Indonesiërs kunnen online klikken over afwijkende religies

Indonesiërs kunnen online klikken over afwijkende religies
Annemarie Kas

5 december 2018 – verschenen in nr. 49

Jakarta – Vertoont de buurman ‘afwijkend religieus gedrag’? En is hij soms lid van een van de in Indonesië verboden religieuze organisaties? Sinds vorige week kunnen Indonesiërs met behulp van een klikspaan-app verdachte personen en clubs melden bij de autoriteiten.

De nieuwe tool zorgde meteen voor ongerustheid bij mensenrechtenorganisaties. De vrijheid van godsdienst staat toch al onder druk in Indonesië en daar zou zo’n meldingsmogelijkheid alleen maar verder aan bijdragen. Het land erkent zes religies, naast de islam ook het katholicisme, protestantisme, hindoeïsme, boeddhisme en het confucianisme. Rond de 85 procent van de bevolking is islamitisch.

Indonesië stond altijd bekend als een tolerant land, maar volgens een recente peiling van het Indonesia Survey Institute neemt de laatste jaren de intolerantie van moslims toe. Vooral als het om politiek gaat. Zo neemt 59 procent van de moslims er aanstoot aan als de president géén moslim is.

Het instituut dat de applicatie heeft gelanceerd, is een afdeling van het Openbaar Ministerie die zich speciaal bezighoudt met religie, en de naam zou in de boeken over Harry Potter niet misstaan: de Coördinerende Raad voor het Monitoren van Mystieke Geloven in de Maatschappij. De Indonesische afkorting is Bakor Pakem, de nieuwe app heet Smart Pakem.

Human Rights Watch Indonesië houdt Bakor Pakem al jaren in de gaten en volgens de organisatie heeft het instituut sinds 2004 van elke melding die ze binnenkregen een veroordeling weten te maken. Het gaat dan vooral om vervolgingen voor godslastering. En ze hebben in de afgelopen vijftig jaar meer dan dertig religies verbannen weten te krijgen, zoals bijvoorbeeld Jehova’s Getuigen.

Overigens moeten ook de niet-soennitische moslims het ontgelden. In de Smart Pakem-app staat een lijst met verboden religieuze organisaties en daar staan ook Gafatar en Ahmadiyah tussen. Ahmadiyah wordt door soennitische islamieten gezien als een club afvalligen en Gafatar combineert de islam met christelijke en joodse elementen. Dat wijkt af van een van de zes erkende godsdiensten, wat volgens Bakor Pakem dus absoluut niet de bedoeling kan zijn.

De Indonesische nationale mensenrechtencommissie Komnas HAM noemt de app ‘gevaarlijk’ en heeft er bij het Openbaar Ministerie al op aangedrongen dat het de app weer zal verwijderen. Tot die tijd een schrale troost: de app kreeg van gebruikers alleen nog maar negatieve recensies.

De Groene Amsterdammer