door een afspraak in het ziekenhuis om mijn operatie te regelen moest ik vervolgens ook een officieel bezoek afzeggen bij koning Willem - Alexander en koningin Máxima. Ik had ze nog nooit ontmoet dus dat vond ik heel erg jammer."

Uiteindelijk is de operatie niet doorgegaan want Birney voelde zich na een tijdje veel beter en hij ging weer optreden. Dat was van korte duur want hij kreeg andere gezondheidsproblemen. "Op een avond was ik erg onrustig en ik durfde niet te gaan slapen. Ik zweette heel erg en pafte de ene na de andere sigaret weg. Later bleek dat ik een hartinfarct heb gehad maar dat wist ik helemaal niet", zegt hij. "Bijna 12 jaar geleden heb ik ook al zoiets gehad en toen hebben de dokters 4 stents geplaatst. Die dingen bleken nu niet goed te werken."

Op 4 november vorig jaar is Birney uiteindelijk in Amsterdam onder het mes gegaan. "Het was een zware open hartoperatie", zegt hij. "Weet je waar ik het meeste last van heb?" Birney wacht niet op een antwoord en vertelt: "Van die narcose. Ik ben namelijk vijf uren onder geweest en daarna hebben ze me twaalf uren aaneen in een kunstmatige slaap gehouden. Mijn hart en longen werden stil gelegd en ik kwam te liggen aan een hart-longmachine. Alle functies werden overgenomen door het monotone ritme van dat apparaat, terwijl mijn hersenen gewend zijn aan het gevarieerde ritme van mijn lichaam. Hierdoor ben ik soms opeens woorden kwijt of ik begin te stotteren. Ook kan ik snel geïrriteerd raken of ik maak een verkeerde grap. Het duurt bijna anderhalf jaar voordat dit voorbij is."

Birney praat over die moeilijke tweede helft van 2017 zonder hevige emoties. Drama schijnt niet in zijn woordenboek voor te komen. Ook in datzelfde tijdvak ging zijn vriendin bij hem weg. Zelfs dat bracht hem niet van zijn stuk. "Het ging toch al niet goed", zegt hij droogjes.

Uiteindelijk ziet hij maar één oorzaak: het jaar van de Haan, één van de astrologische tekens van de Chinese dierenriem. "Al mijn haan-jaren waren fysiek rampzalig voor mij", zegt Birney. Hij geeft een voorbeeld. "In 1981 brak ik mijn vinger en mijn carrière als gitarist was daarna voorbij. Ik ben zelf uit 1951, het jaar van de kat of konijn (afhankelijk van het Aziatisch land). "Voor een kat is het jaar van de Haan gewoon iets vreselijks", zegt hij.

Het gaat nu goed met Birney. Hij revalideert en ontspant zo goed mogelijk. Niet in Spanje waar hij ooit eens wil overwinteren, maar met gitaarspelen en het verwerken van zijn dagboeken uit 2005-2011 (zie kader, red.)

Gitaarspelen

"Vanwege mijn revalidatie kan ik niet op vakantie en op het strand liggen kan niet vanwege mijn litteken. Daarom speel ik voor de ontspanning regelmatig gitaar en zing bijvoorbeeld 'Tomorrow is a long time' van Bob Dylan of 'Avalange' van Leonard Cohen."

Dagboeken

"Ontspannend vind ik het werken aan een verzoek van De Arbeiderspers. Voor hun serie 'Privédomein', een reeks met egodocumenten, brieven, etcetera, bewerk ik mijn teksten uit de periode 2005-2011. Ik heb het bijvoorbeeld over de Haagse schrijver Couperus en over het overdreven gebruik van de puntkomma door Harrie Mulisch."

Posthoorn